Sprider: Από την αποθέωση στα... κατεβασμένα ρολά

Λίγα χρόνια μετά τη μεγάλη επέκταση, έδωσαν ένα προδιαγεγραμμένο, αν και... βεβιασμένο, τέλος στην αλυσίδα ένδυσης Sprider Stores, αποφασίζοντας το οριστικό λουκέτο στα 45 εναπομείναντα καταστήματά της στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία, αφήνοντας παράλληλα απλήρωτους τους περίπου 800 εργαζόμενους, φέσι που ξεπερνά τα 60 εκατ. ευρώ προς τις τράπεζες και συνολικές υποχρεώσεις άνω των 96 εκατ. ευρώ.

Η χθεσινή ανακοίνωση σπεύδει να αποδώσει ευθύνες σε επενδυτές και πιστωτικά ιδρύματα που δεν στήριξαν την προσπάθεια ανασυγκρότησης της εταιρείας, στις ασφαλιστικές που δεν την αποζημίωσαν για μια μάλλον «ύποπτη» πυρκαγιά (για την οποία οι βασικοί της μέτοχοι κατηγορούνται ως ηθικοί αυτουργοί!), ωστόσο αποφεύγει να διευκρινίσει πώς θα καλύψει τις υποχρεώσεις της σε πιστωτές, προμηθευτές, ασφαλιστικά ταμεία και εργαζομένους.

Η εταιρεία, που αναπτύχθηκε από τους φιλόδοξους και αυτοδημιούργητους αδελφούς Χατζηιωάννου (σήμερα απέχουν από τη διοίκησή της, την οποία έχει αναλάβει ομάδα συμβούλων επιχειρήσεων αγνώστων λοιπών στοιχείων), ξεκίνησε να διολισθαίνει από το 2009, οπότε και ξέσπασε η κρίση στην ελληνική αγορά, χωρίς να καταφέρει να ανακόψει, έκτοτε, την πτωτική πορεία της. Καταστήματα έκλειναν, θυγατρικές του εξωτερικού εκκαθαρίζονταν, μειώσεις μισθών επιβάλλονταν, συμβάσεις ομολογιακών δανείων κατέπιπταν, αλλά η εταιρεία δεν φάνηκε να αντιδρά παρά μόνο στο επίπεδο του marketing, όταν το 2010 επιστράτευσε τον Σάκη Ρουβά να υπογράψει μια περιορισμένης κυκλοφορίας κολεξιόν.

Φάνηκε ότι ούτε αυτό ήταν αρκετό να την επαναφέρει.

Στις αρχές του 2013 κατέληξε να υποβάλει αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99, η οποία απορρίφθηκε τον περασμένο Απρίλιο, αλλά η εταιρεία μπόρεσε να ασκήσει έφεση και να λάβει προστασία μέσω προσωρινής διαταγής έναντι των πιστωτών, η οποία μάλιστα ανανεώθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2013 για ένα ακόμη δίμηνο.

Με αυτό το δεδομένο, πηγές της αγοράς ένδυσης χαρακτηρίζουν βεβιασμένη την κίνηση λουκέτου ενώ άλλοι, με οξύτητα, παρατηρούν ότι πρόκειται για μια μάλλον εκβιαστική απόπειρα προς τα αδιάλλακτα τραπεζικά ιδρύματα να παράσχουν διευκολύνσεις ρευστότητας. Σημειώνεται πάντως ότι στο εξάμηνο του 2013 οι πωλήσεις της αλυσίδας ανήλθαν σε 22,365 εκατ. ευρώ, ενώ οι ζημίες της στα 25,227 εκατ. ευρώ. Η καθαρή της θέση ήταν αρνητική κατά 43 εκατ. ευρώ!

Το χρονικό της πτώσης

Η αλυσίδα μετά από μία τριετία υπερεπέκτασης με 100 και πλέον καταστήματα στην Ελλάδα και ακόμη 30 στη ΝΑ. Ευρώπη, στα τέλη του 2011 αρχίζει να βλέπει τα όριά της. Η σύμβαση ομολογιακού δανείου 5ετούς διάρκειας για ποσό 26,2 εκατ. ευρώ που έχει συνάψει εκπίπτει επειδή δεν τηρούνται βασικοί όροι χρηματοοικονομικών δεικτών. Ο τζίρος συνεχίζει να πέφτει δραματικά και οι θυγατρικές του εξωτερικού κλείνουν η μία μετά την άλλη.

