Μεταρρυθμίσεις στην αγορά ενέργειας από την παραγωγή, έως και τους μετρητές των καταναλωτών, με έμφαση στις πωλήσεις μονάδων και δικτύων από τη ΔΕΗ, προβλέπει το νέο μνημόνιο.

Το κείμενο περιλαμβάνει κεφάλαια για το σύνολο της αγοράς ηλεκτρισμού, τα περισσότερα, και τη διακίνηση υγρών καυσίμων. Για τα δεύτερα, διαφαίνεται μία εντελώς ρηχή αποτύπωση της κατάστασης και των αναγκών, η οποία δείχνει ότι εξυπηρετεί περιθωριακά τμήματα της αγοράς, με αγνόηση των πραγματικών δεδομένων. Επαναλαμβάνονται δε οι υποχρεώσεις για εγκατάσταση συστημάτων εισροών-εκροών σε πρατήρια κ.λπ. και GPS στα βυτιοφόρα μεταφοράς.

Ειδικότερα για τον ηλεκτρισμό και τη ΔΕΗ το κείμενο του μνημονίου προβλέπει: 

* Τον Νοέμβριο υποβολή σχεδίου αναδιάρθρωσης της ΔΕΗ ως προετοιμασία για την ιδιωτικοποίησή της (πώληση επιπλέον 17% των μετοχών) και βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της έναντι των άλλων ομοειδών επιχειρήσεων. Αυτό θα καταγράφει ποια τμήματα της ΔΕΗ θα ιδιωτικοποιηθούν και σε πιο χρονικό πλαίσιο, όπως επίσης και ποιες από τις λιγνιτικές και υδροηλεκτρικές μονάδες.

Επίσης, το σχέδιο θα διερευνήσει τη δυνατότητα του διαχωρισμού της ιδιοκτησίας του ΑΔΜΗΕ (θυγατρική 100% της ΔΕΗ, στην οποία έχουν μεταφερθεί η ιδιοκτησία και η διαχείριση των δικτύων μεταφοράς).

Πάντως, σύμφωνα με το κείμενο, η κυβέρνηση θα δεσμευτεί ότι οποιοδήποτε αποτέλεσμα της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης της αγοράς φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού θα συνάδει πλήρως με τις Οδηγίες 2009/73 και 2009/72 (τρίτο ενεργειακό πακέτο). 

* Αναφορικά με την τιμολόγηση ηλεκτρικής ενέργειας και τη μέτρηση στην κατανάλωση. Το νέο μνημόνιο επαναλαμβάνει αυτά που προέβλεπε το αρχικό του 2010, δηλαδή κατάργηση των ρυθμιζόμενων τιμολογίων μέχρι τον Ιούνιο του 2013 και διαμόρφωσή τους ώστε να αντανακλούν το πραγματικό κόστος (κατάργηση των σταυροειδών επιδοτήσεων).

Για τη μετάβαση στο νέο καθεστώς το μνημόνιο απαιτεί την έκδοση των απαραίτητων υπουργικών αποφάσεων. Για τις μετρήσεις κατανάλωσης ηλεκτρικού απαιτείται η αντικατάσταση του συνόλου των μετρητών (πάνω από 6 εκατομμύρια) στη χαμηλή τάση, με ψηφιακούς-έξυπνους μετρητές. Σχετική διερευνητική προετοιμασία είχε ξεκινήσει η ΔΕΗ ως διαχειριστής του δικτύου διανομής, αλλά σταμάτησε λόγω και της κρίσης. Εκτιμάται πάντως ότι η χρηματοδότηση ενός παρόμοιου προγράμματος θα μπορεί να γίνει εν μέρει και από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε. 

* "Τέλος" για λιγνίτη και υδροηλεκτρικά. Η τρόικα καλεί την κυβέρνηση να αναζητήσει τις βέλτιστες πρακτικές με στόχο τη χρέωση δικαιωμάτων εκμετάλλευσης για τη χρήση των νερών των υδροηλεκτρικών και του λιγνίτη.

Το "τέλος" για το λιγνίτη ήδη εφαρμόζεται με τη μορφή ανταποδοτικού τέλους υπέρ των ΟΤΑ, στα όρια των οποίων γίνεται η εξόρυξή του. Το "τέλος" για τα υδροηλεκτρικά θα εφαρμοστεί (αν εφαρμοστεί) για πρώτη φορά. Πάντως, η εφαρμογή του δεύτερου θα αυξήσει το κόστος της υδροηλεκτρικής κιλοβατώρας, γεγονός που θα έχει επιπτώσεις κυρίως στη χονδρική αγορά, έτσι όπως λειτουργεί σήμερα. 

* Το μνημόνιο βάζει χέρι και στα θέματα που αφορούν τη διαμόρφωση του κόστους παραγωγής της ίδιας της ΔΕΗ, με έμφαση το εργατικό. Καλεί συγκεκριμένα την κυβέρνηση να παραδώσει στην τρόικα, μέχρι το τέλος του 2012, μελέτη ειδικού της ευρωπαϊκής αγοράς για να συγκρίνει τις συνολικές απολαβές των υπαλλήλων της ΔΕΗ με τις βέλτιστες πρακτικές των ευρωπαϊκών ηλεκτρικών εταιριών, συγκρίνοντας παρόμοιες εργασίες και την κατά κεφαλήν παραγωγικότητα.

