Τράπεζες: Οι νέοι στόχοι για μείωση των κόκκινων δανείων

Την αυλαία μιας κρίσης, η οποία ταλάνισε το εγχώριο τραπεζικό σύστημα για μια 12ετία, προσδοκούν κυβέρνηση και τράπεζες ότι ρίχνει η επιτυχής αύξηση κεφαλαίου της Πειραιώς Financial Holdings, σε συνδυασμό με την επέκταση του προγράμματος κρατικής εγγυοδοσίας Ηρακλής.

Τον περασμένο Μάρτιο, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες υπέβαλαν στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) τα επικαιροποιημένα πλάνα μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους (Non Performing Exposures - NPEs) για την τριετία 2021-23.

Όλες τους προβλέπουν ότι σε βάθος 9 ως 12 μηνών το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων επί του συνόλου των χορηγήσεων (NPE ratio) θα υποχωρήσει σε μονοψήφιο ποσοστό. Ως το τέλος, δε, της τριετίας, θα πέσει κάτω από το 6%, χάρη κυρίως σε νέες τιτλοποιήσεις με κρατική εγγύηση επί των ομολόγων πρώτης διαβάθμισης (senior notes) και δευτερευόντως σε οργανικές δράσεις.

Eurobank και Εθνική κοινοποίησαν στους επενδυτές τους βασικούς άξονες του σχεδιασμού τους, με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων Δ' τριμήνου 2020, ενώ η Alpha αναμένεται να το πράξει εντός του μήνα.
Η Πειραιώς είχε, επίσης, δημοσιοποιήσει νωρίς το επιθετικό σχέδιο εξυγίανσης του ισολογισμού της (Sunrise plan), η επιτυχής, όμως, ολοκλήρωση της αύξησης κεφαλαίου, σε συνδυασμό με την εμπροσθοβαρή υλοποίηση των υπόλοιπων ενεργειών του πλάνου κεφαλαιακής ενίσχυσης ήραν τις όποιες αμφιβολίες υπήρχαν για τον χρόνο υλοποίησης του.

Η Πειραιώς άντλησε από την αγορά κεφάλαια ύψους 1,3 δισ. ευρώ (σ.σ. μετά την αφαίρεση των προμηθειών), τα οποία μαζί με τις ενέργειες του capital plan, που θα αποφέρουν περίπου 1 με 1,1 δισ. ευρώ και την έκδοση, μέσα στον μήνα, Additional Tier I τίτλων 300 εκατ. ευρώ, θα απορροφήσουν το κόστος της επιθετικής εξυγίανσης του ισολογισμού της, διατηρώντας σε ικανοποιητικά επίπεδα την κεφαλαιακή της επάρκεια.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο εγχείρημα εξυγίανσης τραπεζικού ισολογισμού που αναλήφθηκε στην Ελλάδα καθώς μέσα σε περίπου 18 μήνες (από τον Οκτώβριο του 2020 ως τον Μάρτιο του 2022) η Τράπεζα Πειραιώς, κατά 100% θυγατρική της Πειραιώς Financial Holdings, θα έχει τιτλοποιήσει/πωλήσει απαιτήσεις από δάνεια μεικτής λογιστικής αξίας 19,3 δισ. ευρώ.

Παρ' όλα αυτά, το ρίσκο υλοποίησης είναι χαμηλό. Αφενός, επειδή ένα μέρος της εξυγίανσης έχει ήδη συντελεστεί και μάλιστα εν μέσω πανδημίας. Αφετέρου, επειδή η επέκταση του προγράμματος κρατικής εγγυοδοσίας επί των ομολογιών πρώτης διαβάθμισης (Ηρακλής ΙΙ) επιτρέπει την ομαλή συνέχιση των τιτλοποιήσεων, με το ρίσκο της ανάκτησης να αναλαμβάνεται, εν πολλοίς, από το Δημόσιο.

Πρώτος στόχος για την Πειραιώς αποτελεί η μείωση των NPEs στα 3,6 δισ. ευρώ επί χαρτοφυλακίου χορηγήσεων 39 δισ. ευρώ (NPE ratio περίπου 9%) μέσα στο επόμενο 12μηνο. Σημειώνεται ότι στα 3,6 δισ. ευρώ συνυπολογίζονται και τα νέα NPEs που προέκυψαν (0,2 δισ.) ή εκτιμάται ότι θα προκύψουν (0,8 δισ.), λόγω πανδημίας.

Μεσοπρόθεσμα (σ.σ. το 2024) προβλέπεται το NPE ratio να διαμορφωθεί σε επίπεδα χαμηλότερα του 3%, εκτίμηση που αν δεν διαταραχθεί, θα ρίξει το κόστος κινδύνου σε περίπου 60 μονάδες βάσης. Σύμφωνα με τις παραπάνω παραδοχές, η Πειραιώς υπόσχεται απόδοση επί μέσου όρου ενσώματων ιδίων κεφαλαίων περίπου 5% βραχυπρόθεσμα και άνω του 10% μεσοπρόθεσμα.

