Η Ryanair, η Fraport και το… ντόμινο

Αιφνιδίασε αρκετούς η κίνηση της ιρλανδικής αεροπορικής εταιρείας χαμηλού κόστους Ryanair να ακυρώσει τα εσωτερικά της δρομολόγια στην Ελλάδα από 1η Ιουνίου, με εξαίρεση τις πτήσεις από Αθήνα προς Θεσσαλονίκη, Μύκονο και Σαντορίνη.

Ποια ήταν, όμως, τα αίτια της κίνησης αυτής; Ήταν τα αυξημένα αερολιμενικά τέλη που επέβαλε η διαχειρίστρια των 14 περιφερειακών αεροδρομίων Fraport από 1η Απριλίου, όπως ισχυρίζεται η Ryanair, ή μήπως οι αναπροσαρμογές των επιχειρησιακών σχεδίων της ιρλανδικής εταιρείας όπως υποστηρίζει η Fraport;

Πιθανότατα η αλήθεια δεν βρίσκεται, όπως συμβαίνει συνήθως, στη μέση αλλά «ακουμπά» και στις δύο ερμηνείες που προαναφέρθηκαν. Σ’ αυτές, όμως, θα πρέπει να προστεθούν επιπλέον κρίσιμες μεταβλητές: η ενίσχυση του ανταγωνισμού στις γραμμές εσωτερικού, οι ανακατατάξεις στη γερμανική αγορά αερομεταφορών, οι εξελίξεις στο μέτωπο της εξαγοράς πλειοψηφικού πακέτου της εταιρείας Laudamotion από τη Ryanair αλλά και η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης της ιρλανδικής εταιρείας με το «μπλοκ» των πανίσχυρων Γερμανών τουρ οπερέιτορ, οι οποίοι ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος της πίτας της αεροπορικής κίνησης του καλοκαιριού από τις αγορές της Ευρώπης προς την Ελλάδα.

Τα αυξημένα τέλη που ισχύουν από 1η Απριλίου στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport δεν έχουν αναδειχθεί σε μείζον θέμα από άλλες εταιρείες. Είναι, όμως, γεγονός. Είναι χαρακτηριστικό πως τα τέλη προσγείωσης διπλασιάστηκαν (+100%) για τη φετινή θερινή περίοδο σε σύγκριση με την αντίστοιχη του 2017. Ενδεικτικά, τα τέλη προσγείωσης πέρυσι κόστιζαν 50 ευρώ για αεροπλάνα βάρους έως 5 τόνων και 100 ευρώ για όσων το βάρος ήταν μεταξύ 5-10 τόνων ή μεγαλύτερα. Οι αντίστοιχες χρεώσεις το φετινό καλοκαίρι έγιναν 100 ευρώ για τα «μικρά» και 200 ευρώ για τα μεσαία ή μεγάλα.

Αυτό που ίσως πονάει ακόμα περισσότερο τη Ryanair είναι η υποχρέωση να πληρώνει 90 ευρώ (111 ευρώ με τον ΦΠΑ) για παρουσία πυροσβεστικού οχήματος όσο διαρκεί ο ανεφοδιασμός του αεροπλάνου με καύσιμα κι ενώ, ταυτόχρονα, αποβιβάζονται ή επιβιβάζονται επιβάτες. Ένα τέλος που επιβάλλεται από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) και έχει βγάλει από τα ρούχα τους τους υπεύθυνους της Ryanair, καθώς υποστηρίζουν πως δεν ισχύει στα άλλα ευρωπαϊκά αεροδρόμια.

Η συγκεκριμένη χρέωση, μάλιστα, αφορά μόνο τις εταιρείες χαμηλού κόστους καθώς τα αεροπλάνα προσγειώνονται και ξαναφεύγουν σε 25 λεπτά, με αποτέλεσμα να μπορούν να φορτώσουν καύσιμα παράλληλα με την αποβίβαση ή επιβίβαση των επιβατών. Στις εταιρείες κλασικού τύπου, ο ανεφοδιασμός γίνεται ενώ το αεροπλάνο είναι άδειο από επιβάτες (μετά την αποβίβαση και πριν την επιβίβαση), με αποτέλεσμα να μην απαιτείται παρουσία πυροσβεστικού οχήματος, σύμφωνα με όσα ορίζει η ΥΠΑ.

