Το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2012 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών περιορίστηκε κατά 13,4 δισ. ευρώ ή 72,7% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011 και διαμορφώθηκε σε 5,1 δισ. ευρώ, σύμφωνα με ανακοίνωση της Τράπεζας της Ελλάδος.

Το Νοέμβριο του 2012 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε έλλειμμα το οποίο διαμορφώθηκε σε 850 εκατ. ευρώ, δηλαδή κατά 62,8% μικρότερο από το αντίστοιχο έλλειμμα του Νοεμβρίου του 2011.

Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου περιορίστηκε κατά 828 εκατ. ευρώ λόγω της μείωσης του ελλείμματος του ισοζυγίου των αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 352 εκατ. ευρώ, των καθαρών πληρωμών για αγορές καυσίμων κατά 372 εκατ. ευρώ και των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 103 εκατ. ευρώ.

Το εμπορικό έλλειμμα εκτός καυσίμων και πλοίων περιορίστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου λόγω της μείωσης της δαπάνης για εισαγωγές κατά 349 εκατ. ευρώ ή 16,2%, δεδομένου ότι οι εισπράξεις από εξαγωγές έμειναν σχεδόν στάσιμες (σημειώνοντας μικρή μόνο άνοδο 0,2%).

Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών περιορίστηκε κατά 61 εκατ. ευρώ λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων κυρίως από υπηρεσίες μεταφορών και – μόνο οριακά – από ταξιδιωτικές υπηρεσίες, ενώ το ισοζύγιο των λοιπών υπηρεσιών παρουσίασε μικρό πλεόνασμα, έναντι ελλείμματος το Νοέμβριο του 2011.

Ειδικότερα, σε σύγκριση με το Νοέμβριο του 2011, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους μειώθηκαν κατά 7,5% και οι αντίστοιχες δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος μειώθηκαν κατά 5,3%, με αποτέλεσμα μείωση των καθαρών εισπράξεων κατά 6,4 εκατ. ευρώ. Τον ίδιο μήνα οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών μειώθηκαν κατά 7,2% σύμφωνα με την έρευνα συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) παρουσίασαν πτώση κατά 14,2% και οι αντίστοιχες πληρωμές μειώθηκαν κατά 10,1%, με αποτέλεσμα οι καθαρές εισπράξεις να μειωθούν κατά 109 εκατ. ευρώ.

Το ισοζύγιο εισοδημάτων παρουσίασε έλλειμμα μόλις 4 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 588 εκατ. ευρώ το Νοέμβριο του 2011, δεδομένου ότι το Νοέμβριο του 2012 καταγράφηκαν καθαρές εισπράξεις από τόκους, μερίσματα και κέρδη ύψους 22 εκατ. ευρώ, έναντι καθαρών πληρωμών ύψους 565 εκατ. ευρώ το Νοέμβριο του 2011.

Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στη μείωση των καθαρών πληρωμών για τόκους επί των τίτλων του Δημοσίου που διακρατούν κάτοικοι του εξωτερικού κατά 487 εκατ. ευρώ, μετά τη συμμετοχή των ιδιωτών στην περικοπή του δημόσιου χρέους (PSI), και δευτερευόντως (α) στη μείωση των καθαρών πληρωμών για τόκους καταθέσεων και δανείων και (β) στην εμφάνιση καθαρών εισπράξεων από μερίσματα και κέρδη, έναντι καθαρών πληρωμών το Νοέμβριο του 2011.

Τέλος, το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε έλλειμμα 57 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 140 εκατ. ευρώ το Νοέμβριο του 2011, λόγω της μείωσης των καθαρών μεταβιβαστικών πληρωμών του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως προς την ΕΕ), σε σχέση με το Νοέμβριο του 2011, αλλά και της αύξησης των καθαρών μεταβιβαστικών εισπράξεων των λοιπών τομέων (που κυρίως αφορούν μεταναστευτικά εμβάσματα). (Υπενθυμίζεται ότι οι ακαθάριστες τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) καθώς και τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ οι τρέχουσες μεταβιβάσεις προς την ΕΕ περιλαμβάνουν τις αποδόσεις-πληρωμές της Ελλάδος στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό.).

