Μπλόκο ΣτΕ στα ΠΔ Κοντονή για την ανάθεση καθηκόντων υποθηκοφύλακα σε Ειρηνοδίκη

ΣτΕ κατά Κοντονή για την ανάθεση καθηκόντων υποθηκοφύλακα σε Ειρηνοδίκη με την έκδοση 16 σχετικών Προεδρικών Διαταγμάτων, ένα εκ των οποίων κρίθηκε ήδη μη νόμιμο με το σκεπτικό ότι προσκρούει στις συνταγματικές επιταγές.

Το ίδιο αναμένεται να συμβεί και με τα υπόλοιπα σχετικά προεδρικά διατάγματα.

Σύμφωνα με το ΣτΕ καθήκοντα υποθηκοφύλακα μπορούν να ανατεθούν στον προϊστάμενο της γραμματείας του Ειρηνοδικείου και ελλείψει αυτού στον προϊστάμενο της γραμματείας του Πρωτοδικείου, ανεξάρτητα από το αν έχει ή όχι πτυχίο Νομικής.

Τα 16 ειδικά άμισθα υποθηκοφυλακεία που μετατρέπονται σε έμμισθα σύμφωνα με τα σχέδια προεδρικών διαταγμάτων που κατέθεσε ο υπουργός Δικαιοσύνης στο Ε΄ Τμήμα του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου είναι:

Παπάγου, Αχαρνών Αττικής, Νέας Ιωνίας, Ηλιούπολης, Κηφισίας, Περιστερίου, Ζωγράφου, Κερατέας, Μεγάρων, Ελευσίνας, Πύργου, Αμαλιάδας, Μυκόνου, Νάξου, Άνδρου και Χαλκίδας-Κύμης-Καμινέων.

Το Ε΄ Τμήμα όμως του ΣτΕ με πρόεδρο τον αντιπρόεδρο Αθανάσιο Ράντο και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Δημήτρη Βασιλειάδη, προέβη ήδη σε νομοπαρασκευαστική επεξεργασία του σχεδίου διατάγματος που αφορούσε το υποθηκοφυλακείο Παπάγου και εξέδωσε την υπ΄ αριθμ. 113/2017 γνωμοδότησή του.

Αναμένεται να ακολουθήσουν και 15 ακόμα αρνητικές γνωμοδοτήσεις ανάλογου περιεχομένου για τα υπόλοιπα υποθηκοφυλακεία, εκτός και εάν τελικά το υπουργείο Δικαιοσύνης ζητήσει την απόσυρση των άλλων 15 σχεδίων διαταγμάτων.

Τι λέει το ΣτΕ

Οι σύμβουλοι του ΣτΕ επισημαίνουν στην αρνητική γνωμοδότηση τους ότι :

*όταν διαβιβάστηκε (16.5.2017) στο ΣτΕ το σχέδιο διατάγματος για επεξεργασία, ανέφερε ότι από την μετατροπή του υποθηκοφυλακείου Παπάγου από άμισθο σε έμμισθο «δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού».

*μόλις πέρασαν 15 μέρες από τότε που έφθασε το σχέδιο διατάγματος στο ΣτΕ ο κ. Κοντονής έστειλε νέο έγγραφο (31.5.2017), στο οποίο έλεγε ότι «προκαλείται δαπάνη ύψους 98.220 ευρώ, η οποία καλύπτεται από το ύψος των εισπραττομένων δικαιωμάτων».

* οι σύμβουλοι Επικρατείας αναφέρονται σε απόφαση της Ολομέλειας του Πρωτοδικείου Αθηνών η οποία γνωμοδότησε αρνητικά για τη μετατροπή του άμισθου υποθηκοφυλακείου σε έμμισθο.

Στην συνέχεια το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ έκρινε ότι πέντε άρθρα του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος του κ. Κοντονή, και συγκεκριμένα τα άρθρα 2,4,5,6,και 7 πρέπει να «διαγραφούν», καθώς «δεν θεσπίζουν νέους κανόνες δικαίου», αλλά απλά επαναλαμβάνουν σχεδόν αυτούσιες τις διατάξεις του ν.δ. 811/1971.

