Ανησυχία ισχυρών εργολάβων για το μέλλον της αγοράς κατασκευών

«Ηχηρές» ήταν οι παρεμβάσεις από τους τρεις «μεγάλους» των κατασκευών (ΑΚΤΩΡ, ΤΕΡΝΑ, J&P ABAΞ), στο 2ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών, που συνδιοργανώνουν οι ιστοσελίδες www.ypodomes.com και www.metaforespress.gr, στο αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου της Αθήνας.

Οι κ.κ. Δημήτρης Κούτρας, πρόεδρος της ΑΚΤΩΡ, Γιώργος Περδικάρης, εντεταλμένος σύμβουλος της ΤΕΡΝΑ και Κωνσταντίνος Μιτζάλης, διευθύνων σύμβουλος και αντιπρόεδρος της J&P ΑΒΑΞ εξέφρασαν την ανησυχία τους για το μέλλον του εγχώριου κατασκευαστικού κλάδου, κάνοντας λόγο για κίνδυνο «αποελληνοποίησης».

Και οι τρεις στάθηκαν στην έλλειψη κατασκευαστικού αντικειμένου, μετά την ολοκλήρωση των οδικών αξόνων, κάτι το οποίο θα επιφέρει αρνητικές συνέπειες όχι μόνο στον κλάδο των κατασκευών αλλά και σε συναφείς κλάδους.

Δ. Κούτρας: Η Εθνική Ελλάδας των κατασκευών δεν θα έχει Έλληνες παίκτες

Τον κίνδυνο του αφελληνισμού του κατασκευαστικού κλάδου κατέδειξε στην ομιλία του ο κ. Δημήτρης Κούτρας, πρόεδρος της ΑΚΤΩΡ. «Αυτό που γίνεται πλέον καθήκον για όλους εμάς τους εμπλεκόμενους απέναντι στη χώρα μας και στον εαυτό μας, είναι να μεγαλώνουμε ολοένα και περισσότερο τη συμμετοχή μας στο ευρωπαϊκό τουλάχιστον γίγνεσθαι των κατασκευών», ανέφερε ο κ. Κούτρας. Και συμπλήρωσε: «Για να γίνει αυτό, με τα μεγαθήρια των χωρών και των εταιρειών που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, πρέπει να μεγαλώνουμε και εμείς το μέγεθος των εταιρειών μας. Και αυτό το προσπαθούμε, ξεπερνώντας χιλιάδες εμπόδια, μικρά και μεγάλα, που μπαίνουν μπροστά μας και δεν εννοώ βέβαια τον ανταγωνισμό, που έτσι και αλλιώς εκεί κολυμπάμε, αλλά και από τις "φιλικές" δυνάμεις που έπρεπε να έχουν και αυτές κατά τη γνώμη μου το ίδιο καθήκον με εμάς».

Ο κ. Κούτρας αναφέρθηκε σε προσκόμματα που μπήκαν και μπαίνουν από την πολιτεία και αφορούν στο Ανεκτέλεστο, στην Προεπιλογή για τα Συγχρηματοδοτούμενα έργα με κριτήριο τον κύκλο εργασιών και στο Νόμο για τον Βασικό Μέτοχο. Χαρακτηριστικά ανέφερε: «Οταν όλες οι εταιρείες της Ευρώπης εκτινάσσονταν σε μεγέθη, εμείς βάζαμε ανώτατα όρια Ανεκτέλεστου Έργου για κάθε εταιρεία. Έτσι φτάσαμε στη μαγική εικόνα της Ανάποδης Πυραμίδας. Είχαμε εταιρείες ανώτατης τάξης πάνω από 60 και λιγότερες στις άλλες τάξεις».

