Alpha Bank: Πράσινο φως από Κομισιόν στο σχέδιο αναδιάρθρωσης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης της ελληνικής Τράπεζας Alpha Bank, το οποίο περιλαμβάνει την απόκτηση και την ενσωμάτωση της Εμπορικής Τράπεζας, είναι σύμφωνο με τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ.

Τα μέτρα που εφαρμόζονται ήδη και εκείνα που προβλέπονται στο μέλλον θα επιτρέψουν στην τράπεζα να αποκαταστήσει τη βιωσιμότητά της, περιορίζοντας ταυτόχρονα τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού που προκάλεσε η κρατική χρηματοδότηση, αναφέρει η Κομισιόν.

Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος Ανταγωνισμού Χοακίν Αλμούνια δήλωσε τα εξής: «Η αναδιάρθρωση της Alpha Bank θα συμβάλει ουσιαστικά στην ενίσχυση της βιωσιμότητας του ελληνικού τραπεζικού τομέα, προς όφελος της ελληνικής οικονομίας».

Όπως σημειώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από το 2008, το ελληνικό Δημόσιο και το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) έχουν χορηγήσει επανειλημμένα στην Alpha Bank κεφαλαιακή στήριξη και ενίσχυση της ρευστότητας. Η Επιτροπή κίνησε σε βάθος έρευνα τον Ιούλιο του 2012 (βλ. IP/12/860). Η Ελλάδα κοινοποίησε το σχέδιο αναδιάρθρωσης της Alpha Bank τον Ιούνιο του 2014.

Η Alpha Bank έχει ήδη αρχίσει να εφαρμόζει σημαντικά μέτρα αναδιάρθρωσης και εξορθολογισμού. Το σχέδιο αναδιάρθρωσης αποτελεί συνέχεια αυτής της προσπάθειας. Το σχέδιο προβλέπει την περαιτέρω συρρίκνωση των διεθνών πράξεων και την ενίσχυση των ελληνικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, κυρίως με τον εξορθολογισμό των δαπανών λειτουργίας, την ενίσχυση των καθαρών εσόδων από τόκους, την ενίσχυση του ισολογισμού και την αυστηρή παρακολούθηση του κινδύνου. Η τήρηση αυτών των δεσμεύσεων θα παρακολουθείται από εντολοδόχο. Οι δεσμεύσεις αυτές θα βοηθήσουν στη μετατροπή της εταιρείας σε μια σταθερή και βιώσιμη τράπεζα που θα μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη βιώσιμη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας.

Η Επιτροπή αξιολόγησε το σχέδιο υπό το πρίσμα των κανόνων της περί κρατικών ενισχύσεων για την αναδιάρθρωση τραπεζών κατά τη διάρκεια της κρίσης (βλ. IP/13/672 και MEMO/13/886). Για την αξιολόγηση αυτή, η Επιτροπή έλαβε υπόψη το γεγονός ότι οι δυσκολίες της Alpha Bank δεν οφείλονται στην ανάληψη υπέρμετρου κινδύνου, αλλά κυρίως στην κρίση δημόσιου χρέους και στην παρατεταμένη και βαθιά ύφεση που ξεκίνησε το 2008. Λόγω αυτών των εξαιρετικών περιστάσεων, η ενίσχυση προκαλεί λιγότερες στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό και μικρότερο ηθικό κίνδυνο. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η σχετικά περιορισμένη μείωση του μεγέθους της Alpha Bank θα είναι αρκετή για να περιορίσει τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και, ειδικότερα, δεν ζήτησε μείωση του μεγέθους των ελληνικών δανειοδοτικών δραστηριοτήτων.

Οι μέτοχοι, μέσω της συμμετοχής τους στις διαδοχικές αυξήσεις κεφαλαίου, και οι κάτοχοι χρεωστικών τίτλων μειωμένης εξασφάλισης, μέσω των πράξεων διαχείρισης παθητικού, συνέβαλαν σημαντικά στη μείωση του ποσού των κεφαλαίων που έπρεπε να συνεισφέρει το κράτος. Επιπλέον, η αξία των μεριδίων των μετόχων έχουν σχεδόν πλήρως εκμηδενιστεί από το κράτος. Συνεπώς, οι μέτοχοι της τράπεζας συνέβαλαν σημαντικά στο κόστος της αναδιάρθρωσης.

Η επανεστίαση των δραστηριοτήτων αυτής της τράπεζας στην Ελλάδα, η απομόχλευση των δραστηριοτήτων στην αλλοδαπή, η απαγόρευση οποιασδήποτε δαπανηρής απόκτησης και η ενισχυμένη παρακολούθηση του κινδύνου διασφαλίζουν ότι οι ενισχύσεις χρησιμοποιούνται αυστηρά για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας της τράπεζας και ότι οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού περιορίζονται στο ελάχιστο.

Απόκτηση της Εμπορικής Τράπεζας

Βάσει των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, οι τράπεζες στις οποίες χορηγούνται ενισχύσεις απαγορεύεται κατ' αρχήν να χρησιμοποιούν αυτές τις ενισχύσεις για την απόκτηση συμμετοχών. Ωστόσο, η απόκτηση της Εμπορικής Τράπεζας από την Alpha Bank το 2012 δεν χρηματοδοτήθηκε από κρατικές ενισχύσεις και δεν χρειάστηκε γι' αυτήν πρόσθετη κρατική ενίσχυση, καθώς η Εμπορική Τράπεζα είχε πλήρως ανακεφαλαιοποιηθεί έως το επίπεδο που απαιτούσε η ρυθμιστική αρχή και αγοράστηκε από την Alpha Bank έναντι 1 ευρώ. Επιπλέον, η απόκτηση της Εμπορικής Τράπεζας ήταν θετική για τη βιωσιμότητα της Alpha Bank, δεδομένου ότι η συγκέντρωση έδωσε τη δυνατότητα επίτευξης σημαντικών συνεργειών. Τέλος, μόνον ενισχυόμενες τράπεζες υπέβαλαν έγκυρες προσφορές και, συνεπώς, δεν υπήρξε παραγκωνισμός προσφερόντων που δεν είχαν λάβει ενίσχυση.

Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κρατική στήριξη που έλαβε η Alpha Bank στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσής της και η απόκτηση της Εμπορικής Τράπεζας ήταν σύμφωνες με τους κανόνες της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεων για την αναδιάρθρωση τραπεζών κατά τη διάρκεια της κρίσης.