Πλέον, το ενδιαφέρον της αγοράς θα επικεντρωθεί, όπως για τις υπόλοιπες τράπεζες, στην ταχύτητα υποκατάστασης των εσόδων από τόκους, τα οποία χάνει από την απο-αναγνώριση δανείων 19,3 δισ. ευρώ και το πλάνο συγκράτησης των εξόδων, ώστε να επιτευχθεί ο μάλλον «φιλόδοξος» στόχος διατήρησης, επί σειρά ετών, του δείκτη cost to income στα επίπεδα του 45%.

ΕΤΕ: «Καθάρισε» με τα NPEs, στόχος τώρα να αβγατίσει τα έσοδα

Η Εθνική αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση, για το πούεπικεντρώνεται, πλέον, το ενδιαφέρον της αγοράς καθώς ενισχύεται η αντίληψη ότι οι τράπεζες αφήνουν πίσω τους το πρόβλημα των NPEs.

Χάρη στα υπερκέρδη από πωλήσεις και ανταλλαγές ομολόγων του 2020, η Εθνική σχημάτισε ιδιαίτερα υψηλές προβλέψεις, κάνοντας ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση εξυγίανσης του ισολογισμού της.

Ενδεικτικό της συντηρητικής προσέγγισης είναι ότι σχημάτισε πρόσθετες προβλέψεις 400 εκατ. ευρώ για την τιτλοποίηση Frontier, παρότι οι ομολογίες πρώτης διαβάθμισης αντιστοιχούν στο 54% της μεικτής λογιστικής αξίας του χαρτοφυλακίου και οι τίτλοι ενδιάμεσης διαβάθμισης, ονομαστικής αξίας 450 εκατ. ευρώ, εκτιμάται ότι θα αποτιμηθούν σε επίπεδα υψηλότερα των 80 εκατ. ευρώ, λόγω του υψηλού κουπονιού που καταβάλλεται από το πρώτο έτος.

Η ταξινόμηση του χαρτοφυλακίου Frontier, ως περιουσιακό στοιχείο προοριζόμενο προς πώληση, μείωσε στο τέλος του 2020 το ύψος των NPEs σε 4,4 δισ. ευρώ σε επίπεδο ομίλου και σε 4,3 δισ. ευρώ σε επίπεδο Ελλάδας, με το NPE ratio να διαμορφώνεται, αντίστοιχα, σε 13,6% και 13,8%. Ο δείκτης κάλυψης διαμορφώθηκε σε 63,3% και 62,8% για όμιλο και τράπεζα.

Οι επικαιροποιημένοι στόχοι της Εθνικής προβλέπουν μείωση του NPE ratio σε επίπεδα χαμηλότερα του 10% φέτος και εν συνεχεία σε 6% (1,8 δισ. ευρώ) στο τέλος του 2022 και σε επίπεδα χαμηλότερα του 5% ως το τέλος του 2023.

Η παραπάνω εκτίμηση περιλαμβάνει και τα νέα NPEs, που θα προκύψουν τη διετία 2021-22, τα οποία εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε περίπου 1,4 δισ. ευρώ (ως 600 εκατ. από τα δάνεια, που εξήλθαν των προγραμμάτων αναστολής δόσεων).

Η τράπεζα εκτιμά ότι θα υπάρξει μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων από οργανικές δράσεις κατά 2,2 δισ. ευρώ, την ίδια περίοδο, η οποία θα απορροφήσει τις εισροές νέων καθυστερήσεων και θα οδηγήσει σε οργανική μείωση των NPEs κατά 0,8 δισ. ευρώ. Επίσης, σχεδιάζεται πώληση ή τιτλοποίηση χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων μεικτής λογιστικής αξίας 1,5 δισ. ευρώ.

Τα κέρδη, χωρίς να συνυπολογίζονται έσοδα trading, επιδιώκεται να ανέλθουν σε 490 εκατ. ευρώ, κατά τη χρήση 2022, με το core RoE να διαμορφώνεται στα επίπεδα του 9%. Η αύξηση της κερδοφορίας προβλέπεται ότι θα έρθει κατά κύριο λόγο από τη μείωση του cost of risk (σ.σ. πέφτει στις 60 μ.β. το 2022) και δευτερευόντως από την περαιτέρω συγκράτηση στις λειτουργικές δαπάνες.

