Κυβερνητικό «μπρα ντε φερ» με 4+1 κλάδους, ποιες εισηγμένες επηρεάζονται

Τριβές έχουν προκληθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα μεταξύ κυβέρνησης και πολλών επιχειρηματικών κλάδων, λόγω μιας σειράς θεσμικών παρεμβάσεων και μέτρων που ως στόχο έχουν είτε να ενισχύσουν τα δημόσια οικονομικά, είτε να μειώσουν τις τιμές σε προϊόντα και υπηρεσίες.

Επιχειρηματικοί κύκλοι, αν και αναγνωρίζουν καλές προθέσεις στην κυβέρνηση, επισημαίνουν ότι με τον τρόπο αυτόν καταστρατηγείται το νόημα της ελεύθερης αγοράς, πλήττονται άδικα κλάδοι ολόκληροι και πως γενικότερα μια τέτοια στάση επηρεάζει σε βάθος χρόνου αρνητικά το συνολικό οικονομικό κλίμα στη χώρα.

Σύμφωνα πάντως με στελέχη της χρηματιστηριακής αγοράς, «όλες οι περιπτώσεις δεν είναι ίδιες. Υπάρχουν συγκεκριμένες κυβερνητικές κινήσεις που προσπαθούν να μεταφέρουν άδικα στις επιχειρήσεις προβλήματα που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει η κεντρική εξουσία. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου η κυβέρνηση καλείται να λάβει άμεσα μέτρα σε μια ολιγοπωλιακά διαρθρωμένη αγορά, προκειμένου να προστατέψει τα νοικοκυριά και να περιορίσει φαινόμενα πληθωρισμού-απληστίας».

Από αυτό το άτυπο μπρα ντε φερ μεταξύ κυβέρνησης και επιχειρηματικών κλάδων, δεν μένουν ανεπηρέαστες και αρκετές εισηγμένες εταιρείες, καθώς οι κυβερνητικές αποφάσεις έρχονται, είτε να συρρικνώσουν τα λειτουργικά τους περιθώρια κέρδους (π.χ. νομοθετώντας πλαφόν στο μικτό περιθώριο, όταν οι λοιπές δαπάνες αυξάνονται λόγω του πληθωρισμού), είτε να επιβάλλουν πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις.

Ενδεικτικές περιπτώσεις

Την έκπληξη και τις αντιδράσεις των δύο εισηγμένων διυλιστηρίων (Hellenic Energy και Motor Oil) προκάλεσε η κίνηση της κυβέρνησης στα τέλη του φετινού Ιουνίου να επιβάλει έκτακτη φορολογία ύψους 300 εκατ. ευρώ στους δύο Ομίλους, λόγω «υπερκερδών» που σημείωσαν το 2023.

Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του διευθύνοντος συμβούλου της Hellenic Energy Ανδρέα Σιάμισιη, ότι: «Δεν υπάρχουν υπερκέρδη. Κάθε φορά η εταιρεία καλείται να πείσει ότι δεν είναι ελέφαντας. Συγκρίνονται τα κέρδη με μία υποτιθέμενη βάση όπου περιλαμβάνεται και η περίοδος του κορωνοϊού, όπου η κερδοφορία ήταν ελάχιστη. Δεν μας ενθουσιάζει η συγκεκριμένη εξέλιξη, αλλά θα το αντιμετωπίσουμε».

Σύμφωνα με παράγοντες της χρηματιστηριακής αγοράς, η συγκεκριμένη ενέργεια μπορεί να αποφέρει κάποια επιπλέον έσοδα στο δημόσιο, ωστόσο θα επηρεάσει αρνητικά τις μερισματικές πολιτικές των δύο Ομίλων για τη χρήση του 2024, ενώ θα στείλει και αρνητικά σήματα στις αγορές σχετικά με το ασταθές οικονομικό περιβάλλον που επικρατεί στη χώρα.

Οι εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών (το ΧΑ επηρεάζεται μέσω των εταιρειών Ελινόιλ και Revoil, καθώς και από τις θυγατρικές των Μotor Oil και Hellenic Energy) έχουν ήδη εκφράσει την έντονη δυσαρέσκειά τους για την πρόσφατη κυβερνητική απόφαση να παραταθεί για έξι ακόμη μήνες το πλαφόν στο περιθώριο του μικτού τους κέρδους.

