Gov.gr και ψηφιακά όπλα κατά της διαφθοράς στην υγεία

Άυλη συνταγογράφηση, ψηφιακά πιστοποιητικά, ραντεβού για εμβολιασμό, ψηφιακό βιβλιάριο υγείας, βιβλιάριο παιδιού, ηλεκτρονικός φάκελος υγείας και άλλες εφαρμογές έχουν γίνει ή θα γίνουν στο επόμενο διάστημα μέρος της καθημερινότητάς μας. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός στον τομέα της υγείας όχι μόνο απλουστεύει τη ζωή των πολιτών και αποφορτίζει τη δημόσια διοίκηση από περιττές διαδικασίες, αλλά συνδράμει καθοριστικά και στην αντιμετώπιση της διαφθοράς και της παραβατικότητας.

Πληθώρα παραβάσεων, που διαπιστώθηκαν στη διάρκεια ελέγχων, με τη συνδρομή ψηφιακών εργαλείων, ανακοινώθηκαν από υπηρεσιακούς παράγοντες στη διάρκεια ημερίδας με θέμα «Διαφάνεια και Ψηφιακός Μετασχηματισμός της Υγείας», που διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ). Τα περιστατικά κάλυπταν ένα ευρύ φάσμα παραβάσεων, από τη δήλωση «μαϊμού» rapid tests για την Covid μέχρι την κατευθυνόμενη συνταγογράφηση νοσοκομειακών φαρμάκων εκτός νοσοκομείου και από την εικονική διάθεση ιατρικών υλικών έως την παράνομη απασχόληση εργαζόμενων που είχαν δηλωθεί σε καθεστώς αναστολής εργασίας.

Μεγάλος και απρόσιτος προς το παρόν στόχος είναι το περίφημο «φακελάκι», που εξακολουθεί να αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες πληγές στο σώμα της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα.

Ημερίδα - Ψηφιακός Μετασχηματισμός στην Υγεία

Παραβάσεις που εντόπισε η ΕΑΔ

Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και άλλους φορείς αξιοποίησε τα νέα ψηφιακά εργαλεία για τον έλεγχο δημόσιων και ιδιωτικών δομών και υπηρεσιών, με στόχο τον εντοπισμό φαινομένων διαφθοράς και παραβατικότητας, μεταξύ άλλων και στην υγεία. Η προϊστάμενη του Τομέα Υγείας και Πρόνοιας της ΕΑΔ Κατερίνα Λιούλη παρέθεσε κάποιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις:

• «Μαϊμού» διαγνωστικοί έλεγχοι: Σε έλεγχο σε ιδιωτικό φαρμακείο, που έγινε με διασταύρωση των καταχωρήσεων στην ΗΔΙΚΑ, διαπιστώθηκε πως μόνο σε χρονικό διάστημα δύο μηνών είχαν καταχωρηθεί 2.198 αποτελέσματα rapid tests, τα οποία δεν είχε προμηθευτεί ποτέ. Επιπλέον, οι καταχωρίσεις έγιναν σε ώρες που το φαρμακείο ήταν κλειστό (μεταμεσονύκτια σε μέρες αργιών).
• Εικονικές αναστολές εργασίας: Σε επιχείρηση εστίασης βρέθηκαν εργαζόμενοι με φυσική παρουσία στο κατάστημα, παρότι είχαν δηλωθεί από τον εργοδότη σε καθεστώς αναστολής εργασίας.
• Βεβαιώσεις εμβολιασμών: Διαπιστώθηκαν παρατυπίες σε μεμονωμένες μόνο περιπτώσεις.

Σε ό,τι αφορά τα εκτός Covid περιστατικά, χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο έλεγχος σε παρόχους προϊόντων καθετήρων και επιθεμάτων, οι οποίοι χρέωναν τον ΕΟΠΥΥ χωρίς να παραδίνουν τα αναγραφόμενα είδη στους ασθενείς. Μέσα σε διάστημα 4 μηνών (1/1/21 - 30/3/21) διαπιστώθηκε πως:

• Από τα 33 νέα ΑΜΚΑ προμήθειας καθετήρων, στα 27 οι αρχικές γνωματεύσεις εκδόθηκαν από δημόσιες μονάδες υγείας και στα 6 από ιδιώτες γιατρούς, κατά παράβαση του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας.
• Δεν επιβεβαιώθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες των δημόσιων μονάδων υγείας οι επισκέψεις 22 εκ των 27 ασφαλισμένων.