Χαρακτήρισε ως «άθλο» τις προσπάθειες που κάνουν οι ελληνικές εταιρείες για την παρουσία τους στην Ευρώπη, καθώς όπως είπε, περνάνε από «σαράντα κύματα». «Την τεχνογνωσία την αναπτύσσουμε στην Ελλάδα και τη μεταφέρουμε στο εξωτερικό. Δεν είναι μία εύκολη άσκηση», ανέφερε.
Όπως εξήγησε, «χωρίς κατασκευαστική δραστηριότητα και στήριξη από την Ελλάδα, είναι αδύνατη η επέκταση στο εξωτερικό, σε συνθήκες βαθύτατης κρίσης και ύφεσης».

Μάλιστα, όσον αφορά τον διεθνή ανταγωνισμό, επεσήμανε το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται σε αδυναμία να παρέχουν δανειοδοτήσεις, ενώ οι ξένοι κατασκευαστές έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα των χωρών τους».

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «ευνουχίζεται κάθε προοπτική εξωστρεφούς δραστηριότητας, με δραματικές επιπτώσεις και εντός Ελλάδας», ενώ έκανε λόγο για εν δυνάμει αφελληνισμό του κλάδου. Σύμφωνα με τον κ. Κούτρα, «τα καίρια χτυπήματα του κατασκευαστικού κλάδου στο εσωτερικό της χώρας, με επιθέσεις κάθε μορφής από διάφορες κατευθύνσεις και κέντρα, έχουν δραματικές επιπτώσεις.  Εντός Ελλάδος αφήνει πλούσιο έδαφος για την επέκταση της ανταγωνιστικής δραστηριότητας ξένων εταιρειών και εν δυνάμει τελικά στον αφελληνισμό του κλάδου.

Την ίδια στιγμή, στις χώρες του εξωτερικού, όπου η παρουσία των ελληνικών εταιρειών εξελίσσεται, τερματίζεται άδοξα κάθε προοπτική, με το κενό ευλόγως να καλύπτεται ταχύτατα από τον διεθνή ανταγωνισμό.
Κλείνοντας, ο πρόεδρος του ΑΚΤΩΡ ανέφερε: «Όσο η κατάσταση αυτή συνεχίζεται και με ορισμένους εκπροσώπους να βάλλουν κατά των Ελλήνων κατασκευαστών στο όνομα δήθεν "της φιλοπατρίας", τόσο τα προβλήματα θα αυξάνονται και θα συνεχίζουν να έρχονται "προξενιά" από το εξωτερικό για να πουλήσουμε τις εταιρείες μας. Και τελικά η Εθνική Ελλάδος των κατασκευών, που τουλάχιστον εγώ ευαγγελίζομαι, δεν θα έχει Έλληνες παίκτες αλλά μεταγραφές από το εξωτερικό».

Γ. Περδικάρης: Μονόδρομος για την ανάπτυξη οι επενδύσεις σε υποδομές

Την κατάσταση στον κλάδο, με βάση τα επίσημα στοιχεία από εργοληπτικούς συνδέσμους, περιέγραψε ο κ. Γιώργος Περδικάρης, εντεταλμένος σύμβουλος της ΤΕΡΝΑ.  Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε, οι δημόσιες επενδύσεις στην περίοδο 2008 - 2016 παρουσίασαν μείωση με Μέσο Ετήσιο Ρυθμό Μεταβολής -4,3%, το πλήθος δημοπρασιών δημοσίων τεχνικών έργων την περίοδο 2012 - 2016 Μέσο Ετήσιο Ρυθμό Μεταβολής -9,5% και ο Μέσος Ετήσιος Ρυθμός Μεταβολής των οικοδομικών αδειών διαμορφώθηκε στο -18,5% (από 79.407 άδειες το 2007 σε 12.641 άδειες το 2016) τη δεκαετία 2007 - 2016.

