Αν. Καλλιτσάντσης: Νέο μοντέλο υλοποίησης έργων με «Πρότυπες Προτάσεις»

«Η σκληρή αλήθεια είναι πως ούτε το ελληνικό δημόσιο έχει πλέον την οικονομική δυνατότητα για υλοποίηση των αναγκαίων έργων υποδομής, ούτε τα κοινοτικά κονδύλια κατευθύνονται κατά προτεραιότητα στη χώρα μας πλέον», υποστήριξε το Σάββατο ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Ελλάκτωρ Αναστ. Καλλιτσάντσης.

Κατά τη διάρκεια συζήτησης στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, ο κ. Καλλιτσάντσης είπε πως από το 1,8 δισ. ευρώ που είναι το ύψος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) το 2019, το 1,6 δισ. είναι κοινοτικά κονδύλια και μόλις 204 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από εθνικούς πόρους. «Το 1,8 δισ. ευρώ δεν φτάνει ούτε για τη συντήρηση των σημερινών υποδομών, όχι προφανώς για νέα έργα» τόνισε.

Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Ελλάκτωρ πρότεινε να εξεταστεί και ένα διαφορετικό μοντέλο υλοποίησης έργων, γνωστού και ως «Πρότυπες Προτάσεις». Οπως είπε, πρόκειται για μία λύση που εφόσον σχεδιαστεί κατάλληλα, μπορεί μόνο όφελος να προσφέρει, καλώντας την πολιτεία να εξετάσει τη συγκεκριμένη λύση και να διαμορφώσει το απαιτούμενο θεσμικό πλαίσιο.

Εκτός από τον παραδοσιακό τρόπο σχεδιασμού και υλοποίησης έργων υποδομής σε χώρες όπως η Ιταλία και αλλού, εφαρμόζεται και το συγκεκριμένο μοντέλο. Στην περίπτωση των Πρότυπων Προτάσεων, «είναι ο ιδιώτης που διαμορφώνει μία πρόταση για ένα έργο που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν εντάσσεται στον κρατικό σχεδιασμό. Μια πρόταση υποχρεωτικά ανταποδοτική, για να είναι και χρηματοδοτήσιμη. Έστω λοιπόν ότι ο Προτείνων έχει καταλήξει σε ένα έργο υποδομής ανταποδοτικό και με σαφή  αναπτυξιακά πλεονεκτήματα, και βέβαια χρηματοδοτήσιμο από ιδιωτικά κεφάλαια και διεθνείς χρηματαγορές, που όμως δεν έχει ενταχθεί στις προτεραιότητες της δημόσιας διοίκησης. Ο Προτείνων μπορεί μετά από τακτική διαδικασία να υποβάλει σε ειδική υπηρεσία του αρμόδιου Υπουργείου που θα είναι επιφορτισμένη με την αξιολόγηση Πρότυπων Προτάσεων, μία προκαταρκτική προμελέτη βιωσιμότητας -σε συνεργασία και με οικονομικό σύμβουλο- καθώς κι έναν οδικό χάρτη με όλα τα στάδια, όπως κι ένα σχέδιο χρηματοδότησης, το οποίο μπορεί να προβλέπει ακόμα και μηδενική συμβολή από το κράτος».

Στη συνέχεια, «εφόσον η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου κρίνει πως η Πρότυπη Πρόταση εναρμονίζεται με το αναπτυξιακό πρόγραμμα της χώρας στον τομέα των Υποδομών και δημιουργεί οφέλη, μπορεί να ζητήσει από τον Προτείνοντα να την εξειδικεύσει, υποβάλλοντας προμελέτες και αναλυτικό οδικό χάρτη, καθώς και επιστολές δέσμευσης από χρηματοδοτικούς οργανισμούς. Ακολούθως, το Υπουργείο δρομολογεί μία διαγωνιστική διαδικασία, η οποία θα διεξαχθεί με βάση το Νόμο για τα ΣΔΙΤ ή και τις Παραχωρήσεις».

Στην περίπτωση που μειοδότης ανακηρυχθεί όχι αυτός που έχει καταθέσει την Πρότυπη Πρόταση αλλά κάποιος ανταγωνιστής του, είτε ο ανάδοχος του έργου αναλαμβάνει να αποζημιώσει τον Προτείνοντα για το κόστος των μελετών και της προπαρασκευής, είτε στον Προτείνοντα προσφέρονται άλλα κίνητρα όπως π.χ. δικαίωμα προαίρεσης. Έχει δηλαδή τη δυνατότητα να αναλάβει το έργο αν είναι διατεθειμένος να δώσει την ίδια προσφορά με αυτή που αναδείχθηκε ως μειοδότρια στον διαγωνισμό από τον ανταγωνιστή του.

Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των Πρότυπων Προτάσεων:

1. Υλοποιούνται χρήσιμα έργα υποδομών με ιδιωτικά κεφάλαια, χωρίς δέσμευση πόρων του Δημοσίου.

2. Αναδεικνύονται έργα με αναπτυξιακά κριτήρια και διασφαλισμένη χρηματοδότηση από διεθνείς και εγχώριους χρηματοοικονομικούς φορείς.

