Νέο κύμα ανατιμήσεων στις γιορτές προαναγγέλλουν οι μικρομεσαίοι

Η αυξητική τάση στο κόστος ενέργειας και οι περιορισμοί στη λειτουργία της αγοράς, λόγω των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, προοιωνίζονται νέο κύμα ανατιμήσεων ενόψει Χριστουγέννων από υπερχρεωμένες επιχειρήσεις που αδυνατούν να απορροφήσουν τις επιβαρύνσεις.

Με τις προβλέψεις να αναφέρουν διατήρηση της κρίσης στο ενεργειακό μέτωπο στο μεγαλύτερο μέρος του α’ εξαμήνου της νέας χρονιάς, μερίδα της αγοράς για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που συσσώρευσε κατά τη διάρκεια της πανδημίας -και οι οποίες ξεπαγώνουν με την απόσυρση των μέτρων στήριξης- θα υποχρεωθεί σε αυξήσεις τιμών σε προϊόντα και υπηρεσίες.

Σύμφωνα με στοιχεία της έρευνας του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, εν μέσω πανδημίας αυξήθηκαν οι επιχειρήσεις με πολλαπλές ληξηπρόθεσμες οφειλές σε 22,3% τον Ιούλιο. Ο Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος, εκτίμησε μιλώντας στην εκδήλωση για την παρουσίαση της έρευνας ότι με πάνω από μία στις πέντε επιχειρήσεις υπερχρεωμένες και το 85% να αποκλείεται από κάθε στήριξη στο μέλλον, είναι αδύνατον να απορροφηθούν οι νέες ανατιμήσεις στο κόστος ενέργειας. Προέβλεψε αυξήσεις τιμών της τάξης του 30% μέχρι τις γιορτές και ζήτησε οριζόντια μέτρα στήριξης στην αγορά.  

Εντωμεταξύ, σύμφωνα με την έκθεση, ο πληθωρισμός φαίνεται ήδη να μετακυλίεται στους καταναλωτές, αφού σχεδόν 1 στις 4 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις αύξησαν τις τιμές τους στο α' εξάμηνο του 2021. Επιπλέον, περισσότερες από 1 στις 5 επιχειρήσεις εκτιμούσαν ότι θα αυξήσουν τις τιμές τους και στο β’ εξάμηνο του 2021. Και τα δύο ποσοστά αποτελούν ρεκόρ για τις έρευνες κλίματος του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ. 

Ο πληθωρισμός είναι εν μέρει αποτέλεσμα της διατάραξης της ζήτησης και της προσφοράς λόγω της πανδημίας, αλλά σε ένα μεγάλο βαθμό οφείλεται και στην άνοδο των τιμών ενέργειας, σύμφωνα με τους αναλυτές, που σημειώνουν ότι μένει να δούμε κατά πόσο η εκτίναξη του πληθωρισμού το 2021 θα επηρεάσει την πολιτική της ΕΚΤ για μηδενικά επιτόκια. Πάντως, από ό,τι φαίνεται, όσο η ΕΚΤ θεωρεί ότι ο πληθωρισμός είναι παροδικό φαινόμενο, θα συνεχίσει την ίδια πολιτική χαμηλών επιτοκίων (Fitch Rating, 2021).

Επίσης, ο φόβος για μελλοντικές πανδημίες και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δείχνουν ότι στο μέλλον, η παγκόσμια οικονομία κινδυνεύει από αντίστοιχες κρίσεις προσφοράς. Ο φόβος για την έξαρση νέων πανδημιών στο μέλλον και η διαφαινόμενη επαναφορά προστατευτικών πολιτικών ενδεχομένως να οδηγήσουν σε μία αναδιάρθρωση των αλυσίδων αξίας των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων σε ευρωπαϊκό έδαφος. 

Σύμφωνα με την έρευνα, δεδομένου ότι οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις δημιουργούν αλυσίδες αξίας με ευρύτατη γεωγραφική εξάπλωση, συχνά σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχει μεγάλη εξάρτηση της παραγωγής από κάθε ξεχωριστό κομμάτι της αλυσίδας αξίας.

Η διασπορά αυτή των δραστηριοτήτων είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση των εφοδιαστικών αλυσίδων των πολυεθνικών επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ήταν η έλλειψη κοντέινερ, που είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των εμπορευματικών μεταφορών και η έλλειψη μικροτσίπ, με αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγή ηλεκτρονικών συσκευών και αυτοκινήτων. 

Ως αποτέλεσμα θεωρείται πολύ πιθανό τα επόμενα χρόνια να υπάρξει μία αναδιάρθρωση των δραστηριοτήτων των πολυεθνικών επιχειρήσεων, με σκοπό τη μεγαλύτερη ανθεκτικότητα των εφοδιαστικών τους αλυσίδων. Μία τέτοια αναδιάρθρωση πιθανότατα θα μειώσει τη γεωγραφική εξάπλωση των ΑΞΕ ή/και το συνολικό τους ύψος. Ενδεχομένως, σύμφωνα με τους αναλυτές, είναι πιθανό να δούμε μία επιστροφή σε εσωστρεφείς οικονομίες και εθνικούς πρωταθλητές στις ανεπτυγμένες χώρες, με ιδιαίτερα αρνητικές επιδράσεις για τις αναπτυσσόμενες χώρες OECD (2020).