Επιπλέον, η συνεισφορά (σε σταθερές τιμές) του κατασκευαστικού κλάδου στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) έχει συρρικνωθεί από 8,2% το 2006, σε 4,3% το 2010 και σε 2,1% το 2016, ενώ ο δείκτης παραγωγής στις κατασκευές την οκταετία 2009-2016 παρουσίασε Μέσο Ετήσιο Ρυθμό Μεταβολής -13,2%
«Οι επενδύσεις στις υποδομές είναι ο μόνος δρόμος να μπει άμεσα φρέσκο χρήμα στην ελληνική οικονομία», ανέφερε χαρακτηριστικά, καθώς είναι καθοριστικές για την οικονομική ανάκαμψη.

Όπως εξήγησε ο κ. Περδικάρης, «έχουν πολύ μεγάλο πολλαπλασιαστή (1,8), προσελκύουν ακόμα και σήμερα σοβαρό επιχειρηματικό ενδιαφέρον, αλλά και ενδιαφέρον μεγάλων επενδυτικών τραπεζών». Επεσήμανε δε ότι «το κατασκευαστικό κενό απειλεί την οικονομική ανάκαμψη», προσθέτοντας ότι «υπήρχε ήδη κενό 2 δισ. ευρώ», ενώ όπως είπε, «τα νέα έργα δεν φαίνεται να συμβασιοποιούνται με τους ρυθμούς που όλοι επιθυμούν».

Κάλεσε για επιτάχυνση των διαδικασιών, λέγοντας ότι «το κράτος πρέπει να συγχρονιστεί στοιχειωδώς».
«Μένουμε συνέχεια πίσω. Οι συμβασιοποιήσεις του 2016-2017 είναι σε πολύ μικρούς ρυθμούς. Δεν υπάρχει όριο χρονικό. Πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να περπατήσει η αδειοδότηση των έργων σε γρηγορότερους ρυθμούς», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Περδικάρης.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στις επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα, καθώς όπως είπε, από τα 18,7 δισ. δυνητικές επενδύσεις σε υποδομές, μέχρι το 2022, το 38% αφορά την ενέργεια.  Μάλιστα, δήλωσε ότι δημιουργούνται ευκαιρίες για μία νέα γενιά μεγάλων επενδύσεων στη χώρα, αλλά και επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας, με την ώριμη τεχνολογία των αντλησιοταμιευτικών έργων.  «Για την αντιμετώπιση του Brain Drain, απαιτείται ανάπτυξη. Η ελληνική οικονομία έχει δυνατότητες, αρκεί να ξεπεράσουμε τις αγκυλώσεις του παρελθόντος», είπε.

Τέλος, ο εντεταλμένος σύμβουλος της ΤΕΡΝΑ επεσήμανε την ανάγκη οι ελληνικές εταιρείες να έχουν ισότιμη πρόσβαση σε χρηματοδότηση με τους ξένους εταίρους. «Ζητάμε από την ελληνική πολιτεία να εμπιστευτεί τις ελληνικές εταιρείες», δήλωσε ο κ. Περδικάρης.

Κ. Μιτζάλης: Οι αλήθειες για τα προβλήματα του κατασκευαστικού κλάδου

Στις «αλήθειες», όπως υποστήριξε, των προβλημάτων του κατασκευαστικού κλάδου αναφέρθηκε ο κ. Κωνσταντίνος Μιτζάλης, διευθύνων σύμβουλος και αντιπρόεδρος της J&P ΑΒΑΞ. Αν και, όπως είπε, ο κατασκευαστικός κλάδος περνάει μεγάλη κρίση, η συμβολή των ελληνικών εταιρειών είναι καθοριστική και άκρως επιτυχημένη.

«Δεν είναι ψέμα ότι ξεπεράσαμε τους εαυτούς μας για να παραδοθούν έγκαιρα τα έργα και με βάση τις επιταγές της ΕΕ», ανέφερε, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι «η δραστηριότητά μας στο εσωτερικό περιορίστηκε δραματικά, με την ολοκλήρωση των οδικών αξόνων. Καλό είναι να δοθούν λύσεις με μακροχρόνιο ορίζοντα. Μόνο έτσι θα καταφέρουμε να πετύχουμε», επεσήμανε, προσθέτοντας ότι «ο κλάδος των κατασκευών έχει υποστεί διαχρονικά υπερβολική δυσφήμιση».

