H οικογένεια παραμένει καθολική αξία στην Ελλάδα

Με την παρουσίαση μεγάλης κοινωνικής έρευνας για την οικογένεια στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, η Υδρόγειος Ασφαλιστική σηματοδότησε την επέτειο συμπλήρωσης 50 χρόνων από την ίδρυσή της. Η έρευνα, που διενήργησε το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών για λογαριασμό της Υδρογείου Ασφαλιστικής, αποτελεί μέρος της ευρύτερης επετειακής καμπάνιας της εταιρείας που έχει στόχο να φωτίσει τις αλλαγές που συντελούνται στον θεσμό της οικογένειας και να συνδράμει με νέα γνώση και δεδομένα στη διαμόρφωση πολιτικών και υπηρεσιών υποστήριξής της.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, η παρουσίαση έγινε στο πλαίσιο ενημερωτικής εκδήλωσης για τα 50 χρόνια λειτουργίας της Υδρογείου Ασφαλιστικής. Μιλώντας για αυτό το σημαντικό ορόσημο, ο Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Εταιρείας, κύριος Παύλος Κασκαρέλης, αναφέρθηκε στην οικογένεια της Υδρογείου Ασφαλιστικής που αριθμεί 214 εργαζόμενους, πάνω από 2000 ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές και πανελλαδικό δίκτυο εταιρικών υποκαταστημάτων και γραφείων σε όλη την Ελλάδα.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος σημείωσε ότι στόχος της Εταιρείας είναι να συνεχίσει να προσφέρει καινοτόμες αλλά πάνω από όλα ανθρωποκεντρικές υπηρεσίες στους 400.000 ασφαλισμένους της, διεκδικώντας ταυτόχρονα μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς στις ασφαλίσεις περιουσίας, αστικών ευθυνών και υγείας. Υπογράμμισε ότι η Υδρόγειος Ασφαλιστική είναι μία από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες στον κλάδο των Γενικών Ασφαλειών, με ενεργητικό που, στο πρώτο τρίμηνο του 2023, ανέρχεται σε €232,3 εκατ. Τόνισε ότι κατά το ίδιο διάστημα, η εταιρεία ενίσχυσε περαιτέρω την κεφαλαιακή της επάρκεια, με αποτέλεσμα ο Δείκτης Κάλυψης Κεφαλαιακών Αναγκών (SCR Ratio), που αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα κριτήρια φερεγγυότητας, να ανέρχεται σε 182,8%.

Ο κύριος Κασκαρέλης ανέφερε ότι το 2022, η Υδρόγειος Ασφαλιστική αύξησε την παραγωγή της κατά 5% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, επίδοση πάνω από το μέσο όρο της αγοράς καταγράφοντας κύκλο εργασιών €89,4 εκ., ενώ τα στοιχεία του 2023 δείχνουν μία περαιτέρω ενίσχυση των παραγωγικών αποτελεσμάτων της τάξης του 6%.

Κλείνοντας, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Εταιρείας υπογράμμισε ότι για την Υδρόγειο Ασφαλιστική η οικογένεια είναι αξία συνώνυμη της φροντίδας, της αποδοχής, της υποστήριξης, της εμπιστοσύνης και της αλληλεγγύης, εννοιών άρρηκτα συνδεδεμένων τόσο με τον θεσμό της ασφάλισης όσο και με την ίδια την ταυτότητα της εταιρείας.

H έρευνα για την οικογένεια

Στη συνέχεια παρουσιάσθηκαν τα πρώτα ευρήματα της έρευνας που υλοποίησε το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), η οποία κατέγραψε στάσεις και αντιλήψεις της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας απέναντι στην αξία και τον θεσμό της οικογένειας.

Μεταξύ άλλων παρουσιάσθηκαν τα ακόλουθα ευρήματα:

• Οι Έλληνες εξακολουθούν, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, να θεωρούν την οικογένεια πολύ σημαντική. Συγκεκριμένα, στο 96% των απαντήσεών τους οι αποκρινόμενοι δηλώνουν ότι η οικογένεια είναι για αυτούς πολύ και πάρα πολύ σημαντική (24% και 72% των απαντήσεων αντίστοιχα).
• Στο «ποιους θεωρούμε σήμερα οικογένεια», οι συμμετέχοντες απαντούν κυρίως τους γονείς (81,8% των απαντήσεων), τον/την σύντροφο (76,9%) και τα παιδιά (73%). Σημαντική ωστόσο θέση κατέχουν και οι παππούδες – γιαγιάδες (55,6%) και οι λοιποί συγγενείς (41,9%), γεγονός που καταδεικνύει τον σημαντικό ρόλο της ευρύτερης οικογένειας. Αξιοσημείωτο επίσης είναι, ότι τα κατοικίδια θεωρούνται σήμερα μέλη της οικογένειας, τουλάχιστον από το 1/3 των ατόμων που απάντησαν στην έρευνα.
• Ο βασικός λόγος που οι άνθρωποι δυσκολεύονται να κάνουν οικογένεια και παιδιά είναι οι οικονομικές δυσκολίες (49% των απαντήσεων) και ο στενά συσχετισμένος με αυτόν λόγος της εργασιακής ανασφάλειας (12,10%), με τις γυναίκες και τους νέους να δίνουν συχνότερα αυτές τις απαντήσεις.
• Σε ποσοστό 64%, οι ερωτηθέντες πιστεύουν ότι η τηλεργασία διευκολύνει από πολύ (41,8%) έως παρά πολύ (22,2%) τον συνδυασμό εργασιακής και οικογενειακής ζωής.
• Έλλειψη επικοινωνίας, απιστία, εγωισμός και βία στην οικογένεια είναι οι συχνότερες κατά σειρά απαντήσεις στην ερώτηση «γιατί πιστεύετε ότι χωρίζουν σήμερα τα ζευγάρια».
• Συντριπτικά ποσοστά απαντήσεων (συνολικά 93,3%) καταγράφουν οι θετικοί χαρακτηρισμοί της οικογένειας, ως «στοργικής αγκαλιάς» (59,2%) και «καταφυγίου στις δύσκολές στιγμές» (34.12%).
• Η εικόνα ωστόσο δεν είναι πάντα ρόδινη, καθώς εντοπίζεται και η πρόσληψη της οικογένειας ως πηγής «κινδύνου». Ποσοστό 85% του δείγματος, πιστεύει ότι η ενδοοικογενειακή βία είναι πάρα πολύ συχνή και πολύ συχνή σήμερα στη χώρα μας.

Παρουσιάζοντας την έρευνα, η επιστημονικά υπεύθυνη κυρία Ιωάννα Τσίγκανου, Διευθύντρια Ερευνών του ΕΚΚΕ, ανέφερε ότι η διαπιστούμενη φιλελευθεροποίηση των ηθών, ενώ συσχετίζεται με την εξέλιξη των νοοτροπιών, έχει αφήσει ανέπαφο στη συλλογική συνείδηση τον θεσμό της οικογένειας, ο οποίος εμφανίζεται εξαιρετικά σημαντικός για τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία.

Στη συνέχεια πρόσθεσε ότι οι ερωτηθέντες του δείγματος νοηματοδοτούν τον θεσμό της οικογένειας κυρίαρχα ως αγάπη και δευτερευόντως ως τεκνοποίηση, συντροφικότητα και ευτυχία. Σύμφωνα με την κυρία Τσίγκανου, από τις νοηματοδοτήσεις αυτές προκύπτει η διαπίστωση ότι στη σύγχρονη εποχή των αβεβαιοτήτων κυριαρχούν έντονα τα συναισθηματικά αντίβαρα παρά το αναπαραγωγικό καθήκον. Επιπλέον, ανέφερε ότι στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό η οικογένεια συνιστά μια καθολική αδιαμφισβήτητη αξία, η οποία κυριαρχεί με διαφορά στο τοπίο της ιεραρχίας των αξιών.

Η επιστημονικά υπεύθυνη της έρευνας είπε ότι η αστάθεια και η κόπωση που παρατηρείται στον θεσμό του γάμου σήμερα δεν φαίνεται να έχει επηρεάσει την κεντρική θέση του θεσμού, καθώς τα άτομα επιθυμούν να «παντρευτούν και να κάνουν οικογένεια». Όπως σημείωσε, η αστάθεια και η κόπωση, όπου αυτές εντοπίζονται, αφορούν κυρίως οικονομικές και επαγγελματικές παραμέτρους, παρά τον ίδιο τον θεσμό της οικογένειας και του γάμου.

Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας από τη σκοπιά του δημογραφικού, o Διευθυντής Περιεχομένου της διαΝΕΟσις, κύριος Θοδωρής Γεωργακόπουλος, επισήμανε ότι μολονότι ο θεσμός της οικογένειας και του γάμου, οποιασδήποτε μορφής, εξακολουθούν να απολαμβάνουν καθολικής αποδοχής, αυτό δεν αποτυπώνεται και στον δείκτη γονιμότητας που στη χώρα μας είναι κάτω από 1,4. Την ίδια στιγμή, ενδεικτικά, στη Σουηδία ο αντίστοιχος δείκτης είναι πάνω από 1,8 και τα μισά παιδιά γεννιούνται εκτός γάμου.

Στη συνέχεια, ο κύριος Γεωργακόπουλος πρόσθεσε ότι στη χώρα μας δεν τίθεται θέμα «πολιτισμικού» δημογραφικού δεδομένου ότι τα ζευγάρια θέλουν κατά κανόνα να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά, αλλά τελικά δεν κάνουν όσα ενδεχομένως να ήθελαν. Σε αυτό το σημείο, ανέφερε ως παράδειγμα αντιμετώπισης του δημογραφικού χώρες όπως η Γαλλία και η Σουηδία, όπου καταγράφονται οι υψηλότεροι δείκτες γονιμότητας στον ανεπτυγμένο κόσμο και εφαρμόζονται πολιτικές στήριξης της επαγγελματικής σταδιοδρομίας των γονέων και κυρίως των γυναικών και υποστήριξη της ισότητας στον χώρο της εργασίας.