'Οπως εξηγούν οι σύμβουλοι Επικρατείας, «από νομοτεχνική άποψη δεν είναι αναγκαία η επανάληψη διατάξεων του τυπικού νόμου στο υπό επεξεργασία σχέδιο διατάγματος».

Ερμηνεύοντας τις επιταγές του άρθρου 89 του Συντάγματος, οι σύμβουλοι Επικρατείας σημειώνουν ότι «δεν επιτρέπεται η ανάθεση σε δικαστικό λειτουργό διοικητικών καθηκόντων μονομελούς οργάνου, ανεξαρτήτως του αν το όργανο αυτό έχει ή όχι πειθαρχικό, ελεγκτικό ή δικαιοδοτικό χαρακτήρα».

Και αυτό «διότι στην περίπτωση του μονομελούς οργάνου η ευθύνη προσωποποιείται σε μέγιστο βαθμό, με συνέπεια να υφίσταται κίνδυνος αμφισβήτησης του κύρους του δικαστικού λειτουργού επί προσβολής ενώπιον δικαστηρίου των αποφάσεών του ως ασκούντος καθήκοντα μονομελούς διοικητικού οργάνου». Μάλιστα στο σημείο αυτό αναφέρονται αποφάσεις του ΣτΕ του έτους 2010 που έχουν, αποφανθεί το ίδιο.

Περαιτέρω, υπογραμμίζεται ότι «δεν επιτρέπεται, πολλώ μάλλον, η ανάθεση σε δικαστικούς λειτουργούς διοικητικών καθηκόντων μονομελούς οργάνου, η άσκηση των οποίων έχει ανατεθεί από τον νόμο σε δικαστικό υπάλληλο ή άλλο δημόσιο λειτουργό, εφόσον τα καθήκοντα αυτά δεν συνάπτονται αμέσως με την απονομή της Δικαιοσύνης».

Κατόπιν αυτών, οι σύμβουλοι Επικρατείας τονίζουν:

«Επομένως, μετά την αναθεώρηση του άρθρου 89 του Συντάγματος, τα καθήκοντα του υποθηκοφύλακα δεν μπορούν να ανατεθούν σε δικαστικό λειτουργό ούτε προσωρινώς, διότι δεν εμπίπτουν σε καμιά από τις εξαιρέσεις των παρ. 2 και 3 του άρθρου 89 του Συντάγματος. Ως εκ τούτου, το τελευταίο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 4 του ν.δ. 811/1971 με το οποίο παρέχεται η δυνατότητα ανάθεσης σε Ειρηνοδίκη καθηκόντων ή «υπηρεσίας» υποθηκοφύλακα έμμισθου υποθηκοφυλακείου δεν μπορεί να εφαρμοσθεί».

Αντίθετα, καταλήγει το ΣτΕ, «σε περίπτωση κατά την οποία δεν μπορεί να εξασφαλισθεί με άλλον τρόπο η καταχώριση πράξεων στα βιβλία του Υποθηκοφυλακείου Παπάγου από δικαστικό υπάλληλο ή συμβολαιογράφο, είτε κατά τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν.δ. 811/1971 είτε κατά τις πάγιες διατάξεις περί εμμίσθων υποθηκοφυλακείων, έχει τη δυνατότητα να αναθέσει προσωρινώς, κατά προτεινόμενη τροποποίηση της σχετικής διάταξης του άρθρου 4 παρ. 2 του ν.δ. 811/1971, τα καθήκοντα αυτά στον προϊστάμενο της γραμματείας του οικείου ειρηνοδικείου και εν ελλείψει αυτού στον προϊστάμενο της γραμματείας του οικείου πρωτοδικείου, ανεξάρτητα από το αν έχει ή όχι πτυχίο νομικής»