Η τράπεζα θα επιδιώξει, τέλος, να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που θα προκύψουν από την αποεπένδυση των funds και των servicers, τοποθετούμενη επιλεκτικά σε επιχειρήσεις και ιδιώτες, τα οποία θα έχουν πλέον εξυγιανθεί.

Το υψηλότερο RoE που υπόσχεται η Eurobank

Τον Μάρτιο του 2021, ο όμιλος υπέβαλε τη στρατηγική και το σχέδιο για τη μείωση των NPEs κατά την περίοδο 2021-2023. Το σχέδιο, βάσει όσων προκύπτουν από τις οικονομικές καταστάσεις, προβλέπει μείωση του NPE ratio σε περίπου 9% στο τέλος της φετινής χρονιάς, περαιτέρω υποχώρηση σε 6,5%, δώδεκα μήνες αργότερα και διαμόρφωσή του κάτω του 6% το 2023.

Για φέτος, προγραμματίζεται η πώληση των POS και μια συνθετική τιτλοποίηση, προκειμένου να αντισταθμιστεί η πίεση στα κεφάλαια από το IFRS 9, την τιτλοποίηση Mexico, τις εποπτικές προσαρμογές και τη διαγραφή DTC. Η ζημιά από την τιτλοποίηση Mexico θα αποροφηθεί από την κερδοφορία χρήσης.

Στην περίμετρο του προς τιτλοποίηση χαρτοφυλακίου περιλαμβάνονται μη εξυπηρετούμενα δάνεια με υψηλές προβλέψεις. Αυτό συνάγεται, τόσο από την εκτίμηση ότι η επίδραση στον συνολικό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας θα ανέλθει σε μόλις 50 μ.β. όσο και από την πρόβλεψη ότι ο δείκτης κάλυψης NPEs από προβλέψεις θα υποχωρήσει στο 55% το 2022 από 62% σήμερα.

Η διοίκηση εκτιμά ότι τα οργανικά κέρδη προ προβλέψεων θα ανέλθουν σε 875 εκατ. ευρώ φέτος, με cost of risk περίπου 130 μ.β, διαμορφώνοντας την απόδοση επί των ενσώματων ιδίων κεφαλαίων στα επίπεδα του 7%. Για την επόμενη χρονιά, προβλέπεται RoE 10%.

«Γκαζώνει» για μείωση των NPEs η Alpha Βank

Η Alpha Bank δεν έχει, προς το παρόν, επικοινωνήσει στους επενδυτές στοιχεία από το επικαιροποιημένο τριετές πλάνο μείωσης των NPEs και αναμένεται να το πράξει το προσεχές διάστημα.

Το νέο αναθεωρημένο πλάνο αναμένεται να προβλέπει μείωση του NPE ratio σε μονοψήφιο ποσοστό ήδη από φέτος, ενώ το πρόσθετο κόστος θα καλυφθεί κατά ένα μέρος από πρωτοβουλίες ενίσχυσης της κερδοφορίας. Στόχος να διατηρήσει η τράπεζα ισχυρά κεφάλαια, μειώνοντας επιθετικότερα τα NPEs.

Υπενθυμίζεται ότι η τράπεζα πήρε εμπροσθοβαρώς το συντριπτικό μέρος της εκτιμώμενης επίπτωσης στα κεφάλαιά της από τις κινήσεις περαιτέρω μείωσης του αποθέματος «κόκκινων» δανείων και εξυγίανσης του ισολογισμού που έχει ήδη ανακοινώσει.

Οι κίνδυνοι

Ο σχεδιασμός των τεσσάρων τραπεζών ενδέχεται να «βραχυκυκλώσει», εφόσον ανατραπούν οι προβλέψεις για την πορεία της εγχώριας οικονομίας τη διετία 2021-22, εξαιτίας της εξέλιξης στην υγειονομική κρίση (πανδημία) ή ενδεχόμενης αδυναμίας έγκαιρης απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι εκτιμήσεις των συστημικών τραπεζών για νέα NPEs 4 με 6 δισ. ευρώ, εξαιτίας της πανδημίας, θα αποδειχθούν αισιόδοξες, οδηγώντας σε αύξηση προβλέψεων και σε επί τα χείρω αναθεώρηση των κατευθύνσεων που έχουν δώσει στους επενδυτές, για cost of risk και RoE.

Υπενθυμίζεται ότι η ΤτΕ εκτιμά ότι θα προκύψουν μόνο κατά τη φετινή χρονιά νέα NPEs από την πανδημία, της τάξης των 8 με 10 δισ. ευρώ και έχει καλέσει τις τράπεζες να επανεξετάσουν τα επίπεδα προβλέψεών τους για αναμενόμενες ζημιές πιστωτικού κινδύνου καθώς είναι χαμηλότερα από αυτά ευρωπαϊκών τραπεζών με υψηλό NPE ratio.