Θεόδωρος Βασιλάκης: Ο ιδρυτής ενός ομίλου εδάφους-αέρος και παντός καιρού

«Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο. Καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο. Το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή»

Νίκος Καζαντζάκης
(από την Ασκητική)

Ο 18χρονος Κρητικός που έφευγε το 1958 στις ΗΠΑ για να σπουδάσει Business Management ήταν ο ίδιος που ολοκλήρωσε χθες Πέμπτη 17 Μαΐου το πέρασμά του από τη ζωή.

Στα 78 χρόνια που μεσολάβησαν από τη στιγμή που ο Θεόδωρος Βασιλάκης πρωτοαντίκρισε το φως πρόλαβε να γίνει δύο φορές πατέρας, έξι φορές παππούς και να δημιουργήσει έναν από τους ισχυρότερους επιχειρηματικούς ομίλους της χώρας.

Έκανε την είσοδό του στον χώρο των επιχειρήσεων με αυτοκίνητο (Hertz Autohellas) και αποχώρησε με αεροπλάνο (Aegean Airlines), για να αναδειχθεί σε εμβληματική φυσιογνωμία του ελληνικού τουρισμού. Ήταν, άλλωστε, ένας από τους επιχειρηματίες του τουρισμού που συναντήθηκαν το 1991 στο ξενοδοχείο Elounda Mare και αποφάσισαν να ιδρύσουν τον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).

Αν στη δεκαετία του 1960 ο συνήθης τρόπος για να εισέλθει κάποιος επιχειρηματικά στον χώρο του τουρισμού ήταν τα ξενοδοχεία, ο Θ. Βασιλάκης προτίμησε να το κάνει ανοίγοντας δική του… πόρτα από το πλάι. Επιστρέφοντας το 1961 από τις ΗΠΑ, δούλεψε στις διανομές καυσίμων που έκανε στην Κρήτη η εταιρεία «Ρέστης». Όταν η Texaco εξαγόραζε λίγο αργότερα τη «Ρέστης», η οικογένεια Βασιλάκη απέκτησε από αυτήν το δικαίωμα διανομής καυσίμων σε όλο το νησί.

Συνειδητοποίησε πως το Rent a Car ήταν η κατάλληλη πύλη εισόδου στον τουρισμό, διαπιστώνοντας πόσοι τουρίστες έψαχναν να νοικιάσουν αυτοκίνητο για να εξερευνήσουν την Κρήτη.

Το κλειδί για να ανοίξει η πόρτα του τουρισμού ήταν το συμβόλαιο που εξασφάλισε από την αμερικανική εταιρεία ενοικιάσεων αυτοκινήτων Hertz International για την αντιπροσώπευσή της στην Κρήτη. Η επίσημη είσοδός του στον τουρισμό έγινε με έξι γερμανικά αυτοκίνητα Volkswagen Beetle, που αποτέλεσαν το πρόπλασμα στόλου της εταιρείας «Θ. Βασιλάκης Α.Ε» που ίδρυσε. Έξι χρόνια αργότερα, εξασφάλισε από τη Hertz την αντιπροσώπευσή της και στη Ρόδο.

Το πρώτο επιχειρηματικό του άλμα καταγράφηκε το 1974, όταν κατάφερε να εξαγοράσει από τη Hertz International την ελληνική θυγατρική της Hertz Hellas, την οποία μετονόμασε σε «Autohellas ATEE», αναλαμβάνοντας την αντιπροσώπευση της Hertz σε όλη την Ελλάδα. Η εταιρεία κατέχει την κορυφαία θέση της ελληνικής αγοράς Rent a Car, ο στόλος της υπερβαίνει τις 35.000 αυτοκίνητα, δραστηριοποιείται σε 8 χώρες και διαθέτει 115 σταθμούς, οι 27 από τους οποίους βρίσκονται σε αεροδρόμια.

