Οι παρακαταθήκες Σάλλα στην Τράπεζα Πειραιώς

«Η προτεραιότητα της κυβέρνησης πρέπει να είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, η ανάκτηση της σταθερότητας και η επιστροφή των επενδυτών. Αυτό με τη σειρά του θα επιτρέψει στο τραπεζικό σύστημα να ανακάμψει και να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στην επιστροφή στην ανάπτυξη».

To μήνυμα αυτό, ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα, έστειλε ο επίτιμος, πλέον, πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, κ. Μιχάλης Σάλλας, σε συνέντευξή του στους Financial Times στις αρχές του φετινού Μαΐου.

Έχοντας ισχυρή άποψη και μη διστάζοντας να δημοσιοποιεί τις θέσεις του -ως επικεφαλής της μεγαλύτερης ελληνικής τράπεζας των 86 δισ. ευρώ κεφαλαίων από πλευράς ενεργητικού-, ο κ. Σάλλας, που ποτέ δεν έκρυψε και το... πολιτικό του παρελθόν, ήταν «ένας πετυχημένος manager και τραπεζίτης», όπως τον περιγράφουν στελέχη της αγοράς, «μια ηγετική φυσιογνωμία, που στάθηκε δίπλα στην τράπεζά του σε όλες τις δύσκολες συνθήκες, αλλά και ένας άνθρωπος... της πιάτσας!».

Μετά τις χθεσινές εξελίξεις στο Διοικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας που ομόφωνα τον εξέλεξε ως επίτιμο πρόεδρο, ένα μεγάλο κεφάλαιο για την ιστορία της Τράπεζας Πειραιώς αλλά και του ελληνικού τραπεζικού συστήματος ολοκληρώνεται.

Είκοσι πέντε χρόνια ηγεσίας πέρασαν από το 1991, όταν μια ομάδα επίλεκτων επιχειρηματιών συμπορεύθηκε με τον κ. Σάλλα, προκειμένου να δημιουργήσουν με «μαγιά» την τότε «ανενεργή» Τράπεζα Πειραιώς, τον ισχυρότερο τραπεζικό όμιλο.

Δημ. Δασκαλόπουλος (του ομώνυμου τότε ομίλου Δέλτα), Βασιλάκης (Autohellas και Aegean Airlines), Φουρλής (του ομώνυμου ομίλου), Κων. Αγγελόπουλος (Χαλυβουργική), Ηλιάδης (Σέλμαν), Γ. Παπαγεωργίου (Sanyo) και πλήθος άλλα ονόματα του ελληνικού επιχειρείν -τα οποία επίσης τώρα, με βάση τα κριτήρια του νέου νόμου για τις διοικήσεις των τραπεζών, πρέπει να αποχωρήσουν- ήταν αρωγοί στο έργο της Πειραιώς, που επέκτεινε την παρουσία της σε πολλές χώρες του εξωτερικού και έπαιξε αναμφισβήτητα ρόλο στην αναδιάταξη του εγχώριου τραπεζικού συστήματος.

Ακόμη και όσοι δεν ήταν «στο στρατόπεδο Σάλλα», ή δυσκολεύονταν να δεχθούν την ιδιότητά του ως «τραπεζίτη» αφού δεν ήταν... γέννημα θρέμμα του τραπεζικού συστήματος, δεν μπορούν να μην επιβεβαιώσουν τα γεγονότα. Τράπεζα Πειραιώς: Δεκέμβριος 1991, με 200 άτομα προσωπικό και μόλις 0,1% μερίδιο της αγοράς. Ιούλιος 2016, προσωπικό που πλησιάζει τις 20.000 άτομα και με μερίδιο αγοράς 30%.

Η συγκυρία βοήθησε τον όμιλο, αξιοποιώντας τις διοικητικές ικανότητες της ομάδας του, να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις της τραπεζικής αγοράς, αποκτώντας και διευρύνοντας τα μερίδιά του, μέσα από εξαγορές και συγχωνεύσεις.

Το Δημόσιο βέβαια δεν του έκανε τη... χάρη να αποκτήσει την τότε Ιονική Τράπεζα, στην οποία έφτασε κοντά (την Ιονική τελικά εξαγόρασε η Αlpha Bank ως πλειοψηφών επενδυτής στον διαγωνισμό), ούτε ενέκρινε, λίγα χρόνια αργότερα, την πρόταση Σάλλα για εξαγορά με μετρητά πλειοψηφικού πακέτου στην Αγροτική Τράπεζα (77%), ταυτόχρονα με απόκτηση συμμετοχής (33%) στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.

Η τύχη τα έφερε έτσι και η Αγροτική Τράπεζα περιήλθε προ τετραετίας στον όμιλο Πειραιώς, αν και με πολύ λιγότερα κεφάλαια από αυτά που προτίθετο να καταβάλει ο ίδιος ο όμιλος τον Ιούλιο του 2010, όταν υπουργός Οικονομικών ήταν ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, επί κυβερνήσεως Γ. Παπανδρέου.

