Σε Β- από CCC αναβάθμισε ο οίκος Fitch την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας, ενώ το outlook της αξιολόγησης είναι σταθερό.

Παράλληλα, βελτίωσε την αξιολόγηση που σχετίζεται με την πιθανότητα χρεοκοπίας (Issuer Default Rating) σε Β από C καθώς και το "ταβάνι" αξιολόγησης όλων των τίτλων που σχετίζονται με την Ελλάδα (country ceiling) σε Β από Β-.

Σε αναβάθμιση της αξιολόγησης της χώρας έχει ήδη προχωρήσει και ο οίκος S&P το Δεκέμβριο του 2012, σε Β- με σταθερό outlook, ενώ αξιολόγηση C διατηρεί ο οίκος Moody's από το Μάρτιο του 2012.

Όπως σημειώνει η Fitch, η αναβάθμιση της Ελλάδας κατά μια βαθμίδα, στο «Β-» από το “CCC” αντανακλά τους κάτωθι παράγοντες.

Η ελληνική οικονομία ισορροπεί. Υπάρχει καθαρή πρόοδος στην κατεύθυνση της εξάλειψης του δίδυμου ελλείμματος (δημοσιονομικό και τρεχουσων συναλλαγών) και η εσωτερική υποτίμηση έχει αρχίσει (επιτέλους) να αποδίδει. Το τίμημα ήταν βαρύ σε όρους ύφεσης και αυξημένης ανεργίας και η δυνατότητα ανάκαμψης παραμένει σε αμφιβολία.

Παρά ταύτα η ανακοίνωση χρέους και η «χαλάρωση» των δημοσιονομικών στόχων έχουν οδηγήσει το οικονομικό κλίμα σε υψηλό τριετίας και το ρίσκο της φυγής από την ευρωζώνη έχει υποχωρήσει.

Το πρόγραμμα προσαρμογής παραμένει εντός στόχων εν μέσω μιας επίφασης πολιτικής και κοινωνικής σταθερότητας. Η κυβέρνησης έχει επιδείξει περισσότερη «ιδιοκτησία» του προγράμματος από τους προκατόχους της, εκτιμά η Fitch, δεσμευόμενη για περαιτέρω εμπροσθοβαρή προσαρμογή και δίνοντας ώθηση στις δομικές μεταρρυθμίσεις.

Βέβαια, σημειώνει η Fitch, ακόμα η οικονομική ανάπτυξη δεν έχει έρθει ενώ υπάρχει ισχυρή αντίσταση στις μεταρρυθμίσεις, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα ρίσκα εφαρμογής παραμένουν.

Η ελληνική δημοσιονομική προσαρμογή, που ξεπερνά το 9% του ΑΕΠ πρωτογενώς και το 16% σε κυκλικά αναπροσαρμοσμένους όρους για την περίοδο 2009-2012 αποτελεί την πιο φιλόδοξη σύγκλιση μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών τα τελευταία χρόνια. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών έχει επίσης συρρικνωθεί από το 10% του ΑΕΠ το 2011 στο 3% το 2012.

Το αναθεωρημένο πρόγραμμα δίνει στην Ελλάδα δυο επιπλέον χρόνια (2015 και 2016) για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 4,5% του ΑΕΠ. Αυτή η χαλάρωση αντανακλάται στην προσδοκία της Fitch για ηπιότερη ύφεση 4,3% το 2013 και αδύναμη ανάκαμψη το 2014.

Πρόοδος στις μεταρρυθμίσεις

Παράλληλα, ο οίκος κάνει λόγο για πρόοδο και στις δομικές μεταρρυθμίσεις. Το χρηματοοικονομικό σύστημα, σημειώνει, έχει σταθεροποιηθεί καθώς έχουν επιστρέψει στο σύστημα καταθέσεις 16-17 δισ. ευρώ και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα ολοκλήρωσε και την πρώτη της μεγάλη ιδιωτικοποίηση από τότε που ξεκίνησε το πρόγραμμα. 

Σημαντική πρόοδος καταγράφεται και στις μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας, με την Ελλάδα να ανακτά το 80% της απώλειας ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων παραμένουν μεγάλη πρόκληση: Η πρόοδος σε αυτό τον τομέα είναι σημαντική για τη στήριξη βιώσιμης ανάκαμψης και την επιτυχία του προγράμματος. 

Η εκτεταμένη αναδιάρθρωση χρέους έχει θέσει τη χρηματοδότηση του προγράμματος σε πιο ασφαλή οδό και θα μετριάσει την άνοδο του δείκτη χρέους / ΑΕΠ που αναμένεται να ανέλθει στα ανώτατα επίπεδα περί το 180% την περίοδο 2013-2014. 