Στην Autohellas ATEE (Hertz) έχει ενσωματωθεί το σύνολο  δραστηριοτήτων του ομίλου Θ. Βασιλάκη στον χώρο του αυτοκινήτου. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνεται το ισχυρό χαρτοφυλάκιο αντιπροσωπειών αυτοκινήτου που είχε αρχίσει να μορφοποιεί από τη δεκαετία του 1970. Ένα portfolio το οποίο άρχισε να δομείται το 1977, όταν εξασφαλίστηκε από την General Motors η αντιπροσώπευση στην Ελλάδα των αυτοκινήτων Opel και Isuzu. Συνεχίστηκε το 1984 με τη συμφωνία αποκλειστικής εισαγωγής και διανομής των αυτοκινήτων Seat, ενώ ακολούθησε η ανάληψη της αντιπροσωπείας της σουηδικής Saab. Μόλις το 2017 προστέθηκαν οι αντιπροσωπείες των κορεατικών αυτοκινητοβιομηχανιών Kia και Hyundai, μετά την εξαγορά εταιρειών του ομίλου Δάβαρη.

Το 2017 η Autohellas (Hertz) ολοκλήρωσε τη χρονιά με ενοποιημένο κύκλο εργασιών 340,6 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 28,6% έναντι του 2016. Τα δε κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) σημείωσαν αύξηση 14,3% και έφθασαν τα 119,3 εκατ. ευρώ.

Κι αφού ο όμιλος απέκτησε «πόδια» μέσω των δραστηριοτήτων του στον χώρο του αυτοκινήτου, ο Θ. Βασιλάκης σκέφτηκε να του προσθέσει και «φτερά», για να δοκιμάσει να πετάξει στο μέλλον.

Το 1994 εξαγόρασε τη μικρή αεροπορική εταιρεία «Αεροπορία Αιγαίου» (Aegean Aviation), την οποία είχε ιδρύσει ο Ν. Συμιγδαλάς και παρείχε υπηρεσίες αεροταξί. Η επόμενη κίνηση ήταν να τη μετατρέψει σε εταιρεία VIP πτήσεων με αεροπλάνα Learjet.

Ο Θ. Βασιλάκης είχε διαβλέψει τις πιέσεις που θα ασκούνταν από την Κομισιόν στην άλλοτε κραταιά κρατική Ολυμπιακή, η οποία βυθιζόταν στις ζημιές καθώς το Ελληνικό Δημόσιο δεν επιτρεπόταν πλέον να τη στηρίζει οικονομικά. Κι όταν οι ανταγωνιστές άρχισαν να εμφανίζονται, αποσπώντας μερίδια αγοράς από την Ολυμπιακή, αποφάσισε να κάνει την επόμενη κίνησή του το 1999.

Προικοδότησε την Aegean Aviation με έξι ολοκαίνουργια ιδιόκτητα αεροπλάνα Avro RJ100 (100 θέσεων), τη μετονόμασε σε Aegean Airlines και τη μετέτρεψε σε εταιρεία τακτικών δρομολογίων εσωτερικού.

Στην ελληνική αγορά είχαν αρχίσει να ισχυροποιούνται η Air Greece στα δρομολόγια εσωτερικού και η Cronus (της οικογένειας Λασκαρίδη) στις γραμμές εξωτερικού. Ύστερα από μια σύντομη αερομαχία με την Air Greece, η Aegean εξαγοράζει την κρητική εταιρεία ελικοφόρων αεροπλάνων ATR και το 2001 οδηγήθηκε σε νέα αερομαχία με την Cronus. Μια αερομαχία που κατέληξε σε deal μεταξύ του  Θ. Βασιλάκη και των αδελφών Λασκαρίδη, μέσω του οποίου η Aegean απορρόφησε την Cronus και οι βασικοί της μέτοχοι έγιναν μέτοχοι της Aegean.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, η Aegean Airlines ενίσχυσε το brand της, αναδείχθηκε κορυφαία περιφερειακή αεροπορική εταιρεία της Ευρώπης και εντάχθηκε στην ισχυρότερη αεροπορική συμμαχία Star Alliance.