3. Εξοικονομείται χρόνος. Είναι χαρακτηριστικό ότι για ένα έργο στην Ελλάδα, από τη στιγμή που ξεκινάει ο σχεδιασμός του μέχρι τη στιγμή που αρχίζουν οι εκσκαφές, μεσολαβούν πάνω από 60 μήνες, όταν ο μέσος αντίστοιχος χρόνος για έργα μέσω Πρότυπων Προτάσεων στην Ιταλία περιορίζεται σε 12-18 μήνες. 

Κλείνοντας την ομιλία του, ο διευθύνων σύμβουλος της Ελλάκτωρ επεσήμανε πως αν οι κυβερνήσεις αφήσουν την αγορά να προτείνει, να σχεδιάσει, να χρηματοδοτήσει, να κατασκευάσει και να λειτουργήσει έργα υποδομών, τότε οι δυνατότητες είναι αναρίθμητες, καταλήγοντας πως «είναι καθαρά θέμα πολιτικής βούλησης και λογικής». Για το σημερινό μοντέλο υλοποίησης των δημοσίων έργων, ο κ. Καλλιτσάντσης τάχθηκε κατά του τεμαχισμού των μεγάλων έργων σε πολλά μικρότερα και κατά των εξαιρετικά υψηλών εκπτώσεων.

Με αφορμή ερώτηση για τον τεμαχισμό του οδικού άξονα Πάτρα - Πύργος σε οκτώ εργολαβίες, αναφέρθηκε σε «έργα που κατακερματίζονται με μικρές συμβάσεις, όπου δίνονται εκπτώσεις 50% ή και παραπάνω, από επιχειρήσεις που δεν μπορούν να ανταποκριθούν ούτε τεχνικά, ούτε οικονομικά, και όλα αυτά με τη δικαιολογία ότι το Δημόσιο υλοποιεί τα έργα φθηνά. Τα έργα όμως εγκαταλείπονται στη μέση, επειδή οι ανάδοχοι πτωχεύουν και καθυστερούν, γίνονται κακότεχνα και τελικά πέραν του ότι κοστίζουν πολύ περισσότερο στον Έλληνα πολίτη, τελματώνουν και δεν παρέχουν το ζητούμενο όφελος για την εθνική οικονομία».

Κ. Καραμανλής: Σχεδιασμός για τις επόμενες δεκαετίες

Στην ανάγκη σχεδιασμού των έργων υποδομών για τις επόμενες δεκαετίες επικεντρώθηκε ο τομεάρχης Υποδομών της ΝΔ Κώστας Καραμανλής, ο οποίος είπε πως η πρόταση του κ. Καλλιτσάντση είναι «εξαιρετική ιδέα». Τόνισε πως «τα τελευταία τέσσερα χρόνια δεν έχει γίνει ούτε μία συμβασιοποίηση μεγάλου έργου. Οι εργοληπτικές εταιρείες δεν έχουν αντικείμενο. Υπάρχουν τεράστια ζητήματα με το θεσμικό πλαίσιο, που πρέπει να δούμε με προσοχή. Οι υπερβολικές εκπτώσεις δημιουργούν προβλήματα». Μάλιστα αναρωτήθηκε αν πρέπει να συζητήσουμε σοβαρά το ενδεχόμενο «να φέρουμε την ιδιωτική επίβλεψη σε μερικά έργα».

Ο κ. Καραμανλής είπε πως «η εξέλιξη με την Cosco (σ.σ. την απόρριψη τμήματος του επενδυτικού της σχεδίου στον ΟΛΠ) είναι εξαιρετικά αρνητική, γιατί κινδυνεύουμε να πετάξουμε στον κάλαθο των αχρήστων μια επένδυση 500 εκατ. ευρώ». Για την Εγνατία Οδό, ο τομεάρχης Υποδομών της ΝΔ άφησε ανοικτό το παράθυρο επανεξέτασης του σημερινού σχεδιασμού παραχώρησης, τονίζοντας πως με βάση τις τιμές διοδίων οι Ελληνες θα πληρώσουν δύο φορές για το ίδιο έργο. Με αφορμή πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) στον διαγωνισμό για τον οδικό άξονα Ακτιο - Αμβρακία, υποστήριξε πως «το ΣτΕ είναι τροχοπέδη στην ανάπτυξη της χώρας».

Στα οφέλη από την ολοκλήρωση των έργων αναβάθμισης στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport Greece αναφέρθηκε ο διευθύνων σύμβουλος της τελευταίας, Alexander Zinell. Τόνισε πως «είμαστε στη μέση του επενδυτικού προγράμματος των 400 εκατ. ευρώ. Τα έργα σε έξι αεροδρόμια θα ολοκληρωθούν αυτό τον χρόνο». Πρόσθεσε πως τα αεροδρόμια σε πλήρη ανάπτυξη με την ολοκλήρωση των έργων θα μπορούν να διακινήσουν 35-40 εκατ. επιβάτες. 

Ο Δημήτρης Δημητρίου, πρόεδρος της Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ) είπε πως αυτή την περίοδο «είμαστε σε ιδανικό χρόνο για επενδύσεις» στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος».