Στον αέρα οι νέες επικουρικές συντάξεις

Ένα χρόνο και κάτι από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, κανείς δεν γνωρίζει πώς θα εκδοθούν οι επικουρικές συντάξεις όσων κατέθεσαν αίτηση συνταξιοδότησης από την 1η Ιανουαρίου 2017 και μετά.

Περίπου 75.000 συνταξιούχοι βρίσκονται σε μια ιδιότυπη ομηρία από το υπουργείο Εργασίας και τη διοίκηση του υπερ-επικουρικού ΕΤΕΑΕΠ, καθώς μάταια περιμένουν την έκδοση της σύνταξής τους. Μάλιστα, έγγραφο με την υπογραφή του υφυπουργού Εργασίας Τάσου Πετρόπουλου, την περασμένη Παρασκευή, αφού ζητούσε την… ανάκληση όσων συντάξεων έχουν εκδοθεί με βάση τον παλαιό τρόπο υπολογισμού, προανήγγειλε αλλαγή του νόμου, με νέα νομοθετική διάταξη.

Συνολικά, οι αιτήσεις συνταξιοδότησης στο ΕΤΕΑΕΠ αγγίζουν τις 120.000 και σε ορισμένες η αναμονή ξεπερνά τα 4 χρόνια. Όμως, ειδικά για τις περίπου 75.000 αιτήσεις που έχουν κατατεθεί από 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά, κανείς δεν γνωρίζει όχι μόνο το πότε θα εκδοθούν, αλλά και το πώς θα υπολογιστεί η σύνταξη καθώς ακόμη δεν έχει βρεθεί ο απαιτούμενος μαθηματικός τύπος. Η Ελληνική Στατιστική Αρχή, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν είναι δυνατή η συλλογή των απαιτούμενων ειδικών δημογραφικών δεικτών και των προβλεπόμενων μεταβλητών που ζητούνται για την έκδοση του συγκεκριμένου μαθηματικού τύπου.

Το υπουργείο Εργασίας δεν έχει προβεί σε κάποια αλλαγή, όπως έγινε με σημαντική καθυστέρηση στην περίπτωση του δείκτη προσαρμογής μισθών που απαιτούνταν για την έκδοση των νέων κύριων συντάξεων. Και η διοίκηση του ΕΤΕΑΕΠ, με έγγραφό της, ενημερώνει τον ΕΦΚΑ πως μέχρι νεωτέρας δεν είναι δυνατή η έκδοση των επικουρικών συντάξεων από 1/1/2015 και μετά.

Ειδικοί εκτιμούν ότι η «δεξαμενή» των συντάξεων σε αναμονή θα διαδραματίσει μέσα στο καλοκαίρι καθοριστικό ρόλο για το μέλλον των ήδη καταβαλλόμενων επικουρικών το 2018. Και αυτό γιατί ο ρυθμός έκδοσής τους μπορεί να αλλάξει τα χρηματοοικονομικά δεδομένα του ΕΤΕΑΕΠ και να καθορίσει εάν θα γίνουν νέες μειώσεις, πριν από τις ήδη αποφασισμένες του 2019. Να σημειωθεί ότι το υπερ-επικουρικό, που προχώρησε ήδη, το περασμένο καλοκαίρι, σε μειώσεις που έφθασαν ακόμη και το 70%, με τη μέση σύνταξη να μην ξεπερνά πλέον τα 170 ευρώ τον μήνα, δεν μπορεί να λάβει κρατική χρηματοδότηση και εφόσον παρουσιάσει ελλείμματα, θα πρέπει να «κόβει» συντάξεις.

Για να πληρωθούν στο σύνολό τους οι αιτήσεις εκτιμάται ότι απαιτούνται περίπου 480 με 500 εκατ. ευρώ. Η φετινή χρονιά θεωρείται εξαιρετικά κρίσιμη, δεδομένου ότι στον προϋπολογισμό έχουν εγγραφεί 220 εκατ. ευρώ, με στόχο να πληρωθούν 50.000-60.000 συντάξεις. Υψηλόβαθμα στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης βέβαια αποκλείουν την πιθανότητα οι νέες πληρωμές να ξεπεράσουν τις 30.000.

Μάλιστα, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι σε αυτές δεν θα συγκαταλέγονται συντάξεις που αφορούν αιτήσεις από 1/1/2015 και μετά. Ο νόμος Κατρούγκαλου όρισε ρητώς πως όσοι έχουν καταθέσει αίτηση από 1/1/2015 και μετά θα πάρουν επικουρική σύνταξη που αποτελείται από δύο τμήματα:

1. Το πρώτο και βασικό τμήμα της σύνταξης αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισης έως 31.12.2014 και υπολογίζεται με βάση ποσοστό αναπλήρωσης 0,45% κατ' έτος επί των συντάξιμων αποδοχών, όπως υπολογίζονται και για την έκδοση της κύριας σύνταξης.

