Η άμεση (ή τουριστική) απασχόληση στον τουριστικό τομέα εκτιμάται σε 311 χιλ. απασχολούμενους το 2011, αποτελεί δηλαδή το 8% περίπου της συνολικής απασχόλησης της χώρας με βάση την κύρια θέση εργασίας αναφέρει το ΙΟΒΕ σε ανάλυση για την απασχόληση στον τουριστικό τομέα.

Ωστόσο, είναι υψηλότερη εφόσον συνεκτιμηθεί ότι μεγάλος αριθμός εργαζομένων απασχολείται συμπληρωματικά σε κάποια θέση εργασίας που σχετίζεται με την παροχή τουριστικών υπηρεσιών.

Η τάση αυτή παρατηρείται σε μεγαλύτερο βαθμό στις τουριστικά αναπτυγμένες περιοχές της χώρας, ιδιαίτερα την περίοδο του καλοκαιριού όταν και κορυφώνεται η τουριστική ζήτηση.

Για παράδειγμα, στον κλάδο των υπηρεσιών καταλύματος η εκτίμηση για τις συνολικές θέσεις εργασίας στη διάρκεια της θερινής περιόδου, όταν και κορυφώνεται η τουριστική ζήτηση, είναι υπερδιπλάσια (βάσει του δείκτη Απασχολούμενοι ανά Κλίνη) από εκείνη της έρευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ.

Σημαντική είναι επίσης η συνεισφορά του τουρισμού στην έμμεση απασχόληση, η οποία σχετίζεται με τις θέσεις εργασίας που δημιουργούνται στους κλάδους που αποτελούν τους κυριότερους προμηθευτές των τουριστικών επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης του ΙΟΒΕ για την επίδραση του τουρισμού στην ελληνική οικονομία, η άμεση και έμμεση απασχόληση (το 2010) εκτιμάται σε 446 χιλ., ενώ η συνολική επίδραση στην απασχόληση υπολογίζεται σε 741 χιλ. περίπου, το 1/6 δηλαδή της συνολικής απασχόλησης της χώρας.

Η εκτίμηση που προκύπτει από τη χρήση του υποδείγματος εισροών-εκροών του Leontief, υποδεικνύει ότι για κάθε 100 θέσεις άμεσης απασχόλησης στην Ελλάδα που είναι αποτέλεσμα της τουριστικής δαπάνης και των επενδύσεων για τη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος, υποστηρίζονται συνολικά άλλες 130 θέσεις εργασίας σε κλάδους-προμηθευτές των τουριστικών επιχειρήσεων, αλλά και στους κλάδους εκείνους όπου κατευθύνεται ως καταναλωτική δαπάνη το εισόδημα που δημιουργείται (από την άμεση και την έμμεση απασχόληση).

Επιπλέον, από την εξέταση της πορείας των αφίξεων ξένων επισκεπτών και των ταξιδιωτικών εισπράξεων, προκύπτει συσχέτιση των μεγεθών με την τουριστική απασχόληση, καθώς η κάμψη στις αφίξεις και στα έσοδα στη διάρκεια ενός έτους (σε σχέση με το προηγούμενο) συνοδεύεται και από υποχώρηση της τουριστικής απασχόλησης, αλλά και το αντίστροφο.

Ενδεικτικά, η ανοδική πορεία των ταξιδιωτικών εισπράξεων (+3%) το 2008 συνοδεύτηκε από άνοδο της τουριστικής απασχόλησης στη χώρα (+2%), σε αντίθεση με το 2009 όπου η απασχόληση στους συναφείς με τον τουρισμό κλάδους ακολουθεί την πτωτική πορεία των αφίξεων (-6%) και των εσόδων (-11%) αντίστοιχα.

Λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά της απασχόλησης στις υπηρεσίες καταλύματος – προϊόν που συνδέεται άμεσα με την τουριστική ζήτηση, προκύπτει ότι η μέση απασχόληση στα ξενοδοχειακού τύπου καταλύματα της χώρας είναι μικρότερη σε σχέση με άλλους τουριστικούς προορισμούς στην Ευρώπη.

Το γεγονός αυτό αντανακλά, σε σημαντικό βαθμό, την ύπαρξη μικρών επιχειρήσεων (μέση δυναμικότητα 78 κλίνες ανά μονάδα) που κυρίως αποσκοπούν στην κάλυψη της εποχικής ζήτησης. Διαπιστώνεται επίσης, η μεγαλύτερη συμμετοχή της γυναικείας απασχόλησης, τάση αντίθετη με εκείνη για το σύνολο της απασχόλησης στους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας.

Αξιοσημείωτο γνώρισμα της διάρθρωσης της απασχόλησης στον τουριστικό τομέα αποτελεί και η μικρότερη συμμετοχή απασχολούμενων οι οποίοι είναι απόφοιτοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (16%). Η τάση αυτή αποδίδεται, εν μέρει, στο γεγονός ότι ο τουρισμός αποτελεί τομέα έντασης εργασίας, με αποτέλεσμα να αξιοποιεί προσωπικό με χαμηλότερο βαθμό εξειδίκευσης.

Ταυτόχρονα όμως, αναδεικνύει την αδυναμία πολλών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τουριστικό τομέα να προσελκύσουν ανθρώπινο δυναμικό με ειδίκευση σε κάποιο επιστημονικό αντικείμενο, λόγω των πολλών μικρών μονάδων που αναπτύσσονται στο πρότυπο της οικογενειακής επιχείρησης, όσο και της εποχικής δραστηριότητας η οποία λειτουργεί ανασταλτικά για τα άτομα που επιθυμούν να προσφέρουν την εργασία τους σε συστηματική (δωδεκάμηνη) βάση.

Ως προς αυτό το χαρακτηριστικό μάλιστα καταγράφεται διαφορά σε σχέση με άλλους ευρωπαϊκούς ανταγωνιστικούς προορισμούς, καθώς το ποσοστό των απασχολούμενων στις υπηρεσίες καταλύματος που είναι απόφοιτοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι κατά μέσο όρο υψηλότερο σε σχέση με την Ελλάδα.

Το γεγονός αυτό, αναδεικνύει το σημαντικό ρόλο της τουριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης που θα πρέπει να αναπτυχθεί στην Ελλάδα στο πλαίσιο της αναβάθμισης των προσφερόμενων τουριστικών υπηρεσιών και της ανάδειξης της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος, αναφέρει IOBE.

* Διαβάστε εδώ το πλήρες κείμενο της μελέτης του ΙΟΒΕ