Για την ιστορία, δειλά δειλά από το 1991, άρχιζαν να μπαίνουν τα θεμέλια ενός ομίλου. Πρώτες εξαγορές, οι διεθνείς Chase Μanhattan και Credit Lyonnais, η τράπεζα της Βορείου Ελλάδος «Μακεδονίας Θράκης», η Xiosbank της οικογένειας Βραδινογιάννη, η National Westminster Bank και φυσικά η ΕΤΒΑ, που της έδωσε μεγάλη ώθηση μεριδίου αγοράς.

Τα χρόνια του Μνημονίου

Στα πρώτα χρόνια της κρίσης, ο πρόεδρος του ομίλου Πειραιώς συνέβαλε με κάθε τρόπο στη διάσωση τραπεζών και στην ανασυγκρότηση της αγοράς. Το 2012, πέρασε στον έλεγχο του ομίλου η Αγροτική Τράπεζα και την ίδια χρονιά, η Γενική Τράπεζα που ήδη ανήκε στη γαλλική Societe Generale κατά 99,08%.

Στη συνέχεια, το 2013 απέκτησε τις δραστηριότητες στην ελληνική αγορά τριών κυπριακών τραπεζών, της Τράπεζας Κύπρου, της Λαϊκής Τράπεζας και της Ελληνικής. Τελευταίο απόκτημα, το υγιές κομμάτι της Πανελλήνιας Τράπεζας, το 2015.

Συχνά η κριτική εναντίον του ήταν σκληρή, ενώ δεν έλλειψαν και οι κατηγορίες για παρατυπίες, όπως και δημοσιεύματα του εξωτερικού που τον χαρακτήριζαν μέλος της ελληνικής «ολιγαρχίας», επιβεβαιώνοντας την εικόνα του ως πανίσχυρου τραπεζίτη με πολύ μεγάλες προσβάσεις κι επιρροή, από τα Media ως τα ανώτατα επιχειρηματικά και πολιτικά επίπεδα.

Το τελευταίο διάστημα και με αφορμή την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση, ο Μιχάλης Σάλλας κλήθηκε να αντιμετωπίσει ανοικτά μέτωπα και κόντρες.

Η πιο σημαντική από αυτές ήταν με τον Αμερικανό μεγαλοεπενδυτή John Paulson, ο οποίος μέσω του ομώνυμου fund και ως σημαντικός μέτοχος της τράπεζας φέρεται να προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων στις μετέπειτα της αύξησης κεφαλαίου στρατηγικές αποφάσεις της τράπεζας. Όπως την πρόσφατη πρόταση της διοίκησης για την ανάληψη καθηκόντων διευθύνοντος συμβούλου από τον κ. Χρ. Παπαδόπουλο, που φαίνεται ότι «έκοψε» ο SSM, κατόπιν παρότρυνσης από τις Δυτικές Ακτές των ΗΠΑ...

«Πέτρα του σκανδάλου» ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της Πειραιώς Άνθιμος Θωμόπουλος, που υποχρεώθηκε σε παραίτηση από την τράπεζα, με αφορμή πάλι την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση, έχοντας ανοικτή υποστήριξη από τον κ. Paulson, που τον θεώρησε περίπου… αναντικατάστατο, δημιουργώντας μεγάλες απορίες στην αγορά.

Υπενθυμίζεται ότι για τον κ. Θωμόπουλο έχει δοθεί εντολή από την Εισαγγελέα Διαφθοράς κυρία Ε. Ράικου για διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, με βάση καταγγελίες και δημοσιεύματα αναφορικά με την αύξηση κεφαλαίου.

Από την άλλη πλευρά, ο κ. Σάλλας εξακολουθεί και συνεργάζεται με την ίδια ομάδα ανθρώπων που εμπιστεύτηκε από τον Δεκέμβριο του 1991. Είναι ενδεικτικό ότι οι περισσότεροι εξ αυτών δεν αποχώρησαν από την τράπεζα, για να λάβουν άλλα αντίστοιχα ή υψηλότερα αξιώματα από τον ανταγωνισμό.

Ο νέος επίτιμος πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς έχει πτυχίο οικονομικών σπουδών από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης . Στενός συνεργάτης και οικονομικός σύμβουλος του Ανδρέα Παπανδρέου, είχε από το 1984 ως το 1991 ενεγό ρόλο στις διαδικασίες απελευθέρωσης, εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης της ελληνικής αγοράς και ειδικότερα του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Διετέλεσε γενικός γραμματέας του υπουργείου Εμπορίου, διοικητής της ΕΤΒΑ, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και πρόεδρος της πρώτης Επιτροπής Εκσυγχρονισμού του Ελληνικού Τραπεζικού Συστήματος, τα έτη 1987-1988.

Καλώς ή κακώς, το όνομα του Μιχάλη Σάλλα έχει συνδεθεί άμεσα με τη σύγχρονη ιστορία της ελληνικής τραπεζικής σκηνής.

Και αυτό είναι μια πραγματικότητα.