Τα μυστικά του deal της Energean στο Ισραήλ

Ως κίνηση που αναβαθμίζει το ρόλο της Ελλάδας στην έρευνα υδρογονανθράκων στην ευρύτερη περιοχή, χαρακτηρίζει η αγορά την απόκτηση από την Energean των κοιτασμάτων Karish και Tanin στην ΑΟΖ του Ισραήλ.

Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ γύρω από τη συγκεκριμένη συναλλαγή, την προϊστορία της και τις ρυθμιστικές εμπλοκές που προέκυψαν, η ανάληψη από ελληνική εταιρεία της ανάπτυξης των δύο σχετικά μικρών κοιτασμάτων φυσικού αερίου (περ. 70 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου), ανοίγει το δρόμο για την έναρξη της εκμετάλλευσης του μεγάλου κοιτάσματος του Λεβιάθαν, ενώ δημιουργεί τις συνθήκες για συνέργειες μεταξύ των παραχωρησιούχων στα όμορα θαλάσσια κοιτάσματα.

Συγκεκριμένα και σε ότι αφορά στην πώληση των κοιτασμάτων Karish και Tanin, πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή κατέστη υποχρεωτική για τις πετρελαϊκές εταιρείες Noble (ΗΠΑ), Delek (Ισραήλ) και Avner (Ισραήλ, θυγατρική της Delek) στις οποίες και ανήκαν.

Σχετική απόφαση του Μαρτίου του 2014 της Επιτροπής Ανταγωνισμού του Ισραήλ, έθετε συγκεκριμένους όρους για την εκμετάλλευση του Λεβιάθαν. Ειδικότερα η Επιτροπή έκρινε ότι οι εταιρείες, μέσω της παραγωγής των κοιτασμάτων Tamar, Leviathan, Karish και Tanin, θα αποκτούσαν υπερδεσπόζουσα θέση στην τοπική αγορά φυσικού αερίου και θα μπορούσαν να διαμορφώνουν τις τιμές.

Ως εκ τούτου επέτρεψαν μεν την έναρξη εκμετάλλευσης του Tamar (αποθέματα περ. 200 δισ. κ.μ.), το οποίο ήδη εξάγει το αέριο στο Ισραήλ, αλλά για την εκμετάλλευση του Leviathan (περ. 450 δισ. κ.μ.), έθεσαν όμως όρους. Ένας από αυτούς ήταν η πώληση των δύο μικρών κοιτασμάτων, σε επιχειρηματική οντότητα που δεν θα συνδέονταν με οποιονδήποτε τρόπο με τις εταιρείες της παραχώρησης, θέτοντας επιπλέον χρονικό όριο 14 μηνών για την επίτευξη συμφωνίας. Στην περίπτωση δε, που δεν επιτυγχάνονταν αυτή, τότε τα δικαιώματα των δύο κοιτασμάτων θα μεταφερόταν σε καταπίστευμα υπό την εποπτεία του Κράτους του Ισραήλ, το οποίο και θα προέβαινε στην πώληση τους, αξιολογώντας κατά το δοκούν τα προσφερόμενα τιμήματα. Επιπλέον η απόφαση έδινε το δικαίωμα στις τρεις εταιρείες να εισπράττουν δικαιώματα – royalties επί της αξίας της παραγωγής των δύο κοιτασμάτων, όταν θα άρχιζε η εκμετάλλευσή τους.

Έτσι από τα τέλη του 2014 ξεκίνησαν οι διαδικασίες μεταξύ των μελών της κοινοπραξίας καταρχήν για την τακτική που θα ακολουθηθεί, προκειμένου να αποκομίσουν τα μέγιστα οφέλη και να ληφθούν οι σχετικές άδειες. Καταρχήν συμφωνήθηκε ότι θα επιδιωχθεί να εισπραχθεί ποσό 140 - 150 εκατομμυρίων δολαρίων το οποίο αντιστοιχεί με το κόστος ανακάλυψης των δύο κοιτασμάτων. Στη συνέχεια το 2015 Delek και Noble συμφώνησαν η πρώτη να εξαγοράσει τα δικαιώματα της δεύτερης (47,06%) έναντι 67 εκατομμυρίων δολαρίων και η πώληση να γίνει από την Delek.

