Οι τέσσερις «μαύρες τρύπες» της ΔΕΗ

Και με τη «βούλα» των νέων ζημιογόνων αποτελεσμάτων για το πρώτο τρίμηνο του έτους επιβεβαιώνεται πια το δομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η μεγαλύτερη επιχείρηση της χώρας, η ΔΕΗ.

Παρά τις προσπάθειες της ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της διοίκησης της εταιρίας να καθησυχάσουν την αγορά και το επενδυτικό κοινό για το ό,τι η επιχείρηση, που ηλεκτροδοτεί περί τα 7 εκατομμύρια νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις και όλες τις μεγάλες βιομηχανίες της χώρας και έχει καθαρό δανεισμό 3,6 δισ. ευρώ, δεν καταρρέει, εντούτοις ανακοίνωσε και λειτουργικές ζημιές: Ήταν στα 51,3 εκ. ευρώ χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι πωλούμενες λιγνιτικές μονάδες της Μελίτης και της Μεγαλόπολης και στα 66,4 εκ. ευρώ μαζί με αυτές. Οι ζημιές μετά από φόρους ήταν στα 205,1 εκ. ευρώ και στα 218,2 εκ. ευρώ, αντίστοιχα.

Παράγοντες της αγοράς παρατήρησαν επίσης το γεγονός ότι τα οικονομικά αποτελέσματα για το πρώτο τρίμηνο του έτους ανακοινώθηκαν χθες πολύ αργά μετά το κλείσιμο του χρηματιστηρίου και συγκεκριμένα το βράδυ στις 8. Με το διοικητικό συμβούλιο να συνεδριάζει από τις 3 το μεσημέρι και την ημερομηνία ανακοίνωσης τους να έχει, στο μεταξύ, μετατεθεί για το τέλος της εβδομάδας. Αρχικά είχε προγραμματιστεί για τις 25 Ιουνίου. Προφανώς, ο χρόνος της ανακοίνωσης επιλέχθηκε προκειμένου να απορροφηθούν οι κραδασμοί… Τουλάχιστον, επικοινωνιακά…

Όπως και να έχει από τα οικονομικά αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου έτους και τις τελευταίες δημόσιες δηλώσεις του προέδρου της εταιρίας Μανόλη Παναγιωτάκη αναδεικνύονται πέρα από τις κυβερνητικές ευθύνες για την πτωτική τροχιά της δημόσιας εταιρίας, οι «μαύρες τρύπες» που επιφέρουν τις ζημιές στον όμιλο και φυσικά και οι ολιγωρίες του μάνατζμεντ.

Οι «μαύρες τρύπες»

Πιο συγκεκριμένα η αιμορραγία της δημόσιας εταιρίας συνεχίστηκε από την επιδείνωση των λειτουργικών της δαπανών κατά 211,6 εκ. ευρώ σε συνδυασμό με το γεγονός ότι για ένα ακόμη τρίμηνο δεν είχε έσοδα. Όπως συμβαίνει άλλωστε από το 2015 και μετά μια και η εταιρία δεν παίρνει οξυγόνο… αφού αφενός η κυβέρνηση δεν της επιτρέπει έσοδα από αυξήσεις των τιμολογίων ρεύματος παρά τις τεράστιες επιβαρύνσεις (π.χ. αύξηση των τιμών των δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άνοδος της Οριακής Τιμής Συστήματος) και αφετέρου η διοίκηση δεν έχει καταφέρει να αναχαιτίσει το βουνό των ληξιπρόθεσμων οφειλών (απλήρωτοι λογαριασμοί) 2,7 δισ. ευρώ.

Με πιο απλά λόγια δεν έχει έσοδα κι ενώ οι πωλήσεις της μειώνονται κάθε μέρα, μήνα, τρίμηνο και χρόνο. Στην καλύτερη των περιπτώσεων μένει σχεδόν σταθερός. Όπως σε αυτό το τρίμηνο που ήταν στα 1,137 δις. ευρώ από 1,134 δισ. πέρυσι.

Η ΔEH αποδίδει τις ζημιές στο EBITDA:

1. Στην αυξημένη δαπάνη για φυσικό αέριο και λόγω μεγαλύτερων ποσοτήτων αλλά και λόγω αύξησης της τιμής κατά 32,5%

2. Στην αύξηση της Οριακής Τιμής Συστήματος κατά 33,6% και κατ’ επέκταση στην υψηλότερη δαπάνη για αγορές ενέργειας

3. Στην αύξηση της δαπάνης για αγορά δικαιωμάτων εκπομπών CO2 λόγω της ραγδαίας ανόδου της τιμής και

4. Στη μεγαλύτερη επιβάρυνση από τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ, καθώς το α΄ τρίμηνο του 2019 οι σχετικές ποσότητες υπερέβησαν το άθροισμα της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής κατά 418 GWh.

Οι ολιγωρίες του μάνατζμεντ

Από τις ανακοινώσεις των οικονομικών αποτελεσμάτων φανερώνονται και ολιγωρίες της διοίκησης της ΔEH για τον περιορισμό επιπτώσεων, έστω ορισμένων που περνούν από τα χέρια της.

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς το υψηλότερο κατά 32,5% κόστος αγοράς φυσικού αερίου εξαιτίας της αύξησης της τιμής του καυσίμου, είναι ένα πρόβλημα το οποίο η διοίκηση της επιχείρησης θα μπορούσε να προβλέψει και να το διαχειριστεί εγκαίρως. Ανταγωνιστές της ΔEH από τον περασμένο χειμώνα έχουν προχωρήσει σε προμήθεια φυσικού αερίου από εναλλακτικές πηγές π.χ. LNG. Η δημόσια εταιρία το έπραξε αυτό μόλις πριν από λίγες εβδομάδες με τα δύο πρώτα φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου που προμηθεύτηκε κατόπιν διαγωνισμών. Μάλιστα προσδιορίζει το συνολικό όφελος σε περίπου 22 εκ. ευρώ.

Καθυστερημένα αντανακλαστικά επέδειξε επίσης και στο θέμα της είσπραξης του τεράστιου όγκου των ληξιπρόθεσμων οφειλών 1,05 δισ. ευρώ από τους παλιούς 890.000 πελάτες της. Μόλις στις αρχές της εβδομάδας ο Μανόλης Παναγιωτάκης ανήγγειλε ότι θα στείλει εξώδικα. Το πρόβλημα όμως είναι γνωστό εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια και με τάσεις έκρηξης.

Μία εκ των λανθασμένων επιλογών της διοίκησης της ΔEH, πράγμα που έχει επισημάνει και η Κομισιόν είναι και η χορήγηση έκπτωσης συνέπειας στους λογαριασμούς ρεύματος πριν από περίπου δύο με δυόμισι χρόνια. Έχασε έσοδα, κι επιπλέον δεν πέτυχε να φέρει και θεαματική μείωση των απλήρωτων λογαριασμών. Τελικά οδηγήθηκε την περασμένη Άνοιξη στο να «ψαλιδίσει» την έκπτωση συνέπειας κερδίζοντας μόλις 60 εκ. ευρώ.

Οι κυβερνητικές ευθύνες

Από τις «μαύρες τρύπες» αναδεικνύονται επίσης και οι αρνητικές επιπτώσεις των επιλογών της κυβέρνησης στην υποχρέωση έναντι των δανειστών για μείωση του μεριδίου της ΔEH στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ, που θεσμοθετήθηκαν για να πέσει το μερίδιο της κάτω από το 50% στο τέλος του 2019, έχουν προκαλέσει τεράστια ζημιά στη δημόσια εταιρία, η οποία τελικά χάνει με το σταγονόμετρο μερίδια στην προμήθεια. Το μέσο μερίδιο αγοράς στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα περιορίσθηκε σε 76,6% τον Μάρτιο του 2019 από 82,7% τον Μάρτιο του 2018. Σε ό,τι αφορά τα ΝΟΜΕ η ΔEH έχει οδηγηθεί σε ένα σημείο που πια οι ποσότητες που πουλά στους ανταγωνιστές της ξεπερνούν ακόμη και αυτές του συνόλου της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής. Σημειώνεται ότι η υποχρέωση δημοπράτησης ήταν για μέρος της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής. Στο πρώτο τρίμηνο διέθεσε και επιπλέον 418 Γιγαβατώρες από άλλα καύσιμα της.