Στη Βόρεια Ελλάδα

Ο Αλέξανδρος Κελεσίδης, προϊστάμενος της Περιφερειακής Υπηρεσίας Θεσσαλονίκης της ΕΑΔ, αναφέρθηκε σε δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις στη Βόρεια Ελλάδα:

• Σε περιφερειακή πόλη (σ.σ. Κοζάνη) ιδιωτικό εργαστήριο που είχε αναλάβει την εξέταση των δειγμάτων για Covid-19, έκανε ετεροχρονισμένα την καταχώριση 176 θετικών κρουσμάτων. Το γεγονός είχε ως άμεση επίπτωση τη στρεβλή αποτύπωση της επιδημιολογικής εικόνας της περιοχής και ως αποτέλεσμα τη λήψη σκληρών περιοριστικών μέτρων στην πόλη.
• Δύο γιατροί σε ογκολογική μονάδα δημόσιου νοσοκομείου συνταγογραφούσαν ενδοφλέβια χημειοθεραπευτικά φάρμακα που προορίζονταν για νοσηλευόμενους ασθενείς, σε συνταγές εξωτερικών ασθενών. Αυτό έγινε προκειμένου οι συνταγές να εκτελούνται σε ιδιωτικά φαρμακεία. Το 96% των συγκεκριμένων συνταγών εκτελέστηκε σε συγκεκριμένο φαρμακείο. Ο κ. Κελεσίδης έκανε λόγο για «καραμπινάτη κατευθυνόμενη συνταγογράφηση».

Το φακελάκι «ζει και βασιλεύει»

Ο γενικός γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας Ιωάννης Κωτσιόπουλος ανέφερε πως η Ελλάδα κατατάσσεται τρίτη στην Ευρώπη στις λεγόμενες «out of pocket payments», δηλαδή σε χρήματα που βγάζουν οι πολίτες από την τσέπη τους για να πληρώσουν για διάφορες δαπάνες που δεν καλύπτονται από το κράτος. Κάποια από αυτά, είπε, αφορούν το γνωστό φακελάκι και επικαλέστηκε πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, που δίνει πρωτιά στην Ελλάδα στη διαφθορά στην υγεία και καταγράφει ότι 9 στους 10 Έλληνες δηλώνουν πως το φακελάκι «βασιλεύει».

«Έχουμε ηθική υποχρέωση να αλλάξουμε τα πράγματα, να συγκρουστούμε με τα κατεστημένα και να φτιάξουμε ένα πραγματικά σύγχρονο διαφανές Σύστημα Υγείας, που κανένας δεν θα βάζει το χέρι στην τσέπη, αλλά και κανένας δεν θα απλώνει το χέρι», είπε και πρόσθεσε: «Δεν υπάρχει καλή και κακή διαφθορά. Απόλυτη θέση μας είναι ότι δεν πρέπει να υπάρχει καμία ανοχή σε ανήθικες και παράνομες πρακτικές, που αποτελούν βόμβα στα θεμέλια του ΕΣΥ και πληγώνουν κάθε οικογένεια, που στη δύσκολη στιγμή ψάχνει να βρει τρόπο να πληρώσει για κάποια υπηρεσία υγείας».

Ο κ. Κωτσιόπουλος αναφέρθηκε στο επιχειρησιακό σχέδιο στρατηγικής κατά της διαφθοράς, που βρίσκεται σε εφαρμογή από τις αρχές του 2021, σε συνεργασία του Υπουργείου Υγείας με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και την ΕΑΔ. Με τη χρήση των ψηφιακών εργαλείων, επιχειρείται η κεντρικοποίηση των υπηρεσιών στην υγεία, η διαχείριση των αποθεμάτων των νοσοκομείων με ψηφιακό τρόπο, η χρήση του συστήματος κοστολόγησης των νοσοκομειακών υπηρεσιών και η αξιοποίηση δευτερογενών δεδομένων για τον εντοπισμό εστιών διαφθοράς.

Προανήγγειλε μια πολύ μεγάλη ατζέντα δράσεων που θα αναπτυχθούν τους επόμενους μήνες για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Μεταξύ αυτών κλινικά πρωτόκολλα για τη συνταγογράφηση και στα νοσοκομεία, τα μητρώα ασθενών με πρώτο αυτό για τον καρκίνο, καθώς και τον έλεγχο των αποθηκών για τη διακίνηση ιατροτεχνολογικών προϊόντων.

87 εκατομμύρια άυλες συνταγές και παραπεμπτικά

Όπως ανέφερε ο προϊστάμενος στην αυτοτελή υπηρεσία συντονισμού της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης (gov.gr) Διονύσης Κοντογιώργης, σχεδόν το σύνολο του ελληνικού πληθυσμού έχει χρησιμοποιήσει μέχρι σήμερα τις νέες ψηφιακές δυνατότητες.

Η άυλη συνταγογράφηση έχει χρησιμοποιηθεί από 3,5 εκατομμύρια Έλληνες και έχουν εκδοθεί 87 εκατομμύρια άυλες συνταγές και άυλα παραπεμπτικά. Πλέον σήμερα το 45% των συνταγών και των παραπεμπτικών εκδίδονται άυλα.

Η μεγαλύτερη εφαρμογή που υλοποιήθηκε μέσα από το οικοσύστημα του gov.gr ήταν η διαδικασία του εμβολιασμού, ενώ στο πακέτο των υπηρεσιών περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η εφαρμογή My health, το Βιβλιάριο παιδιού, ο πλήρης ηλεκτρονικός φάκελος υγείας (έχει το ιστορικό της συνταγογράφησης και σιγά σιγά θα προστεθούν γνωματεύσεις και εξετάσεις) κ.ά. Ακολουθούν το Ατομικό Δελτίο Υγείας Μαθητή και ο Προσωπικός Ιατρός.