Γιατί οι τεχνικές εταιρείες... επιστρέφουν στο εξωτερικό

Με συνολικό ανεκτέλεστο άνω των 5,5 δισ. ευρώ, η πλειοψηφία του οποίου προέρχεται από τις αγορές του εξωτερικού, οι τρεις ισχυρότεροι κατασκευαστικοί όμιλοι ενισχύουν εξ ανάγκης τη διεθνή τους παρουσία.

Στην Ελλάδα, σχεδόν όλα τα μεγάλα έργα είτε καθυστερούν είτε βρίσκονται σε αρχικό στάδιο, με αποτέλεσμα οι διοικήσεις να επιχειρούν σε συγκεκριμένες αγορές του εξωτερικού και κυρίως στη Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια.

Αυτή τη στιγμή, προχωρούν ελάχιστα έργα, όπως το νότιο τμήμα του οδικού άξονα Ε65 από τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ενώ ο ίδιος όμιλος θα επωφεληθεί από την επιτάχυνση των διαδικασιών, ώστε να ξεκινήσουν οι εργασίες για το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου, όπως τουλάχιστον υποσχέθηκε η νέα ηγεσία του υπουργείου Υποδομών.

Οι Ελλάκτωρ και ΑΒΑΞ διεκδικούν το πρώτο τμήμα της γραμμής 4 του μετρό Αθήνας, αν προχωρήσει ο εν εξελίξει διαγωνισμός, ενώ πολύ πίσω βρίσκονται άλλοι διαγωνισμοί. Μάλιστα ορισμένοι από αυτούς, όπως προκύπτει και από τις δηλώσεις του κ. Κ. Καραμανλή, πιθανώς θα ακυρωθούν, με κορυφαίο παράδειγμα τους δύο διαγωνισμούς για τον Βόρειο Οδικό Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ).

Συνεπώς το εξωτερικό είναι μονόδρομος αφού ούτε και το 2019 θα ξεκινήσουν κάποια μεγάλα έργα, πλην των ελαχίστων που προαναφέρθηκαν. Ετσι, η διοίκηση του ομίλου Eλλάκτωρ υποστήριξε στην τελευταία γενική συνέλευση πως έδωσε αγώνα ώστε να ανατρέψει την κακή εικόνα της ΑΚΤΩΡ σε κάποιες γειτονικές αγορές.

«Εχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε, αλλά η εικόνα έχει αλλάξει ριζικά» υποστήριξε ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Αναστ. Καλλιτσάντσης. Ο ίδιος αναφέρθηκε στη Ρουμανία, όπου ο όμιλος ανέλαβε το τελευταίο επτάμηνο έργα ύψους άνω των 800 εκατ. ευρώ. Γι’ αυτό και το 59% του ανεκτέλεστου υπολοίπου υπογεγραμμένων συμβάσεων του ομίλου, που φτάνει το 1,86 δισ. ευρώ, προέρχεται από τις διεθνείς αγορές.

Στη Ρουμανία, η ΑΚΤΩΡ πρόσφατα αναδείχθηκε ανάδοχος σε σιδηροδρομικό έργο προϋπολογισμού 627 εκατ. ευρώ ως μέλος κοινοπραξίας (30%) με τις εταιρείες ALSTOM (30%), ARCADA (20%) και Euroconstruct (20%). Επιπλέον, η ΑΚΤΩΡ διεκδικεί το έργο αναβάθμισης και του τμήματος Apata - Cata της ίδιας σιδηροδρομικής γραμμής, προϋπολογισμού 570 εκατ. ευρώ. Λίγο νωρίτερα, είχε υπογράψει σύμβαση για οδικό έργο, προϋπολογισμού 180 εκατ. ευρώ (τρίτο τμήμα της Περιφερειακής Οδού Βουκουρεστίου), ενώ εκτελεί ακόμη τέσσερα μεγάλα οδικά και σιδηροδρομικά έργα στη χώρα. Επιπλέον συνεχίζεται η δραστηριότητα στον τομέα των φωτοβολταϊκών με την ανάληψη νέων συμβάσεων στη Χιλή.

Ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, που έχει και το μεγαλύτερο ανεκτέλεστο υπόλοιπο μεταξύ των ισχυρών ομίλων (άνω των δύο δισ. ευρώ), μπορεί να προωθεί σειρά έργων στην Ελλάδα όπως το νότιο τμήμα του Ε65 και το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι, αλλά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο ανέλαβε σημαντικά έργα στην Κύπρο (τουριστικό συγκρότημα Καζίνο, δεύτερη φάση μαρίνας Αγίας Νάπας), ενώ θα κατασκευάσει και τα έργα επέκτασης στο αεροδρόμιο Βελιγραδίου σε συμφωνία με τη γαλλική Vinci, που επικράτησε στον διαγωνισμό για την παραχώρησή του.