Τα στοιχεία για το ενδεκάμηνο

Το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου του 2012 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών περιορίστηκε κατά 13,4 δισεκ. ευρώ ή 72,7% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011 και διαμορφώθηκε σε 5,1 δισεκ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά πρωτίστως τη σημαντική μείωση του εμπορικού ελλείμματος κατά 6,7 δισεκ. ευρώ, τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων κατά 5,4 δισεκ. ευρώ, καθώς και την αύξηση των πλεονασμάτων του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων (κατά 1,1 δισεκ. ευρώ) και του ισοζυγίου υπηρεσιών (κατά 253 εκατ. ευρώ).

Ειδικότερα, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου περιορίστηκε λόγω της μείωσης του εμπορικού ελλείμματος εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 3,8 δισεκ. ευρώ (ή 32,6%), των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 2,2 δισεκ. ευρώ (ή 68,2%) και των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 693 εκατ. ευρώ (ή 6,6%). Οι εισπράξεις από εξαγωγές αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων αυξήθηκαν κατά 2,4%, ενώ οι πληρωμές για αντίστοιχες εισαγωγές μειώθηκαν με πολύ ταχύτερο ρυθμό (14,6%).

Η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών στο ενδεκάμηνο οφείλεται κυρίως στην άνοδο των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών και δευτερευόντως στη μείωση των καθαρών πληρωμών για "λοιπές" υπηρεσίες, ενώ οι καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες παρουσίασαν οριακή μείωση.

Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους μειώθηκαν κατά 4,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2011, ενώ οι αφίξεις μη κατοίκων μειώθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 5,6% (σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος). Ταυτόχρονα περιορίστηκαν κατά 19,2% και οι ταξιδιωτικές δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος, με αποτέλεσμα τη μείωση των καθαρών εισπράξεων κατά 74 εκατ. ευρώ ή 0,9%.

Την ίδια περίοδο, οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) μειώθηκαν κατά 4,8%, αλλά οι αντίστοιχες πληρωμές μειώθηκαν περισσότερο (κατά 12,8%), με αποτέλεσμα οι καθαρές εισπράξεις να αυξηθούν κατά 239 εκατ. ευρώ.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων μειώθηκε κατά 5,4 δισεκ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011, κυρίως λόγω της δραστικής μείωσης των καθαρών πληρωμών για τόκους επί των τίτλων του Δημοσίου που διακρατούν κάτοικοι του εξωτερικού.

Η μείωση αυτή οφείλεται στην εφαρμογή του PSI, καθώς και στη χρονική μετατόπιση της καταβολής των τόκων που αφορούν δάνεια του μηχανισμού στήριξης μέσω της ΕΚΤ, λόγω αναπροσαρμογής του επιτοκίου, όπως έχει αναφερθεί στο δελτίο τύπου για τα στοιχεία του μηνός Ιουνίου 2012.

Τέλος, το ισοζύγιο των τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 1,4 δισεκ. ευρώ, μεγαλύτερο κατά 1,1 δισεκ. ευρώ από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην άνοδο των καθαρών μεταβιβαστικών εισπράξεων του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως από την ΕΕ) κατά 830 εκατ. ευρώ και στο γεγονός ότι το ισοζύγιο των λοιπών τομέων (που αφορά κυρίως μεταναστευτικά εμβάσματα) παρουσίασε καθαρές μεταβιβαστικές εισπράξεις ύψους 19,5 εκατ. ευρώ, έναντι καθαρών μεταβιβαστικών πληρωμών ύψους 230 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2011.

Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων

Το Νοέμβριο του 2012 το πλεόνασμα του ισοζυγίου κεφαλαιακών μεταβιβάσεων περιορίστηκε σε 253 εκατ. ευρώ, έναντι 734 εκατ. ευρώ το Νοέμβριο του 2011, αντανακλώντας τη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου της γενικής κυβέρνησης. (Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από τα Διαρθρωτικά Ταμεία -- πλην του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου -- και το Ταμείο Συνοχής, βάσει του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.)

Το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου - Νοεμβρίου του 2012 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων εμφάνισε πλεόνασμα 1,8 δισεκ. ευρώ, έναντι 1,9 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Η εξέλιξη αυτή προκύπτει κυρίως από τη μείωση των καθαρών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης.

Το συνολικό ισοζύγιο μεταβιβάσεων (τρεχουσών και κεφαλαιακών) παρουσίασε πλεόνασμα 3,2 δισεκ. ευρώ κατά την εξεταζόμενη περίοδο του 2012, κατά 1,0 δισεκ. ευρώ μεγαλύτερο από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2011, γεγονός που οφείλεται στην προαναφερθείσα θετική εξέλιξη των τρεχουσών μεταβιβάσεων από την ΕΕ.

Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων

Το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) εμφάνισε έλλειμμα τον Νοέμβριο του 2012, το οποίο διαμορφώθηκε σε 597 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 1,55 δισεκ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2011. Το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου - Νοεμβρίου του 2012 το έλλειμμα του εν λόγω ισοζυγίου διαμορφώθηκε σε μόλις 3,2 δισεκ. ευρώ, έναντι 16,6 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011, καταγράφοντας μείωση κατά 80,6%, μειώθηκε, δηλαδή, με ρυθμό ταχύτερο από εκείνον της μείωσης του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών

Το Νοέμβριο 2012 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εκροή (μείωση) ύψους 144 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω αρνητικών επανεπενδυθέντων κερδών (δηλ. ζημιών αντί κερδών στους ισολογισμούς των εταιρειών άμεσης επένδυσης στην Ελλάδα). Οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος εμφάνισαν επίσης καθαρή εκροή (αύξηση) 212 εκατ. ευρώ.

Οι σημαντικότερες συναλλαγές αφορούν (α) την εκροή 80 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή της Εμπορικής Τράπεζας στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής της EMPORIKI BANK CYPRUS LTD (Κύπρος) και (β) την εκροή 72 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή της Εurobank στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής της EFG New Property Holdings (Κύπρος).

Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου καταγράφηκε καθαρή εισροή ύψους 2,8 δισεκ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση κατά 1,4 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού και στην αύξηση κατά 1,4 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια.

Όσον αφορά τις "λοιπές" επενδύσεις, καταγράφηκε καθαρή εκροή ύψους 1,6 δισεκ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στην καθαρή μείωση (εκροή) κατά 1,2 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων των μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα, στην αύξηση (εκροή) κατά 296 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos του εξωτερικού, αλλά και στην καθαρή μείωση (εκροή) κατά 136 εκατ. ευρώ των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους.

Το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2012 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 1,7 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 2,3 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011). Ειδικότερα, οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εισροή 1,7 δισεκ. ευρώ, ενώ οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος εμφάνισαν καθαρή εισροή 52,4 εκατ. ευρώ (αποεπένδυση).

Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 74,8 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 19,5 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011).

Αναλυτικότερα, καταγράφηκε εκροή κεφαλαίων αφενός λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια έκδοσης μη κατοίκων (περιλαμβανομένων ομολόγων του EFSF) κατά 38,7 δισεκ. ευρώ και αφετέρου λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια που έχουν εκδοθεί από κατοίκους Ελλάδος κατά 35,0 δισεκ. ευρώ. Επιπλέον, εκροή κεφαλαίων καταγράφηκε και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων σε χρηματοοικονομικά παράγωγα του εξωτερικού κατά 803,2 εκατ. ευρώ και σε μετοχές εξωτερικού κατά 115 εκατ. ευρώ. Εκροή καταγράφηκε επίσης λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε μετοχές εσωτερικού κατά 126 εκατ. ευρώ.

Στην κατηγορία των "λοιπών'' επενδύσεων η καθαρή εισροή ύψους 77,3 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 38,8 δισεκ. ευρώ το αντίστοιχο ενδεκάμηνο του 2011) οφείλεται κυρίως στην αύξηση των καθαρών δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους κατά 75,7 δισεκ. ευρώ (εισροή) και στη μείωση κατά 15,1 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό (εισροή). Ειδικότερα, ο καθαρός δανεισμός του τομέα της γενικής κυβέρνησης ανήλθε σε 75,1 δισεκ. ευρώ και αντανακλά τον ακαθάριστο δανεισμό του δημόσιου τομέα από το EFSF και το ΔΝΤ συνολικού ύψους 75,6 δισεκ. ευρώ. Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τη μείωση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα κατά 12,1 δισεκ. ευρώ (εκροή).

Συναλλαγματικά διαθέσιμα

Στο τέλος Νοεμβρίου 2012 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 6,0 δισεκ. ευρώ. (Υπενθυμίζεται ότι από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της ΕΚΤ, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη "συναλλαγματική θέση" στο ΔΝΤ, τα "ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα" και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ.

Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)

Σημείωση: Τα στατιστικά στοιχεία για το Ισοζύγιο Πληρωμών του μηνός Δεκεμβρίου 2012 θα ανακοινωθούν στις 19 Φεβρουαρίου 2013.