Ειδικότερα, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος (ΣΕΕΠΕ) Γιάννης Αληγιζάκης επισημαίνει ότι με αυτό τον τρόπο οι επιχειρήσεις του κλάδου που δεν δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό ή σε άλλες εργασίες υποχρεώνονται σε ζημιογόνα αποτελέσματα. Σύμφωνα με το Γιάννη Αληγιζάκη, δεν μπορεί το μικτό περιθώριο κέρδους να παραμένει καθηλωμένο από το 2022 έως σήμερα, όταν όλες οι άλλες κατηγορίες δαπανών (επιτόκια, μισθοί, ενοίκια, κ.λπ.) έχουν αυξηθεί κατά πολύ μέσα στην τελευταία τριετία λόγω του πληθωρισμού.

Στο μέτωπο της ηλεκτρικής ενέργειας, η κυβέρνηση αποφάσισε να φορολογήσει τα «ουρανοκατέβατα» κέρδη μετά την αναστάτωση που έχει προκληθεί το τελευταίο διάστημα στην αγορά, πλην όμως αντιδράσεις έχει προκαλέσει η έκτακτη (και αναδρομική) επιβάρυνση του κλάδου από τον ΔΕΔΔΗΕ (συντελεστής κανονικοποίησης).

Την έντονη αντίθεσή τους απέναντι στην κυβερνητική πρόθεση να θεσμοθετήσει το εργαλείο του rebate (υποχρεωτική έκπτωση, ανάλογα με τον κύκλο εργασιών) στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα που διατίθενται στα κρατικά νοσοκομεία, εξέφρασαν αυτή την εβδομάδα οι παράγοντες του κλάδου (από χρηματιστηριακής πλευράς εμπλέκεται η Medicon Hellas).

Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, τα λειτουργικά περιθώρια κέρδους του κλάδου είναι ήδη πολύ χαμηλά και δεν μπορεί η κυβέρνηση να αντιμετωπίζει το ζήτημα της αυξημένης ζήτησης τιμωρώντας τις εταιρείες, συμπληρώνοντας πως ο κλάδος είχε βρεθεί επί ξυρού ακμής την προηγούμενη δεκαετία, όταν το κράτος τούς είχε κουρέψει μέσω του PSI τις υποχρεώσεις του προς αυτές.

Η περίπτωση των τραπεζών

Μεταξύ κυβέρνησης και τραπεζών φαίνεται να υπάρχει κατά καιρούς μια σαφής διάσταση απόψεων, με την Πολιτεία αφ’ ενός να στηρίζει τον κλάδο μέσω διαφόρων πολιτικών (βλέπε πχ πρόγραμμα Ηρακλής ΙΙΙ και ρόλος ΤΧΣ), αφ’ ετέρου όμως να καυτηριάζει τη στάση των συστημικών ομίλων σε ό,τι αφορά τα θέματα των καταθετικών επιτοκίων και των προμηθειών.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι από το Σεπτέμβριο του 2023, η κυβέρνηση -αντιδρώντας στο ζήτημα των χαμηλών καταθετικών επιτοκίων- επέτρεψε την απ’ ευθείας συμμετοχή Ελλήνων ιδιωτών στις εκδόσεις Εντόκων Γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου για ποσά έως 15.000 ευρώ, σε μια προσπάθεια αύξησης των προσφερόμενων επιλογών στους αποταμιευτές και διευκόλυνσης της πρόσβασης σε ένα ανταγωνιστικό προϊόν των τραπεζών.

Φέτος, ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης απείλησε πως θα υπάρξει νομοθετική ρύθμιση σε περίπτωση που οι τράπεζες δεν μειώσουν τις προμήθειες (έγιναν και γίνονται κάποιες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση), ενώ το θέμα των χαμηλών καταθετικών επιτοκίων μπήκε πρόσφατα στο «μάτι» της Επιτροπής Ανταγωνισμού.