Ισχυρό πλήγμα στην προσπάθεια ανάκτησης εμπιστοσύνης, που επιχειρεί για τη χώρα η κυβέρνηση, επιφέρει, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το κύμα εξόδου από την Ελλάδα μεγάλων ξένων και εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων.

Μόλις μερικά 24ώρα μετά την επίσκεψη της καγκελαρίου Μέρκελ στην Αθήνα, η οποία εκλήφθηκε από τις αγορές ως έμπρακτη στήριξη παραμονής της Ελλάδος στο ευρώ, το καλό, πλην, όμως εύθραυστο, ακόμη, κλίμα, δέχθηκε δύο απανωτά κτυπήματα.

Η απόφαση της οικογένειας Δαυίδ, βασικού μετόχου της Coca Cola 3 E, να μεταφέρει την διαπραγμάτευση των μετοχών της στο χρηματιστήριο του Λονδίνου, και την έδρα του ομίλου στην Ελβετία, ήρθε ελάχιστες μόνο ώρες μετά την ανακοίνωση της ΦΑΓΕ, που ελέγχεται από την οικογένεια Φιλίππου για τη μεταφορά της έδρας της στο Λουξεμβούργο.

Οι δύο κινήσεις συνιστούν ηχηρό καμπανάκι για την κυβέρνηση, καθώς δυο από τους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς ομίλους της χώρας, που λαμβάνουν τις αποφάσεις τους με ορίζοντα ετών και όχι μερικών μηνών, επιλέγουν την οικονομική, πολιτική και φορολογική σταθερότητα Λουξεμβούργου και Ελβετίας από την Ελλάδα.

Είχε προηγηθεί η απόφαση των Carrefour, Credit Agricole και Societe Generale να φύγουν από την Ελλάδα, πληρώνοντας, σε ορισμένες περιπτώσεις, αδρά για να το επιτύχουν. Κίνηση που αντανακλά την έλλειψη εμπιστοσύνης στις προοπτικές της χώρας.

Η οικογένεια Δαυίδ είχε προειδοποιήσει, την τελευταία τριετία, αρκετές φορές το εγχώριο πολιτικό σύστημα για το ενδεχόμενο μεταφοράς της έδρας, αντιδρώντας στις συχνές μεταβολές του φορολογικού καθεστώτος και στην υπερφορολόγηση επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα είχε ξεκινήσει εδώ και μήνες την προεργασία, αλλάζοντας την δομή του ομίλου και προϊδεάζοντας την αγορά για την μεταφορά της διαπραγμάτευσης σε μεγάλη "οργανωμένη" αγορά.

Η απόφαση μεταφοράς της έδρας του ομίλου δεν αποτέλεσε ως εκ τούτου κεραυνό εν αιθρία.

Παρ όλα αυτά η κυβέρνηση δεν έκρυψε τον εκνευρισμό της. Η πρώτη επίσημη αντίδραση ήρθε από τον αρμόδιο υπουργό Ανάπτυξης, κ. Κ. Χατζηδάκη. "Δεν μπορώ να υποδείξω σε καμία επιχείρηση τι θα κάνει ως προς τη στρατηγική της. Ούτε έχω τη δυνατότητα λήψης αστυνομικών μέτρων", δήλωσε ο υπουργός σε ερώτηση δημοσιογράφου για το πως σχολιάζει την απόφαση των ΦΑΓΕ και Coca Cola Τρία Έψιλον.

«Η πόρτα άνοιξε» σημειώνουν κορυφαίοι επιχειρηματικοί παράγοντες, υπονοώντας ότι έπονται αντίστοιχες κινήσεις από εγχώριους επιχειρηματικούς ομίλους, που εδρεύουν μεν στην Ελλάδα, αλλά το συντριπτικό μέρος των πωλήσεών τους διενεργείται στις διεθνείς αγορές.

Η μεταφορά έδρας εκτός Ελλάδος, αποτελεί πλήγμα όχι μόνο σε επίπεδο εμπιστοσύνης, αλλά και σε επίπεδο πραγματικής οικονομίας.

