Στο 2006 σταμάτησε ο... χρόνος στη σύμβαση του μετρό Θεσσαλονίκης

Ανέπαφο στον χρόνο έχει μείνει το συμβατικό κατασκευαστικό αντικείμενο του Μετρό Θεσσαλονίκης κι ας έχουν περάσει σχεδόν δεκατρία χρόνια από τη στιγμή που περιγράφηκε και οριοθετήθηκε μέσω της σχετικής Σύμβασης που υπογράφηκε το 2006 μεταξύ της Αττικό Μετρό και της αναδόχου τότε κοινοπραξίας «AEΓEΚ - Salini Impregilo - Hitachi».

Τι κι αν ήρθαν στο φως αρχαιότητες, κι αν χρεοκόπησε η ΑΕΓEΚ και αντικαταστάθηκε στο σχήμα της κοινοπραξίας από την ΑΚΤΩΡ, κι αν άλλαξαν τόσες διοικήσεις στην Αττικό Μετρό και τόσοι υπουργοί ΠΕΧΩΔΕ ή Υποδομών και κυβερνήσεις από το 2006 έως σήμερα. Ακόμα και αυτή τη στιγμή, το κατασκευαστικό αντικείμενο -το αντικείμενο που η Αττικό Μετρό έχει αναθέσει στην Κοινοπραξία να κάνει ως συμβατική υποχρέωση- παραμένει το ίδιο που ήταν το 2006! Οπότε η συζήτηση για το στοιχειωμένο έργο της Θεσσαλονίκης γίνεται σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας αφού η σύμβαση παραμένει ίδια! 

Πρόκειται για κατάσταση η οποία, σύμφωνα με τους μηχανικούς, παράγει δύο αρκετά παράδοξα και εκ πρώτης όψεως παράλογα φαινόμενα, που παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα.

Πρώτον, αφού το κατασκευαστικό αντικείμενο παραμένει το ίδιο που ήταν το 2006, όπου η σύμβαση προέβλεπε απλά πως η Αττικό Μετρό είναι υποχρεωμένη να παραδώσει το έργο στην ανάδοχο κοινοπραξία «απαλλαγμένο από αρχαία» (χωρίς καμία διευκρίνιση τι σημαίνει αυτό), η όλη διαμάχη για την παραμονή (in situ) των αρχαίων στον Σταθμό Βενιζέλου που προέκρινε η προηγούμενη διοίκηση της Αττικό Μετρό υπό το δίδυμο Μυλόπουλου - Παπαδόπουλου ή για την απομάκρυνση και επανατοποθέτηση των αρχαίων που προκρίνει η νυν διοίκηση των Ταχιάου - Κουρέτα, είναι στην πραγματικότητα ακαδημαϊκή. Γιατί; Επειδή πέραν των δηλώσεων, των εξαγγελιών και των εκδηλώσεων, καμία διοίκηση της Αττικό Μετρό από το 2006 δεν έχει δώσει συγκεκριμένη κι επίσημη εντολή στον κατασκευαστή, δηλαδή στην ανάδοχο κοινοπραξία, ως προς το τι ακριβώς πρέπει να κάνει με τα αρχαία, σε ποιον χρόνο και με ποιο κόστος.

Επισημαίνεται ότι ως επίσημη εντολή για μία κοινοπραξία εκλαμβάνεται μόνο ο σαφής προσδιορισμός και η συμβασιοποίηση του κατασκευαστικού αντικειμένου κι όχι τυχόν ανακοινώσεις ή δημόσιες τοποθετήσεις. Άρα ασχέτως του τι έλεγε δημοσίως η πρώην διοίκηση της Αττικό Μετρό ή του τι λέει η νυν, αν η σύμβαση δεν τροποποιηθεί, διευκρινίζοντας τι πρέπει να κάνει η κοινοπραξία που κατασκευάζει το μετρό της Θεσσαλονίκης, τίποτα δεν πρόκειται να γίνει και καμία δήλωση δεν λαμβάνεται υπόψη.