Παρά τον ακόμη υπερβολικά υψηλό δείκτη χρέους, σημειώνει ο οίκος, το σημαντικά μειωμένο επιτοκιακό κόστος και η επιμήκυνση των ωριμάνσεων των τίτλων από την αναδιάρθρωση χρέους και τη χρηματοδότηση που δίνεται από το πρόγραμμα, σημαίνει ότι η εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους εμφανίζεται πιο σίγουρη από ότι υποδηλώνει το ύψος του. Ωστόσο, η διατηρησιμότητα του χρέους απέχει μακράν από το να είναι διασφαλισμένη και θα εξαρτηθεί από την οικονομική ανάκαμψη και την διατήρηση πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος. 

Το ρίσκο ενδεχόμενης στάσης πληρωμών από την Ελλάδα, όσον αφορά στους ιδιώτες πιστωτές έχει μειωθεί. Πλέον το μερίδιο των ιδιωτών στο ελληνικό χρέος έχει υποχωρήσει στο 15% (εξαιρουμένων των εντόκων γραμματίων), οπότε μια περαιτέρω αναδιάρθρωση θα είχε περιορισμένη οικομομική σημασία. Ο οίκος σημειώνει ότι πλέον, ο επίσημος τομέας θα δεχόταν το πλήγμα από μια ενδεχόμενη μελλοντική στάση πληρωμών. 


Πώς μπορεί να αλλάξει η αξιολόγηση

Οι σταθερές προοπτικές (Stable Outlook) καθρεφτίζουν την εκτίμηση της Fitch ότι οι ευνοϊκές και οι δυσμενείς εκπλήξεις πάνω στην αξιολόγηση είναι πιο καλά ισορροπημένες απ’όσο ήταν στο παρελθόν. Σε κάθε περίπτωση, οι κάτωθι παράγοντες επικινδυνότητας, μεμονωμένα ή συνολικά, θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν αλλαγή:

-Σταθερή οικονομική ανάκαμψη με βάση την σταθερή εφαρμογή του μνημονίου, μαζί με βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, μπορεί να προκαλέσουν αναβάθμιση.

-Αντίθετα, αν δεν ανακάμψει η οικονομία, αν υπάρξει πολιτική ή κοινωνική αστάθεια που θα ταράξει το πρόγραμμα της τρόικα και θα επιτείνει τον κίνδυνο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, μπορεί να προκληθεί υποβάθμιση.

-Οι εξελίξεις στην Κύπρο μπορεί να έχουν παράπλευρες επιπτώσεις στην Ελλάδα, με την έννοια ότι αν η νήσος ξεφύγει από τον δρόμο του μνημονίου, θα αυξηθούν οι

-Οι μακροοικονομικές ανισορροπίες έχουν δημιουργήσει υψηλά δημόσια και εξωτερικά χρέη και έχουν κάνει την Ελλάδα ευάλωτη σε εσωτερικά και εξωτερικά σοκ. Η Fitch δεν θεωρεί ότι η μεταχείριση της Κύπρου από την τρόικα σημαίνει υποχώρηση της υποστήριξης προς την Ελλάδα. Ωστόσο ο οίκος πιστεύει ότι οι εξελίξεις στην νήσο μπορούν να έχουν παράπλευρες επιπτώσεις στην Ελλάδα, καθώς αν ξεφύγει το πρόγραμμα, θα δημιουργηθούν αμφιβολίες για το πώς θα καλυφθούν ευρύτερες χρηματοδοτικές ανάγκες.


Τα κύρια συμπεράσματα

Οι αξιολογήσεις και προοπτικές εξαρτώνται από σειρά παράγοντες:

-Η πολιτική και κοινωνική σταθερότητα διατηρούνται και παραμένει η τρέχουσα κυβέρνηση.

-Συνεχίζεται η προσαρμογή στο μνημόνιο.

-Η Fitch εκτιμά ότι τα 50 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαίωση των ελληνικών τραπεζών είναι επαρκή.

-Η κατάληξη του δημοσίου χρέους εξαρτάται στις προοπτικές για την ανάπτυξη, το πρωτογενές ισοζύγιο και τα επιτόκια.

-Η Ελλάδα παραμένει μέλος της ευρωζώνης. Σε περίπτωση εξόδου από την ΟΝΕ, η Fitch θα θεωρήσει την επαν-ονομαστικοποίηση των κρατικού και ιδιωτικού χρέους ως χρεοστάσιο, όπως επιβάλλουν τα κριτήρια αξιολόγησης Distressed Debt Exchange.

- Η ευρωζώνη θα παραμείνει αλώβητη και δεν θα υλοποιηθούν σοβαροί κίνδυνοι στην παγκόσμια σταθερότητα και επενδυτική εμπιστοσύνη.