Alpha Bank: Crash-test για ακίνητα και κατασκευές

Ο κατασκευαστικός κλάδος κατέγραψε έντονη κάμψη, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας στην Ελλάδα, ενώ, από το 2018 και μετά, παρουσιάζει σημάδια ανάκαμψης, κυρίως, όσον αφορά στις κατασκευές κατοικιών.

Παρά την πανδημική κρίση, η εν λόγω αυξητική τάση συνεχίστηκε, την περυσινή χρονιά, έχοντας απωλέσει, μόνο σε μικρό βαθμό, τη δυναμική της. Έτσι, αφενός η άνοδος των δημοσίων επενδύσεων και αφετέρου η ισχυρή κατασκευαστική δραστηριότητα, η οποία επηρεάστηκε από τα περιοριστικά μέτρα (lockdown), σε μικρότερο βαθμό, σε σύγκριση με άλλους κλάδους, αντιστάθμισαν, εν μέρει, την πτώση των επενδύσεων σε μεταφορικό εξοπλισμό αλλά και των λοιπών επενδύσεων.

Ως αποτέλεσμα, το 2020, εν μέσω της πανδημικής κρίσης, οι συνολικές επενδύσεις μειώθηκαν, μόνο οριακά, σε ετήσια βάση (-0,6%). Συγκεκριμένα, οι επενδύσεις σε κατοικίες αυξήθηκαν, το 2020, κατά 15,6%, σε ετήσια βάση, έναντι οριακής ανόδου, ύψους 0,4%, το 2019.

Επιπλέον, οι επενδύσεις στις λοιπές κατασκευές που περιλαμβάνουν τα μεγάλα έργα σημείωσαν άνοδο, το 2020, σε σύγκριση με το 2019, κατά 9,2%, ενώ, το προηγούμενο έτος, είχαν μειωθεί σημαντικά, κατά 25,2%, σε ετήσια βάση. Παρά την ανοδική πορεία των επενδύσεων σε κατοικίες, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, αυτές παραμένουν σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό του ΑΕΠ (1%), σε σχέση με το παρελθόν.

Οι ανωτέρω εξελίξεις αντανακλώνται στην πορεία και άλλων σχετικών δεικτών της οικονομικής συγκυρίας, καθώς και των επιχειρηματικών προσδοκιών που αναλύονται στο παρόν Δελτίο, ως εξής:

• Στη σημαντική άνοδο του παραγόμενου προϊόντος του κλάδου, η οποία, ωστόσο, είχε οριακή θετική συμβολή (0,2 ποσοστιαίες μονάδες) στη μεταβολή της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ), καθώς οι κατασκευές αποτέλεσαν, το 2020, μόλις το 2% αυτής.

• Στην άνοδο της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, σε όρους όγκου (m3), αλλά και των τιμών των οικιστικών ακινήτων το 2020, για τέταρτη και τρίτη συνεχόμενη χρονιά, αντίστοιχα, αν και με ηπιότερο ρυθμό.

• Στη βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στις κατασκευές και κυρίως στις ιδιωτικές, οι οποίες βελτιώθηκαν με επιταχυνόμενο ρυθμό, κατά το πρώτο τετράμηνο του τρέχοντος έτους.

Η τελευταία εξέλιξη είναι πιθανό να συνδέεται με την ενίσχυση του οικονομικού κλίματος στη μεταπανδημική εποχή και, κυρίως, στη βελτίωση των προοπτικών του κατασκευαστικού κλάδου, λόγω της σημαντικής αύξησης των επενδύσεων τα επόμενα έτη, οι οποίες θα προκύψουν από την απορρόφηση των πόρων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και της επακόλουθης ανόδου της οικονομικής δραστηριότητας, της απασχόλησης και των εισοδημάτων.

Πιο αναλυτικά, κατά τα πρώτα έτη της προηγούμενης οικονομικής κρίσης, ο λόγος των επενδύσεων προς το ΑΕΠ ακολούθησε καθοδική τροχιά, φθάνοντας, το 2014, στο 10,7%, από 21,5%, το 2009. Κατά την τριετία 2015-2017, οι επενδύσεις στην Ελλάδα ανήλθαν, σταδιακά, στο 11,8% του ΑΕΠ, ενώ, τη διετία 2018-2019, παρά την άνοδο της οικονομικής δραστηριότητας, κατέγραψαν εκ νέου πτώση. Σημειώνεται ότι η άνοδος του ΑΕΠ, κατά το εν λόγω χρονικό διάστημα, βασίστηκε, κατά το μεγαλύτερο μέρος, στην ιδιωτική κατανάλωση και τις καλές επιδόσεις του εξωτερικού τομέα της οικονομίας και κυρίως του τουρισμού.

Από το 2012 και μετά, οι συνιστώσες των επενδύσεων που δέχτηκαν το μεγαλύτερο πλήγμα ήταν οι επενδύσεις σε κατασκευές, οι οποίες αντιστοιχούσαν, το 2019, στο 31% (Ευρώ 5,9 δισ.) των συνολικών επενδύσεων, από 59% (Ευρώ 12,3 δισ.) που ανέρχονταν, το 2012.

Εκτός από τις επενδύσεις σε κατασκευές, το 2020, σημαντική άνοδο κατέγραψε και η ΑΠΑ του κλάδου, για το ίδιο έτος. Η ΑΠΑ των κατασκευών αυξήθηκε κατά 10,4%, το 2020, σε ετήσια βάση, έναντι ανόδου 1,5%, το 2019. Παράλληλα, ενισχύθηκαν οι επιχειρηματικές προσδοκίες στον κλάδο, αν και παρέμειναν αρνητικές. Ο εν λόγω δείκτης για τις ιδιωτικές κατασκευές ανήλθε, κατά μέσο όρο, σε -36,6 μονάδες, το 2020, από -50,9, το 2019, ενώ ο δείκτης για τις δημόσιες κατασκευές, βελτιώθηκε, ελαφρώς, πέρυσι, σε -60,5 μονάδες, από -61,4, το 2019.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες του τρέχοντος έτους, οι επιχειρηματικές προσδοκίες στις κατασκευές βελτιώθηκαν ραγδαία. Συγκεκριμένα, οι δύο δείκτες διαμορφώθηκαν, τον Απρίλιο 2021, σε θετικό έδαφος, για πρώτη φορά, από τον Αύγουστο 2008, για τις ιδιωτικές κατασκευές και, από τον Οκτώβριο 2014, αντίστοιχα, για τις δημόσιες κατασκευές.

** Δείτε όλη την ανάλυση στη στήλη "Συνοδευτικό Υλικό"