Έτσι προκύπτει και το δεύτερο παράδοξο. Αφού η ανάδοχος κοινοπραξία (και οποιαδήποτε εταιρεία εν γένει) λαμβάνει ως εντολή μόνο μία τροποποίηση της σύμβασης, οι όποιες αξιώσεις της ή διεκδικήσεις της αντίστοιχα μπορούν να εγείρονται μόνο επί τη βάσει της υπάρχουσας σύμβασης. Κοινώς, οι μέχρι τώρα επιστολές της αναδόχου κοινοπραξίας με τις οποίες ζητείται παράταση μέχρι το 2025 και εκφράζεται επιφύλαξη για διεκδίκηση αποζημιώσεων, βασίζονται επίσης στη σύμβαση του 2006 και σε αυτήν στην πραγματικότητα απαντούν, αφού το κατασκευαστικό αντικείμενο δεν τροποποιήθηκε επισήμως ποτέ. 

Συνεπώς το αίτημα για παράταση και αντίστοιχα οι όποιες αξιώσεις για αποζημιώσεις εγερθούν, δεν προκύπτουν ούτε εξαιτίας της λύσης που επιθυμούσε η διοίκηση Μυλόπουλου-Παπαδόπουλου για παραμονή των αρχαίων στον Σταθμό Βενιζέλου, ούτε εξαιτίας της λύσης που προκρίνει η διοίκηση Ταχιάου-Κουρέτα για απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαίων, με δεδομένο ότι καμία από τις δύο λύσεις δεν έχει συμβασιοποιηθεί, άρα νομικά είναι ανύπαρκτες.

Σε απλά ελληνικά, είναι άγνωστο πόσος χρόνος και πόσο χρήμα θα απαιτηθεί για να προχωρήσει η σημερινή πρόταση της διοίκησης της Αττικό Μετρό ή πόσο θα κόστιζε (πάλι σε χρόνο και χρήμα) η προηγούμενη λύση την οποία στηρίζει η τέως ηγεσία της κρατικής εταιρείας.

Κατά συνέπεια, το γεγονός ότι το έργο καθυστερεί και τελικά μπορεί να καταλήξει να επιβαρύνεται και με αποζημιώσεις προς τον κατασκευαστή, οφείλεται στο ότι από το 2006, καμία διοίκηση της Αττικό Μετρό δεν ασχολήθηκε να τροποποιήσει τη σύμβαση και να οριοθετήσει  εκ νέου το κατασκευαστικό αντικείμενο.

Το τι θα γίνει με τα αρχαία στον Σταθμό Βενιζέλου και ποια λύση θα προκριθεί, δεν ενδιαφέρει κανέναν ανάδοχο. Στην αγορά κατασκευών εξηγούν πως «ό,τι πει ο κύριος του έργου, δηλαδή εν προκειμένω η Αττικό Μετρό, θα κάνει ο κατασκευαστής, αρκεί όχι απλώς να το πει αλλά να το κάνει αντικείμενο της μεταξύ τους σύμβασης».

Μέχρι τότε, η οποιαδήποτε κοινοπραξία θα παραμένει υποχρεωτικά άπραγη και το Μετρό της Θεσσαλονίκης ατελείωτο.

Η πολυετής απραξία στο μέτωπο αλλαγής της σύμβασης, ώστε να προσαρμοστεί στις νεότερες απαιτήσεις (όχι μόνο για τον σταθμό Βενιζέλου) προκαλεί ερωτήματα. Δείχνει, επίσης, και τον κεντρικό πυρήνα της στρατηγικής απανωτών διοικήσεων της Αττικό Μετρό: «Αφήστε το πρόβλημα στους επόμενους»!

Ετσι ο κ. Κ. Μητσοτάκης ενδέχεται να είναι ένας ακόμα Ελληνας πρωθυπουργός που εκτίθεται επειδή του έδωσαν άλλη μία τυχαία ημερομηνία ολοκλήρωσης του έργου!