Ο ισχυρισμός, από την άλλη πλευρά, της Fraport πως η ακύρωση των δρομολογίων οφείλεται σε επιχειρησιακούς λόγους της Ryanair είναι βάσιμος. Η ελληνική θυγατρική (Fraport Greece) του γερμανικού ομίλου, μάλιστα, φρόντισε να υπενθυμίσει πως οι δυο τους εξακολουθούν να συνεργάζονται σε 9 από τα 14 αεροδρόμια που διαχειρίζεται. Στα οποία ισχύουν ακριβώς τα ίδια τέλη.

Τα γερμανικά… απόνερα

Το φύλλο πορείας για Γερμανία που έδωσε η διοίκηση της Ryanair σε 2 από τα αεροπλάνα που, κανονικά, θα στάθμευαν στην Αθήνα και στα Χανιά επιβεβαιώνει την έμφαση που δίνει η εταιρεία στην προσπάθεια απόσπασης μεγαλύτερου μεριδίου στην αγορά της Γερμανίας.

Μιας αγοράς που βρίσκεται σε διαδικασία αναδιάρθρωσης, με τη Ryanair να επιχειρεί γερό «μπάσιμο». Πρόσφατα η Ryanair έδωσε τα χέρια με τον πρώην πιλότο της Φόρμουλα 1 Νίκι Λάουντα για την εξαγορά επιπλέον 25% της εταιρείας του Laudamotion, έναντι 50 εκατ. ευρώ. Η συγκεκριμένη εξαγορά τελεί υπό την έγκριση της Επιτροπής Ανταγωνισμού της Κομισιόν.

Πώς συνδέεται, όμως, η «μετάθεση» των δύο αεροπλάνων από την Ελλάδα στη Γερμανία με τη Laudamotion; Έμπειρα στελέχη της ελληνικής αγοράς αερομεταφορών σημειώνουν πως η Ryanair επένδυσε 50 εκατ. ευρώ για να αποκτήσει το 75% της Laudamotion και σκοπεύει να επενδύσει επιπλέον 50 εκατ. ευρώ για να στηρίξει την εταιρεία στον πρώτο χρόνο λειτουργίας της. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται να «προικίσει» τη Laudamotion με 6 αεροπλάνα με πλήρωμα (καθεστώς wetlease), προκειμένου η εταιρεία να πετά με 21 αεροσκάφη το φετινό, παρθενικό της καλοκαίρι. Πιθανόν, υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές, τα 2 αεροσκάφη που αποσύρθηκαν από την Ελλάδα να προορίζονται ως μέρος της «προίκας» που θα δώσει η Ryanair για τη Laudamotion.

Η Laudamotion αποτελεί μια από τις «καραμπόλες» που προέκυψαν στην αγορά των γερμανόφωνων χωρών, μετά την κατάρρευση και τον διαμελισμό της γερμανικής αεροπορικής εταιρείας airberlin. Όλα ξεκίνησαν όταν ο Νίκι Λάουντα, πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής της Φόρμουλα 1 και ιδρυτής της LaudaAir, εξαγόρασε τη «Niki», θυγατρική της airberlin, με σκοπό να την επαναδραστηριοποιήσει στην αγορά με το νέο της όνομα, Laudamotion. Η εταιρεία ξεκίνησε πτήσεις πριν από περίπου δέκα μέρες, πετώντας από 13 αεροδρόμια της Γερμανίας, Αυστρίας και Ελβετίας προς τέσσερις δημοφιλείς προορισμούς της Μεσογείου: Ισπανία, Ελλάδα, Ιταλία και Κύπρο.

Η κίνηση της Ryanair, ωστόσο, να αποκτήσει το 75% της Laudamotion φαίνεται πως ενεργοποίησε ένα ντόμινο του οποίου παρακολουθούμε μόλις τα πρώτα «πλακίδια» να μετακινούνται. Ένα ντόμινο, μάλιστα, στο οποίο η Ryanair βρίσκεται να συμπρωταγωνιστεί (σε πρώτη φάση) με τον δεύτερο ισχυρότερο ταξιδιωτικό όμιλο της Ευρώπης (σ.σ. και της γερμανικής αγοράς) Thomas Cook.