Τον Φεβρουάριο του 2012 ξεσπά πυρκαγιά στις κεντρικές αποθήκες τστην Ανθούσα, καταστρέφοντας εμπορεύματα, αλλά ακόμη και τα βιβλία της. Η διοίκηση κάνει λόγο τότε για ξεκάθαρη εμπρηστική ενέργεια, αφήνοντας αβάσιμες, για πολλούς, αιχμές κατά του ανταγωνισμού. Η εταιρεία έχει βεβαρημένο παρελθόν πυρκαγιών, καθώς το 2004 κάηκε η τότε κεντρική της αποθήκη, ενώ από πυρκαγιά καταστράφηκαν επίσης τρία καταστήματά της στη Δάφνη και στη Λυκόβρυση, αλλά και το κατάστημα της Ερμού (μετά την Καπνικαρέα) τον Δεκέμβριο του 2008, στα εκτεταμένα επεισόδια εκείνης της περιόδου.

Λίγο πριν από την εκπνοή του 2012, στα τέλη Οκτωβρίου, η εταιρεία προχωρά αιφνιδιαστικά σε αλλαγή έδρας από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη, ενώ ταυτόχρονα αποχωρεί από τη διοίκησή της ο βασικός της μέτοχος, Σάκης Χατζηιωάννου.

Νέος διευθύνων σύμβουλος τόσο στη Sprider όσο και στη μητρική παραγωγική Χατζηιωάννου αναλαμβάνει ο κ. Βασίλειος Καρέλλας, σύμβουλος επιχειρήσεων (εκπαιδευθείς στη Σλοβακία), που είναι πλέον και το μόνο εκτελεστικό μέλος στα διοικητικά συμβούλια των δύο επιχειρήσεων.

Παρά τις δημοσιογραφικές ενοχλήσεις τότε, η διοίκηση των δύο εταιρειών απέφευγε να δώσει πειστικές απαντήσεις για τις ανησυχητικές εξελίξεις.

Λίγο αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2012, ασκήθηκε σε βάρος των πρώην μελών του Δ.Σ. της αλυσίδας ποινική δίωξη για ηθική αυτουργία σε εμπρησμό, απάτη σε βάρος των ασφαλιστικών και απόπειρα απάτης. Φέρονταν να σχεδίασαν την πυρκαγιά που έκαψε τον Φεβρουάριο του 2012 τα κεντρικά γραφεία και τις αποθήκες της επιχείρησης στην Ανθούσα, ώστε να εισπράξουν την ασφάλεια ύψους 16 εκατ. ευρώ (αν και η αρχική απαίτηση ανερχόταν σύμφωνα με πληροφορίες στα 30 εκατ.). Ως φυσικοί αυτουργοί της έκρηξης και του εμπρησμού κατηγορήθηκαν τέσσερις συνεργάτες της επιχείρησης.

Μετά από όλα τα παραπάνω, τόσο η Χατζηιωάννου όσο και η Sprider προσφεύγουν στην προστασία του άρθρου 99, στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης. Για τη μεν Sprider η αίτηση απορρίφθηκε τον περασμένο Απρίλιο, ωστόσο η έφεση που άσκησε της εξασφάλισε κάποιο χρόνο, καθώς παρέτεινε την ισχύ προσωρινής διαταγής με την οποία αναστέλλονται τα ατομικά καταδιωκτικά μέτρα των πιστωτών εναντίον της περιλαμβανομένης και της αναγκαστικής εκτέλεσης.

Τα αδέλφια Χατζηιωάννου

Από τις λαϊκές αγορές και τις κάλτσες έως τη βιομηχανική παραγωγή, το φιλόδοξο σχέδιο δημιουργίας μιας ελληνικής πολυεθνικής αλυσίδας ένδυσης, και από τη χρηματιστηριακή αποθέωση του 1999... στο άρθρο 99, τα αδέλφια Σάκης και Σάββας Χατζηιωάννου έχουν διατρέξει μια πολυκύμαντη 30ετία.

Είναι τέκνα μιας μη προνομιούχου ελληνικής οικογένειας που μετανάστευσε από την Κοζάνη στη Γερμανία για να αναζητήσει ένα καλύτερο μέλλον. Μετά από σκληρή δουλειά, ο πατέρας τους Δωρόθεος επιστρέφει στην Ελλάδα, εγκαθιστά την οικογένεια στα Λιόσια. Έχοντας ένα μικρό κομπόδεμα της τάξης των 30.000 δρχ. αναζητά διέξοδο στην αυτοαπασχόληση και έτσι διαλέγει να εγκαταστήσει μέσα στη μονοκατοικία της οικογένειας μια μικρή πλεκτική μηχανή, στην οποία παράγει κάλτσες, τις οποίες μόνος του πουλά στις λαϊκές αγορές της πρωτεύουσας.