Από τον Ιανουάριο του 2016 εμφανίστηκαν ενδιαφερόμενες εταιρείες (Edison, Fosun, ιδιώτες επενδυτές από το Ισραήλ), μεταξύ των οποίων και η Energean. Η τελευταία έκρινε ότι τα συγκεκριμένα assets, η θέση τους στο νέο κέντρο παραγωγής φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως και το οικονομικό μέγεθος της συναλλαγής, είναι συμβατά με τις στρατηγικές αναπτυξιακές επιδιώξεις της εταιρείας. Έτσι και με δεδομένο ότι είχε διαμορφώσει συνθήκες πρόσβασης στις εταιρείες του Ισραήλ (στο πρόσφατο παρελθόν έκανε κοινή πρόταση με την Οrion για θαλάσσια περιοχή της Ελλάδας) ξεκίνησε σε συνομιλίες και στη συνέχεια στην διαπραγμάτευση, ενώ όπως ήταν φυσικό, σε όλες τις φάσεις της, υπήρχε παρακολούθηση εκ μέρους των αρμόδιων αρχών του Ισραήλ.

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι από ένα σημείο και μετά και ιδίως μετά την ανακάλυψη από την ιταλική ΕΝΙ του τεράστιου κοιτάσματος Zohr στην ΑΟΖ της Αιγύπτου, Delek και Noble επιτάχυναν τις διαδικασίες πώλησης των δύο κοιτασμάτων. Επιδίωξαν δηλαδή να αρχίσει το ταχύτερο δυνατόν η ανάπτυξη του Leviathan και η εξεύρεση αγοραστών για το αέριο που θα παρήγε, καθώς η παραγωγή των δύο κοιτασμάτων απευθύνεται στην ίδια (ευρωπαϊκή) αγορά, η οποία έχει όρια.

Τίμημα-πληρωμές-δικαιώματα

Με βάση τη συμφωνία, το συνολικό τίμημα που θα καταβάλλει η Energean ανέρχεται σε 148 εκατομμύρια δολάρια. Από το ποσό αυτό τα 10 εκατομμύρια ήδη κατεβλήθησαν, ενώ ακόμη 30 εκατομμύρια θα πληρωθούν με την ολοκλήρωση της συμφωνίας. Τα υπόλοιπα 108 εκατομμύρια θα καταβληθούν εντόκως σε 10 ισόποσες ετήσιες δόσεις. Επιπλέον, ο νέος ιδιοκτήτης θα καταβάλλει στους πωλητές δικαιώματα-royalties επί της ακαθάριστης αξίας της παραγωγής ύψους 7,5%.

Σε ό,τι αφορά στην χρηματοδότηση της εξαγοράς, πηγές της εταιρείας έλεγαν στο Euro2day.gr ότι για τις ετήσιες δόσεις θα χρηματοδοτούνται κεφάλαια από το cash flow της εταιρείας. Όσο για το ποσό των 30 εκατομμυρίων, εκτιμούν ότι δεν θα υπάρξει ιδιαίτερο πρόβλημα για την εξασφάλισή του.

Ανάπτυξη κοιτασμάτων

Σε επισημάνσεις του Euro2day.gr ότι η ανάπτυξη θαλάσσιων κοιτασμάτων απαιτεί πολύ μεγάλες επενδύσεις, ενώ για την εξαγωγή του αερίου από τα συγκεκριμένα κοιτάσματα θα απαιτηθούν συνέργειες με τις εταιρείες που εκμεταλλεύονται τα γειτονικά (Tamar, Leviathan) πηγές της Energean παρατηρούσαν καταρχήν ότι η εταιρεία θα επιδιώξει την είσοδο και άλλων επενδυτών στο σχήμα. Ήδη δε βρίσκονται σε συζητήσεις με δυνητικούς partners.

Οι εκτιμήσεις για τον προϋπολογισμό της ανάπτυξης των δύο κοιτασμάτων ανεβάζουν το σχετικό κόστος σε περίπου 900 εκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο το ακριβές ποσό θα προσδιοριστεί αφού υπάρξει οριστική απόφαση για τον τρόπο της μεταφοράς, αν δηλαδή θα υπάρξει συμφωνία με άλλη εταιρεία για κοινό υποθαλάσσιο αγωγό, ή θα κατασκευαστεί ξεχωριστός αγωγός για την παραγωγή των δύο κοιτασμάτων.

Σε κάθε περίπτωση τονίζεται ότι το σχέδιο ανάπτυξης των δύο κοιτασμάτων με την ολοκλήρωσή του θα τεθεί για έγκριση στο αρμόδιο υπουργείο του Ισραήλ.