Πριν από το ντιλ του Λάουντα με τη Ryanair, η Laudamotion είχε εξασφαλίσει τη στήριξη του Thomas Cook Germany. Πιο συγκεκριμένα, η αεροπορική εταιρεία Condor (του ομίλου Thomas Cook) είχε συμφωνήσει να ναυλώσει οκτώ αεροπλάνα της Laudamotion για να τα χρησιμοποιήσει για το φετινό καλοκαίρι. Σε συνέχεια της συμφωνίας, οι τουρ οπερέιτορ του ομίλου Thomas Cook υπέγραψαν συμβόλαια με τη Laudamotion, «κλειδώνοντας» ένα μέρος των θέσεων και άρχισαν να πραγματοποιούν κρατήσεις για το καλοκαίρι του 2018. Όμως, το ντιλ του Νίκι Λάουντα με τη Ryanair άλλαξε τα δεδομένα και ο Thomas Cook άναψε κόκκινο για κρατήσεις στη Laudamotion. Δόθηκε, μάλιστα, εντολή να ανακατευθυνθούν προς την Condor κρατήσεις που είχαν ήδη γίνει στη Laudamotion.

Παράγοντες της ελληνικής αγοράς επισημαίνουν πως η κίνηση της Ryanair να εισέλθει στην αγορά διακοπών μέσω της Laudamotion θα προκαλέσει πιθανότατα αλυσιδωτές αντιδράσεις από την πλευρά των τουρ οπερέιτορ, οι οποίοι δεν θέλουν να χάσουν τα κεκτημένα τους.

Στην ελληνική αγορά

Η διακοπή των εσωτερικών δρομολογίων της Ryanair στην Ελλάδα πλην των γραμμών από Αθήνα προς Θεσ/νίκη, Μύκονο και Σαντορίνη, αποδίδεται από έμπειρα στελέχη του χώρου στη διακηρυγμένη απόφαση της ιρλανδικής εταιρείας να επικεντρωθεί σε εποχική δραστηριότητα στην ελληνική αγορά, κατά τους μήνες πέριξ της περιόδου τουριστικής αιχμής. Εκτός εάν… το μήνυμα της κίνησής της μεταφραστεί με μειώσεις των τελών στα αεροδρόμια, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος (σ.σ. όπως επιθυμεί διακαώς η Ryanair) για δρομολόγια της εταιρείας προς περισσότερους ελληνικούς προορισμούς 12 μήνες τον χρόνο.

Πηγές της εγχώριας αγοράς, πάντως, επισημαίνουν πως δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να διακόψει εντελώς τα εσωτερικά δρομολόγιά της στην Ελλάδα η Ryanair, ακόμα και για τις γραμμές από Αθήνα προς Θεσ/νίκη, Μύκονο και Σαντορίνη, που διασώθηκαν το φετινό καλοκαίρι.

Κάτι τέτοιο, ωστόσο, θα φανεί τον Ιούνιο, όταν και θα «κλειδώσουν» τα slot για τη χειμερινή περίοδο 2018/2019, οπότε προβλέπεται να γίνουν και οι σχετικές ανακοινώσεις από την ιρλανδική εταιρεία.

Το αεροδρόμιο της Αθήνας, πάντως, δεν επηρεάζεται από την κίνηση της Ryanair παρά την απώλεια ενός αεροπλάνου που στάθμευε στο Ελευθέριος Βενιζέλος. Κι αυτό καθώς η Ryanair συνδέει το φετινό καλοκαίρι την Αθήνα με επιπλέον 13 προορισμούς εξωτερικού σε σύγκριση με το καλοκαίρι του 2017.

Την ίδια στιγμή, στελέχη του χώρου δεν θεωρούν την κίνηση της Ryanair άσχετη με την ενίσχυση του ανταγωνισμού στις γραμμές εσωτερικού και την ισχυροποίηση τοπικών «παικτών».

Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται να κινητοποιηθούν άμεσα εταιρείες όπως η SkyExpress, η Ellinair και η Astra, οι οποίες αναζητούν ζωτικό χώρο στην ελληνική αγορά, προκειμένου να αυξήσουν τα μερίδιά τους.