Στην αγορά είχαν μείνει πλέον οι δυο τους: Ολυμπιακή και Aegean. Όχι, όμως, για πολύ καθώς η Κομισιόν απαίτησε να μπει «λουκέτο» στην Ολυμπιακή εξαιτίας κεφαλαίων που είχε λάβει από το Δημόσιο και θεωρήθηκαν κρατικές ενισχύσεις. Η Ολυμπιακή ήταν αδύνατον να επιστρέψει στο Δημόσιο τα κεφάλαια που είχε λάβει και το λουκέτο στην Ο.Α. δρομολογήθηκε.

Η απόφαση προέβλεπε πως θα δημιουργούνταν από το Ελληνικό Δημόσιο μια νέα εταιρεία (Πάνθεον) για το πτητικό έργο, η οποία θα χρησιμοποιούσε τον λογότυπο της παλιάς Ολυμπιακής με τους κύκλους αλλά θα ονομαζόταν πλέον Olympic Air. Αυτή η νέα εταιρεία μαζί με την τεχνική βάση της Ολυμπιακής και την εταιρεία επίγειας εξυπηρέτησης (Olympic Handling) θα πωλούνταν σε ιδιώτες μέσω διαγωνισμού.

Τον Μάρτιο του 2009, λίγο πριν την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων της τότε κυβέρνησης με τη Marfin Investment Group (MIG) για την εξαγορά των τριών νέων εταιρειών της πάλαι ποτέ ενιαίας Ολυμπιακής (Olympic Air/Pantheon Airways, Olympic Engineering, Olympic Handling), η Aegean Airlines κατέθεσε προσφορά ύψους 90,2 + 60 εκατ. ευρώ, η οποία δεν εξετάστηκε (όπως και προσφορά 210 εκατ. ευρώ της Chrysler Aviation). Έτσι η Olympic Air πέρασε στον έλεγχο της MIG.

Αυτό που δεν πέτυχε τον Μάρτιο του 2009, ωστόσο, ο Θ. Βασιλάκης το κατάφερε τον Οκτώβριο του 2012, όταν συμφώνησε με τη MIG να εξαγοράσει τις τρεις εταιρείες που προέκυψαν από την παλιά Ο.Α. έναντι 72 εκατ. ευρώ.

Η συνένωση των δύο εταιρειών απογείωσε τον όμιλο της Aegean Airlines, η οποία έφθασε σε ιστορικό ρεκόρ επιβατικής κίνησης όλων των εποχών στην Ελλάδα το 2017, μεταφέροντας συνολικά 13,2 εκατ. επιβάτες. Ο κύκλος εργασιών της εκτοξεύτηκε στο 1,12 δισ. ευρώ πέρυσι, ενώ ελέγχει το 71% της κίνησης στα δρομολόγια εσωτερικού και διακινεί το 49% των επιβατών στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Αθήνας.

Ταυτόχρονα, ολοκληρώνει συμφωνία με την Airbus για την αγορά 42 νέων αεροπλάνων Α320neo, αξίας 5 δισ. δολαρίων.

Οι δύο εταιρείες του ομίλου Θ. Βασιλάκη (Autohellas/Hertz, Aegean Airlines) είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών και από κοινού πραγματοποίησαν το 2017 κύκλο εργασιών 1,5 δισ. ευρώ.

Ο ιδρυτής του ομίλου είχε φροντίσει έγκαιρα να διασφαλίσει τη διάδοχη κατάσταση στις δύο εταιρείες του ομίλου καθώς οι δυο γιοι του βρίσκονται τα τελευταία χρόνια στο τιμόνι τους: ο Γιώργος Βασιλάκης στην Autohellas/Hertz και ο Ευτύχιος Βασιλάκης στην Aegean Airlines.