Η επιλογή τον δικαιώνει καθώς σιγά-σιγά η οικοτεχνία του μεγαλώνει, αυξάνει τις πλεκτικές μηχανές, μετακομίζει σε μια αποθήκη και το προϊόν αποκτά και επωνυμία, το σήμα Venus, που αργότερα έγινε γνωστό μέσω των καλσόν, αλλά και των εσωρούχων Venus Victoria. Τα δύο αγόρια μεγαλώνουν δουλεύοντας κοντά στον πατέρα τους ως εργάτες, ενώ ο μεγάλος αδελφός Σάκης πηγαίνει στην Ιταλία όπου και εκπαιδεύεται στην κλωστοϋφαντουργία.

Το 1979, η οικογένεια μετακομίζει στην Ξάνθη, καθώς εκμεταλλευόμενη τα κίνητρα της Πολιτείας μεταφέρει τη μονάδα παραγωγής εκεί. Τα δύο αδέλφια έχοντας πια ανδρωθεί αναλαμβάνουν τη διοίκηση και αρχίζουν από τα μέσα της δεκαετίας του '80 να σκέφτονται την εμπορική της ανάπτυξη.

Το 1994 μαζί με τον επιχειρηματία κ. Κανελλάκη αποκτούν την άδεια για το καζίνο της Ξάνθης, το οποίο αργότερα μεταβιβάζεται στον επιχειρηματία Κ. Πηλαδάκη, ιδιοκτήτη της εισηγμένης Vivere, αλλά και της ποδοσφαιρικής ομάδας της Λάρισας.

Η εταιρεία, υπό την καθοδήγησή τους, διεισδύει εμπορικά στην αγορά των σούπερ μάρκετ και έως τις αρχές της δεκαετίας του '90 έχει αποκτήσει ρευστότητα που επιτρέπει επεκτάσεις. Το 1997, με την επωνυμία Αφοί Χατζηιωάννου εξαγοράζει την εισηγμένη Ηλιοφίν και βρίσκει όχημα εισόδου στο Χ.Α. Έτσι αποκτά μεγάλη αναγνωρισιμότητα, αλλά και πρόσβαση σε φθηνό χρήμα, που θα εξυπηρετήσει τις επενδύσεις. Η μονάδα γίνεται υπερσύγχρονη, έχει πλέον τη δυνατότητα παραγωγής εσωρούχων και εκτός από την παραγωγή επώνυμων προϊόντων της έχει συμβόλαια για παραγωγή φασόν προϊόντων για μεγάλους πελάτες του εξωτερικού, όπως η Adidas.

Η οικονομική ευρωστία τους, η επαφή με το εξωτερικό, αλλά και η χρηματιστηριακή ευδαιμονία οδηγούν τα αδέλφια στον σχεδιασμό μιας μεγάλης δουλειάς. Αποκτούν από τον δαιμόνιο Richard Branson της Virgin το δικαίωμα χρήσης του σήματος για την παραγωγή ομώνυμων προϊόντων έσω ένδυσης και σχεδιάζουν τη δημιουργία αλυσίδας με την επωνυμία Virgin Stores στη Μεγάλη Βρετανία. Η απόπειρα ωστόσο αποτυγχάνει, καθώς η συγκεκριμένη αγορά είναι δύσκολη αλλά και άγνωστη για τους Έλληνες επιχειρηματίες.

Με ζημία που ξεπέρασε το 30 εκατ. ευρώ, το εγχείρημα διακόπτεται και οι αδελφοί Χατζηιωάννου επικεντρώνονται στις εσωτερικές επιχειρήσεις. Η Χατζηιωάννου μεταφέρει την παραγωγή στη Βουλγαρία και απαξιώνει σταδιακά τη μονάδα της Ξάνθης, κίνηση που δεν έφερε την επιβίωσή της.

Έχοντας κατανοήσει ότι η παραγωγή πλέον δεν συμφέρει, καθώς ανατέλλει το άστρο της Κίνας, στρέφονται στην αξιοποίηση της συμμετοχής που διαθέτουν στην εταιρεία της οικογένειας Αργυρού, με την επωνυμία Sprider. Έτσι, σταδιακά αναλαμβάνουν τον έλεγχο της εισηγμένης με επικεφαλής το Σάκη, επενδύουν και σχεδιάζουν να δημιουργήσουν την ελληνική απάντηση στην H&M!

Aνοίγονται σε ξένους επενδυτές όπως η Sal Oppenheim ώστε να παρουσιάσουν το project της Sprider στο εξωτερικό. Πέρα από την Ελλάδα, επεκτείνονται στη ΝΑ. Ευρώπη, κίνηση που δεν απέδωσε στο ελάχιστο.

Στην εγχώρια αγορά, παρά τις αρχικές θετικές αποδόσεις, λόγω της διαρκούς επέκτασης, η κρίση από το 2009 και μετά απέδειξε πως η εταιρεία δεν μπορούσε να διατηρήσει αυτό το μοντέλο...