Στον όμιλο ΑΒΑΞ προχώρησαν τις τελευταίες εβδομάδες στην απόκτηση σειράς περιουσιακών στοιχείων της J&Ρ Overseas, η οποία έχει τεθεί σε εκκαθάριση. Ετσι, όπως είπε και πρόσφατα η διοίκηση, ισχυροποιούν την παρουσία τους στη Μέση Ανατολή, με όχημα τη θυγατρική AVAX Middle East, που εδρεύει στην Κύπρο. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η Conspel Construction Specialist Limited με ανεκτέλεστο υπόλοιπο περί τα 350 εκατ. δολάρια αλλά και η PSM Suppliers Limited, η οποία εκτελεί δύο ξεχωριστές συμβάσεις για ενεργειακό έργο στο κοίτασμα πετρελαίου Faregh της Λιβύης, με πελάτη την τοπική πετρελαϊκή εταιρεία WAHA. Μέσω των συγκεκριμένων εξαγορών ενίσχυσε σημαντικά το ανεκτέλεστο υπόλοιπο, που σήμερα ξεπερνά τα 1,7 δισ. ευρώ.

Πρόσφατα ο όμιλος ανέλαβε (εκκρεμεί η υπογραφή της σύμβασης) την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας - Βουλγαρίας (IGB), προϋπολογισμού 145 εκατομμυρίων, ενώ μαζί με την ΤΕΡΝΑ θα κατασκευάσει το τουριστικό συγκρότημα με καζίνο «City of Dreams Mediterranean» στη Λεμεσό. Στη Μέση Ανατολή ολοκλήρωσε, επίσης, δύο δημόσια έργα οδοποιίας, συνολικής αξίας 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που είχε αναλάβει κοινοπρακτικά με την J&Ρ Overseas. Τέλος, στο Ιράκ, στα περίχωρα της Βαγδάτης υλοποιεί το μεγαλύτερο ενεργειακό έργο που έχει αναλάβει ποτέ ελληνικός όμιλος, ένα Σταθμό Ενέργειας 1.500MW.

Τα προβλήματα

Πριν από λίγες εβδομάδες, ο διευθύνων σύμβουλος της ΑΚΤΩΡ Αλ. Εξάρχου είχε μιλήσει για «απουσία στήριξης των τεχνικών εταιρειών για επέκταση στο εξωτερικό» και «απουσία αντίστοιχης στήριξης από τον τραπεζικό κλάδο, ώστε να επεκταθούν διεθνώς». Όπως είχε τονίσει, «βλέπουμε πρέσβεις ή εμπορικούς ακολούθους άλλων κρατών να ανοίγουν τους δρόμους υποστηρίζοντας τις εταιρείες, ενώ εμείς μόνοι μας αναζητούμε την τύχη, συχνά σε αφιλόξενο περιβάλλον». Επιπλέον, «καμία εγγύηση ελληνικής τράπεζας δεν γίνεται δεκτή στο εξωτερικό, με σημαντικό ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τους εγχώριους κατασκευαστικούς ομίλους».

Με βάση και τη δυσάρεστη εμπειρία της ΑΚΤΩΡ, που χρειάστηκε κόπος ώστε να αντιμετωπιστεί από τη σημερινή διοίκηση, ο κ. Εξάρχου τόνισε πως οι ελληνικές τεχνικές εταιρείες όχι μόνο πρέπει να αναλαμβάνουν έργα στο εξωτερικό, αλλά και να τα υλοποιούν με κέρδος! «Το πρόβλημα είναι πως επιχειρούμε να πάμε την Ελλάδα στο εξωτερικό και όχι το ανάποδο. Δεν προσαρμοζόμαστε στις συνθήκες που εκτελούμε τα έργα. Πρέπει να προσαρμοστούμε στις δομές της διεθνούς κατασκευαστικής δραστηριότητας, να εξοικειωθούμε με τη λειτουργία ανεξάρτητου μηχανικού, με διαφορετική κατανομή κινδύνων κ.λπ. Ολα αυτά απαιτούν καλύτερη οργάνωση και εκπαίδευση».

Οι διοικήσεις των ισχυρών ομίλων, όπως δείχνουν και πρόσφατα παραδείγματα, φαίνεται, πάντως, πως έχουν κατανοήσει πως πρέπει να συνεργαστούν για την ανάληψη μεγάλων έργων στο εξωτερικό.