Από τις κεφαλαιαγορές... κρέμονται οι ασφαλιστικές

Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, ο σημαντικότερος ρυθμιστής της φετινής πορείας της ασφαλιστικής αγοράς είναι οι εξελίξεις στις διεθνείς κεφαλαιαγορές και ειδικότερα το επενδυτικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί.

Ήδη αυτό φαίνεται στην πορεία της φετινής παραγωγής, λόγω του επηρεασμού του κλάδου ζωής από τις εκάστοτε συνθήκες που διαμορφώνουν τις τιμές των ομολόγων, των μετοχών, άρα και των αμοιβαίων κεφαλαίων. Έτσι, ενώ μέσα στο 2021 ο κλάδος ζωής είχε εμφανίσει ανοδική παραγωγή κατά 10% (οδηγώντας τη συνολική εγχώρια ασφαλιστική αγορά στο +7,7%), κατά το πρώτο φετινό επτάμηνο υποχωρεί κατά 5,5%, καθηλώνοντας τη συνολική παραγωγή μόλις στο +0,9%.

Πέραν αυτού, η άνοδος των διεθνών επιτοκίων και η επιδείνωση στο μέτωπο των οικονομικών προσδοκιών επηρέασε αρνητικά τις τιμές των ομολόγων και των μετοχών, προκαλώντας σημαντικές υποαξίες στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια των ασφαλιστικών εταιρειών και ψαλιδίζοντας έτσι το ύψος των ιδίων κεφαλαίων τους (γεγονός που φάνηκε στις εταιρείες που ήδη δημοσίευσαν λογιστικές καταστάσεις για το πρώτο εξάμηνο, όπως η Interlife και η Ευρωπαϊκή Πίστη).

Γενικότερα, οι ασφαλιστικές εταιρείες διαφοροποίησαν κατά τα τελευταία χρόνια την προϊοντική τους γκάμα στο μέτωπο των προσφερόμενων επενδυτικών-αποταμιευτικών προϊόντων, καθώς ωθούμενες από το περιβάλλον των μηδενικών-αρνητικών επιτοκίων σταμάτησαν να προσφέρουν ελάχιστες εγγυημένες αποδόσεις, μεταφέροντας το επενδυτικό ρίσκο στους πελάτες τους (προϊόντα τύπου unit linked).

H ουσία ήταν ότι με τα επιτόκια των ομολόγων να είναι είτε αρνητικά είτε οριακά θετικά, οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν θα μπορούσαν να προσφέρουν αξιοσημείωτες αποδόσεις στους πελάτες τους, χωρίς οι ίδιες να αναλάβουν μεγάλο ρίσκο που θα επιδείνωνε σημαντικά τους εποπτικούς τους δείκτες. Επιπλέον, οι εταιρείες του κλάδου ζωής «κουβαλούσαν» από το παρελθόν συμβόλαια που προσέφεραν ελάχιστες ετήσιες εγγυημένες αποδόσεις από 2% ή 3%, ή και ακόμη 4,25%, τα οποία τις «έβαζαν μέσα» σε ένα περιβάλλον μηδενικών επιτοκίων.

Η σημερινή λογική των ασφαλιστικών προϊόντων (unit-linked) είναι ότι ο πελάτης-αποταμιευτής επενδύει με μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, μέσα από ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο και με περιοδικές καταβολές χρημάτων, προκειμένου να περιορίσει δραστικά το ρίσκο που αναλαμβάνει και επιπλέον να έχει μια επαγγελματική διαχείριση στα χρήματά του.

Ωστόσο, παρά το μακροχρόνιο της επένδυσης, οι πελάτες επηρεάζονται -καλώς ή κακώς- από τις τρέχουσες συγκυρίες των αγορών, όντας περισσότερο πρόθυμοι να συνάψουν ασφαλιστικά συμβόλαια σε περιόδους ανόδου των τιμών σε μετοχές και ομόλογα και περισσότερο διστακτικοί όταν οι αγορές διορθώνουν.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν τώρα που τα επιτόκια έχουν αρχίσει να ανεβαίνουν, θα δούμε τις ασφαλιστικές εταιρείες να προχωρούν και πάλι στην έκδοση επενδυτικών προϊόντων που προσφέρουν ετήσιες εγγυημένες αποδόσεις.

Ήδη, το βασικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από το -0,50% έχει διαμορφωθεί στο +1,25% και εκτιμάται ότι θα φτάσει στο +3% μέσα στο 2023. Κατά τον ίδιο τρόπο, η απόδοση (yield) των δεκαετούς διάρκειας ελληνικών κρατικών ομολόγων από το +0,80% κυμαίνεται αυτή την περίοδο γύρω στο +5%. Επίσης, την προηγούμενη εβδομάδα, η Eurolife εξέδωσε προϊόν εφάπαξ καταβολής που προσφέρει ετήσια απόδοση 2% στη δεκαετία.

Από την άλλη πλευρά, στελέχη της ασφαλιστικής αγοράς εμφανίζονται διστακτικά για επιστροφή στα προϊόντα εγγυημένης απόδοσης:

«Θεωρώ ότι είναι αρκετά νωρίς για να επανέλθουν οι ασφαλιστικές εταιρείες στην έκδοση προϊόντων ελάχιστου εγγυημένου κεφαλαίου. Μπορεί μεν τα επιτόκια και οι αποδόσεις των ομολόγων να έχουν ανεβεί, ωστόσο δεν έχει ακόμη σταθεροποιηθεί η κατάσταση, ώστε να υπάρχει μια σχετική κανονικότητα. Το προϊόν της Eurolife έχει αμιγώς επενδυτικό χαρακτήρα που θα αξιολογηθεί από τους υποψήφιους πελάτες, χωρίς να προσφέρει ασφαλιστικές καλύψεις και αφορά μόνο εφάπαξ καταβολές», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

«Θεωρώ ότι χρειάζονται επιπλέον αλλαγές στο οικονομικό περιβάλλον, προκειμένου να επιστρέψουμε στα παλιά προϊόντα εγγυημένων αποδόσεων, που συχνά ήταν συνδεδεμένα με ασφαλιστικές καλύψεις, έδιναν τη δυνατότητα περιοδικών καταβολών και άφηναν σαφείς πιθανότητες για ενδεχόμενες υπεραποδόσεις».