Παρόμοια σύγκριση θα γίνει και ως προς τις πρακτικές των ιδιωτικών εταιριών της Ελλάδας. Να σημειωθεί ότι παρόμοια μελέτη έχει γίνει από την Booz Allen το 2008, που δείχνει ότι υπάρχουν περιθώρια εξοικονόμησης περίπου 800 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο. 


Νέο τοπίο στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Όπως έγραψε το euro2day την περασμένη εβδομάδα, με αφορμή τα ελλείμματα του λογαριασμού του Λειτουργού της Αγοράς -ΛΑΓΗΕ-, προωθείται ο πλήρης ανασχεδιασμός της σχετικής αγοράς, με μείωση της ταρίφας που απολαμβάνουν ορισμένες τεχνολογίες, ενδεχόμενη αύξηση του τέλους που καταβάλλουν οι καταναλωτές και περιορισμό του προγράμματος φωτοβολταϊκά στις στέγες.

Συγκεκριμένα, το μνημόνιο προβλέπει από τον Ιανουάριο του 2013 πλήρη διαφάνεια στα δεδομένα του λογαριασμού ΑΠΕ από τον ΛΑΓΗΕ, με μηνιαία δημοσίευση στοιχείων και με προβολές για όλο το έτος. Επίσης, κατάργηση της ισχύος όσων αδειών εκδόθηκαν, αλλά δεν υλοποιούνται, και αναπροσαρμογή (αύξηση) του τέλους ΑΠΕ ανά εξάμηνο, με στόχο να μηδενιστεί το έλλειμμα στο τέλος του 2013.

Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων σε μακροπρόθεσμο πλαίσιο, η κυβέρνηση θα πρέπει να υποβάλει λεπτομερές σχέδιο για την αναμόρφωση του καθεστώτος στήριξης των ΑΠΕ, έτσι ώστε να είναι πιο συμβατό με τις εξελίξεις στην αγορά και να υπόκειται σε δημοσιονομική πειθαρχία.

Η μεταρρύθμιση θα πρέπει να εξετάσει εφαρμόσιμες επιλογές για το καθεστώς στήριξης, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων της αγοράς, όπως οι εγγυημένες τιμές και οι εγγυημένες διαφορικές τιμές, συνδυασμένες με μια οροφή στον αριθμό των αδειών, το μέγεθος της παραγωγής και με τον τρόπο με τον οποίο οι επιδοτήσεις θα δίνονται ως προς την τεχνολογία ή την εγγυημένη τιμή. 

* Για την αγορά ηλεκτρισμού, η τρόικα ζητά να σχεδιαστεί το νέο μοντέλο της αγοράς (target model), το οποίο ήδη επεξεργάζεται η ΡΑΕ και για το οποίο έχει ξεκινήσει δημόσια διαβούλευση.


Ανατροπές στην αγορά καυσίμων

Σε ό,τι αφορά την αγορά καυσίμων, η τρόικα ζητά να διευκολύνονται οι εισαγωγές μέσω της ίδρυσης του δημόσιου φορέα τήρησης αποθεμάτων ασφαλείας (για την ίδρυσή του έχει ήδη κατατεθεί νομοσχέδιο), στον οποίο οι εισαγωγείς θα μεταβιβάζουν την υποχρέωση τήρησης των αποθεμάτων αυτών. Ωστόσο, πέρα από αυτό, η τρόικα επιβάλλει, και μάλιστα ως όρο για την εκταμίευση του δανείου, την άρση περιορισμών για τη χρήση βυτιοφόρων από ανεξάρτητα πρατήρια και την ελεύθερη πρόσβασή τους στα διυλιστήρια και στους τελωνειακούς χώρους.

Σήμερα, με εξαίρεση όσα προβλέπονται στη χρήση βυτιοφόρων, τα ανεξάρτητα πρατήρια έχουν πρόσβαση στα διυλιστήρια. Ωστόσο, τα τελευταία προκειμένου να τα τροφοδοτήσουν με καύσιμα ζητούν εγγυήσεις, αλλά και την υπογραφή σύμβασης με εκατέρωθεν υποχρεώσεις για τις ποσότητες που θα παραλαμβάνουν αυτά σε ετήσια βάση κ.λπ.

Σε κάθε περίπτωση, και όπως επισημαίνουν οι εκπρόσωποι των εταιριών, η επίτευξη από τα μεμονωμένα πρατήρια εμπορικών όρων αντίστοιχων με αυτούς που ισχύουν για τις οργανωμένες εταιρίες δεν μπορεί να ισχύει λόγω των πολύ μικρών ποσοτήτων που παραλαμβάνουν τα μεμονωμένα πρατήρια.

Τέλος, για τη βελτίωση του συστήματος εποπτείας, την αποτροπή του λαθρεμπορίου και τη φοροδιαφυγή στη διανομή καυσίμων, η κυβέρνηση, πριν από την εκταμίευση του δανείου θα εκδώσει τις τεχνικές προδιαγραφές και τα επόμενα βήματα για την εφαρμογή του συστήματος μέτρησης εισροών - εκροών σε όλα τα βενζινάδικα αλλά και υπουργική απόφαση για την εγκατάσταση συστημάτων GPS, όπως προβλέπεται από το άρθρο 320 του νόμου 4072/2012.