Μάλιστα, ανέφερε ότι με βάση επίσημα στοιχεία, «στην Ελλάδα κατασκευάζονται έργα με το μικρότερο κόστος σε όλη την Ευρώπη», εξηγώντας ότι τα δημόσια έργα γίνονται πεδίο αντιπαράθεσης των πολιτικών κομμάτων.
«Είναι αναγκαία η ύπαρξη συγκλίσεων για τη διαμόρφωση κοινής στρατηγικής στον τομέα των έργων».
Όσον αφορά τα κοινοτικά προγράμματα, ο κ. Μιτζάλης τόνισε ότι «ποτέ δεν υπήρξε έγκαιρος προγραμματισμός. Και στο τέλος για να προλάβουμε, αναπτύσσονται τα έργα ανώριμα, και η χρηματοδότησή τους συνεχίζεται απ΄ τα επόμενα προγράμματα, τα λεγόμενα προγράμματα – γέφυρες».

Στη συνέχεια υποστήριξε ότι «λύσεις υπάρχουν. Εξαρτώνται από την τεχνολογία και τον ανθρώπινο παράγοντα», είπε, χαρακτηρίζοντας ως ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση την εξαγγελία του πρωθυπουργού για ηλεκτρονική διακίνηση δημοσίων εγγράφων.  «Όσο πιο γρήγορα αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, τόσο πιο γρήγορα ένα έργο θα παραδοθεί στην ώρα του», ανέφερε.

Επιπλέον, χαρακτήρισε ως «γάγγραινα» τις μεγάλες εκπτώσεις. Όπως εξήγησε, «ιστορικά, τρεις φορές παρατηρήθηκε αυτό το φαινόμενο, και εξαφανίστηκαν εταιρείες μικρές και μεγάλες» και πρόσθεσε: «Εργα σταματούν, κοινοτικά κονδύλια χάνονται, και συνεχίζουμε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση. Είναι άμεση ανάγκη η νομοθετική ρύθμιση του προβλήματος των εξωπραγματικών εκπτώσεων. Πρόκειται για ένα μοντέλο που έχει αποτύχει όσες φορές έχει εφαρμοστεί. Δε θα αντέξουν οι εταιρείες αυτή την πραγματική στρέβλωση του ανταγωνισμού».

Για τον κ. Μιτζάλη, «είναι σημαντικό να παραμερίζονται οι μικροπολιτικές σκοπιμότητες, αν και όπως τόνισε, παρόλα τα προβλήματα, τις τελευταίες δεκαετίες έχουν κατασκευαστεί στη χώρα μας χιλιάδες έργα.
Υπάρχουν δημόσιοι λειτουργοί και πολιτικοί που άφησαν το στίγμα τους. Τα έργα που έγιναν μιλάνε από μόνα τους».

Τέλος, ο διευθύνων σύμβουλος και αντιπρόεδρος της J&P ΑΒΑΞ αναφέρθηκε στην έλλειψη νέων έργων στη χώρα μας και τη δυσκολία στη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στο εξωτερικό. Όπως δήλωσε, «στερείται από την Ελλάδα η ευκαιρία παραγωγής πλούτου. Χρειαζόμαστε τη βοήθεια και της ελληνικής πολιτείας και του τραπεζικού συστήματος, προκειμένου οι ελληνικές εταιρείες να είναι ανταγωνιστικές στο εξωτερικό.
Είμαστε εδώ αρωγοί στην προσπάθεια με την κατάθεση προτάσεων. Δε λύνονται όλα σε μία μέρα. Πρέπει να γίνει η αρχή. Ήδη έχουμε αργήσει πολύ. Οι ελληνικές εταιρείες δεν ξέρουμε πόσο θα αντέξουν. Ήδη βλέπουμε την είσοδο ξένων συμφερόντων σε αυτές».