2. Το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλιση από 1.1.2015 και εφεξής υπολογίζεται σύμφωνα με το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση (NDC).

Ο τρόπος αυτός υπολογισμού, εφόσον ολοκληρωθεί ο μαθηματικός τύπος, εκτιμάται πως θα οδηγήσει σε συντάξεις της τάξης των 160 ευρώ τον μήνα κατά μέσο όρο.

Στο παζλ των οικονομικών του ΕΤΕΑΕΠ πρέπει να προστεθεί ένα κομβικό για το μέλλον των συντάξεων κομμάτι, που δεν είναι άλλο από τα διαθέσιμα κεφάλαια του κλάδου εφάπαξ - πρόνοιας. Και αυτό γιατί στην ουρά βρίσκονται περίπου 60.000 εφάπαξ βοηθήματα από δημόσιο, ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Οι μειώσεις έως και κατά 22% παράλληλα με την ανάσα από τα ληξιπρόθεσμα έχουν δημιουργήσει ένα σημαντικό απόθεμα, της τάξης των 800 εκατ. ευρώ στον κλάδο. Αυτό αποτελεί κομβικό γεγονός στην προσπάθεια να αποφευχθούν οι νέες μειώσεις στις ήδη καταβαλλόμενες επικουρικές, κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού για το 2018. Το συνολικό κόστος των εφάπαξ βοηθημάτων που εκκρεμούν στον ειδικό κλάδο του ΕΤΕΑΕΠ αγγίζει τα 900 εκατ. ευρώ.

Η εγκύκλιος Πετρόπουλου

Ενδεικτικό του αλαλούμ που επικρατεί στην έκδοση των επικουρικών συντάξεων είναι το έγγραφο του υφυπουργού Τάσου Πετρόπουλου, που ζητεί την αναθεώρηση όλων των συνταξιοδοτικών αποφάσεων του Επικουρικού Ταμείου Ασφάλισης που κατατέθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά, ακόμη κι αν εκδόθηκαν πριν από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, τον Μάιο του 2016. Στο συγκεκριμένο έγγραφο, παρότι προβλέπεται η αναθεώρηση, πιστοποιείται και η αδυναμία έκδοσης των συγκεκριμένων επικουρικών συντάξεων και προαναγγέλλει νομοθετική ρύθμιση.

Αναλυτικά, εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας χαρακτηρίζει «μη νόμιμες» τις αποφάσεις που εκδόθηκαν με βάση το προγενέστερο νομικό πλαίσιο και ξεκαθαρίζει πως πρέπει να αναθεωρηθούν. Και αυτό γιατί ο νόμος Κατρούγκαλου ορίζει ότι ο νέος τρόπος υπολογισμού, που οδηγεί σε χαμηλότερες συντάξεις, ισχύει για αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί ή υποβάλλονται στο ΕΤΕΑΕΠ από 1η Ιανουαρίου 2015 και εφεξής, με έναρξη καταβολής της σύνταξης από 1/1/2015 και μετά.

Στην απόφαση τονίζεται επίσης ότι αιτήσεις συνταξιοδότησης (γήρατος - αναπηρίας - θανάτου) που έχουν μεν υποβληθεί στο ΕΤΕΑΕΠ από 1/1/2015 και μετά, όμως βάσει διατάξεων η καταβολή της σύνταξης ανατρέχει σε χρόνο πριν την έναρξη του 2015, κρίνονται ως προς τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης με βάση το προγενέστερο του νόμου Κατρούγκαλου καθεστώς. Στη συνέχεια βέβαια, επιβάλλονται και στις συγκεκριμένες συντάξεις, οι μειώσεις που επιβλήθηκαν το καλοκαίρι του 2016. Το ίδιο ισχύει και για αιτήσεις συνταξιοδότησης με θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα, οι οποίες κατατέθηκαν μέχρι και την 31/12/2014 και βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων, η έναρξη καταβολής της επικουρικής σύνταξης αρχίζει μετά την 1/1/2015.

Ειδικά για τις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με αναστολή καταβολής της σύνταξης (λόγω μη συμπλήρωσης του απαιτούμενου ορίου ηλικίας), είτε έχει εκδοθεί συνταξιοδοτική απόφαση, είτε η απόφαση αυτή εκκρεμεί, το ποσό της σύνταξης καθορίζεται με βάση το νομικό πλαίσιο που ισχύει κατά τον χρόνο έναρξης καταβολής της.

Συνεπώς, εφόσον το απαιτούμενο για συνταξιοδότηση όριο ηλικίας συμπληρώνεται μετά την 1/1/2015 και άρα η σύνταξη θα αρχίσει να καταβάλλεται μετά την ημερομηνία αυτή, η σύνταξη υπολογίζεται σύμφωνα με το νόμο Κατρούγκαλου, ή επανυπολογίζεται μετά τη λήξη της αναστολής.