Τέλος, αναφερόμενος στην «παντοδυναμία» της οικογένειας που κατέδειξε η έρευνα, επισήμανε ότι η κοινωνία στην Ελλάδα, που ως χώρα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις, σε όλους τους δείκτες «κοινωνικού κεφαλαίου», εξακολουθεί να έχει την οικογένεια ως αντίβαρο και πρόσθεσε ότι η οικογένεια φαίνεται ότι ήταν η πηγή της ανθεκτικότητας της ελληνικής κοινωνίας μέσα στις κρίσεις των τελευταίων ετών.

Αναφορικά με την έρευνα ο Διευθύνων Σύμβουλος της «Υδρόγειος Ασφαλιστική» κύριος Παύλος Κασκαρέλης σχολίασε:

«Η διερεύνηση των στάσεων και αντιλήψεων της σημερινής κοινωνίας απέναντι στο θεσμό της οικογένειας είναι εξαιρετικά σημαντική δεδομένου ότι η ίδια η κοινωνία αλλάζει ταχύτατα και δείχνει να αποκτά νέα ήθη, αξίες και θεσμούς. Σε αυτό το πλαίσιο, ίσως να περίμενε κανείς μία «απομείωση» της αξίας του θεσμού της οικογένειας ή την εικόνα μιας οικογένειας σε κρίση. Ωστόσο, η πραγματικότητα που σκιαγραφεί η έρευνα είναι τελείως διαφορετική. Φαίνεται ότι η οικογένεια, σε όλες τις μορφές της, παραδοσιακές και σύγχρονες, παραμένει μια κοινωνική αξία που εξακολουθεί να συγκινεί μαζικά και να αποτελεί, ταυτόχρονα, συμβολικό προορισμό και καταφύγιο ζωής για τους ανθρώπους. Είναι μια αντίληψη κοινή στους περισσότερους από εμάς, ένα σημείο που μας ενώνει και υπό αυτήν την έννοια ένας θεσμός που πρέπει να στηριχθεί, τόσο από τις επιχειρήσεις, με στοχευμένα προγράμματα και υπηρεσίες, όσο και από την πολιτεία, με πολιτικές στήριξης».

Ο Καθηγητής Δημόσιας Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και Διευθυντής Ινστιτούτου Πολιτικών Ερευνών ΕΚΚΕ, κύριος Θεόδωρος Τσέκος, είπε:

«Η συνεργασία ανάμεσα σε έναν ιδιωτικό επιχειρηματικό φορέα όπως είναι η Υδρόγειος Ασφαλιστική και έναν δημόσιο ερευνητικό φορέα όπως είναι το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών ήταν και στην περίπτωση της διερεύνησης του θεσμού της ελληνικής οικογένειας στη σύγχρονη κοινωνική συνθήκη πραγματικά εποικοδομητική και, εκ του αποτελέσματος, πολύ παραγωγική και πλούσια! Με την πρωτοβουλία της Υδρογείου Ασφαλιστικής δόθηκε η ευκαιρία στο ΕΚΚΕ να συνεχίσει την ερευνητική του επένδυση σε ένα θέμα σημαντικό και κεντρικό για την κοινωνία μας και να εμπλουτίσει τη μακρόχρονη ερευνητική συμβολή του στο πεδίο αυτό. Όπως η έρευνα κατέδειξε, στη σημερινή συγκυρία γενικευμένης ρευστότητας και αβεβαιοτήτων, η ελληνική οικογένεια παραμένει σταθερή και καθολική αξία. Στο πλαίσιο των μετασχηματισμών που συντελούνται η ελληνική οικογένεια αλλάζει και ταυτόχρονα αναπαράγεται στηρίζοντας και υποστηρίζοντας και τον σύγχρονο κοινωνικό σχηματισμό».

Την εκδήλωση συντόνισε ο δημοσιογράφος Απόστολος Μαγγηριάδης.

To ερευνητικό έργο υλοποιήθηκε μεταξύ Μάρτιου και Ιουνίου 2023, με πανελλαδική ποσοτική έρευνα από την MRB Hellas, σε σταθμισμένο δείγμα 1000 ατόμων μεταξύ 20 και 65 ετών. Παράλληλα, διενεργήθηκε ποιοτική έρευνα με 90 εστιασμένες συνεντεύξεις, σε διαφορετικές ηλικιακές κατηγορίες πληθυσμού, καθώς και ομάδες εστιασμένης συνέντευξης (focus groups) σε ειδικούς και εμπειρογνώμονες, εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους - ψυχιάτρους, κοινωνικούς λειτουργούς και εκπροσώπους φορέων οικογενειακών επιχειρήσεων.