Πέραν αυτού η δημόσια εταιρία με μερίδιο παραγωγής μόλις στο 42,4% και προμήθειας στο 76,6% αναγκάζεται να αγοράζει συμπληρωματικά από το σύστημα επιπλέον ποσότητες προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες ηλεκτροδότησης των πελατών της.

Φυσικά ευθύνες αποδίδονται και στην κυβέρνηση για το γεγονός πως δεν επέτρεψε την αύξηση των τιμολογίων ρεύματος. Αν αυτό συνέβαινε σταδιακά εδώ και δύο χρόνια σε συνδυασμό με τη μείωση του ΦΠΑ που εφάρμοσε από τον περασμένο μήνα οι επιπτώσεις θα είχαν μετριαστεί στα νοικοκυριά. Σημειώνεται ότι πριν το 2015 τα έσοδα από τις αυξήσεις για τη ΔEH ήταν της τάξης των 600 εκ. ευρώ.

Επιπλέον με την αναπροσαρμογή των τιμολογίων θα επιτυγχάνονταν και οι στόχοι της απώλειας μεριδίων. Ως απόδειξη τούτου, λένε παράγοντες της αγοράς, είναι το γεγονός πως όταν καθιερώθηκε η έκπτωση συνέπειας φρέναρε η μετακίνηση πελατών.

Η κυβέρνηση έχει ευθύνες και με την ακύρωση της πώλησης της «μικρής ΔEH». Σε μία περίοδο μάλιστα κατά την οποία οι τιμές του διοξειδίου του άνθρακα ήταν σε χαμηλά επίπεδα και το «χαρτοφυλάκιο» λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών μονάδων καθώς και φυσικού αερίου ήταν δελεαστικό. Αντίθετα δέχτηκε την πώληση των λιγνιτικών σταθμών σε μία εποχή κατά την οποία οι τιμές των CO2 βαίνουν πια στα επίπεδα των 30 ευρώ τον τόνο, από μόλις 5 ευρώ πριν από περίπου ενάμιση χρόνο. Και φυσικά το επενδυτικό ενδιαφέρον δεν έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα για τον πρώτο διαγωνισμό και η ΔEH επωμίζεται πια τεράστιο κόστος.

Οι προσδοκίες εσόδων

Το πρόβλημα της ΔEH είναι δομικό, λένε παράγοντες της αγοράς και τα προσδοκώμενα έσοδα που ανακοίνωσε η ΔEH, θα έχουν άπαξ επίπτωση.

Όπως για παράδειγμα τα έσοδα 160 – 200 εκ. ευρώ από ΥΚΩ του 2011. Αυτά δεν έχουν καν προσδιοριστεί με ακρίβεια και δεν υπάρχει και νομοθετική πρόβλεψη για να τα εισπράξει.

Πέραν αυτών υπάρχει η επιστροφή 99,3 εκατ. ευρώ από το πλεόνασμα του ΕΛΑΠΕ και η ανάκτηση ΥΚΩ ύψους 21,9 εκατ. ευρώ, οι οποίες θα αποτυπωθούν στα αποτελέσματα του β’ τριμήνου.

Οι προβλέψεις επίσης για έσοδα με βάση την υλοποίηση του επιχειρησιακού πλάνου της McKinsey, αργούν να υλοποιηθούν με δεδομένη την καθυστερημένη εφαρμογή και το μακροχρόνιο χαρακτήρα του, ως προς την απόδοση του.