Η Coca Cola Τρία Έψιλον διευκρίνισε στους αναλυτές ότι το management θα ασκείται πλέον από την Ελβετία. Αυτό σημαίνει ότι κάποια καλά αμειβόμενα στελέχη θα πάψουν να ζουν να καταναλώνουν και να φορολογούνται στην Ελλάδα, ενώ θα χαθούν φορολογικά έσοδα καθώς και δουλειές υποστήριξης (νομικές ελεγκτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες μηχανογράφησης κ.ά.) που γίνονται σήμερα από ελληνικές επιχειρήσεις.

Γιατί φεύγουν τώρα οι επιχειρήσεις

Το καυτό ερώτημα είναι γιατί οι επιχειρήσεις αποφασίζουν να φύγουν ΤΩΡΑ, την ώρα, δηλαδή, που διεθνώς το κλίμα για την Ελλάδα έχει βελτιωθεί και έχει μειωθεί η αβεβαιότητα την οποία προκαλούσε ο κίνδυνος άμεσης εξόδου της χώρας από το ευρώ;

Κατ αρχήν οι κινήσεις μεταφοράς έδρας έχουν δρομολογηθεί εδώ και αρκετούς μήνες, ενώ η αβεβαιότητα για τις προοπτικές της χώρας θα παραμείνει ακόμη και αν ψηφισθεί το πακέτο των 11,5+2 δισ. ευρώ και εκταμιευθεί η δόση των 31,5 δισ. ευρώ, λόγω της βαθειάς ύφεσης και του μη βιώσιμου χρέους.

«Μπορεί το ρίσκο χώρας να έχει μειωθεί, κάτι που αποτυπώθηκε στις τιμές ομολόγων και μετοχών, αλλά η αβεβαιότητα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας θα παραμείνει για καιρό», σημειώνει στέλεχος εξωστρεφούς επιχειρηματικού ομίλου.

Ρόλο παίζει και το γεγονός ότι η αβεβαιότητα για το φορολογικό καθεστώς που διέπει τα νομικά πρόσωπα. Τα τελευταία χρόνια το φορολογικό πλαίσιο για τα αδιανέμητα και διανεμόμενα κέρδη των επιχειρήσεων έχει αλλάξει αρκετές φορές, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του επιχειρηματικού κόσμου ο οποίος προσέφυγε, όταν μπορούσε, σε πρακτικές, όπως η επιστροφή κεφαλαίου, προκειμένου να αποφύγει τη δυσθεώρητη φορολογική επιβάρυνση στα μερίσματα.

Η δυσπιστία εντείνεται από τα αντικρουόμενα δημοσιεύματα για αύξηση του συντελεστή φορολόγησης στις επιχειρήσεις και στα φυσικά πρόσωπα με μεγάλα εισοδήματα.

Μειώνουν ή ελαχιστοποιούν το ρίσκο της χώρας

Ο πιο σημαντικός λόγος, όμως, του Grexit από πλευράς επιχειρήσεων είναι η μείωση ή ελαχιστοποίηση του ρίσκου της χώρας, που συνοδεύει τις επιχειρήσεις, οι οποίες εδρεύουν στην Ελλάδα. Η πιστοληπτική διαβάθμιση της Ελλάδας παραμένει στο ναδίρ και αυτό δύσκολα θα βελτιωθεί αισθητά την επόμενη διετία.

Για την μεν Coca Cola 3Ε η κίνηση θα έχει κυρίως οφέλη σε ψυχολογικό επίπεδο. Η διαφαινόμενη μεταφορά έδρας (εφόσον η Coca Cola HBC απορροφήσει Coca Cola Τρία Έψιλον) θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των αγορών προς τον όμιλο, καθώς θα αναδειχθεί ο διεθνής του χαρακτήρας και δεν θα φέρει ελληνικό κίνδυνο παρά μόνο για το 7% της συνολικής του δραστηριότητας.

Και αυτό διότι ο όμιλος συμφερόντων Δαυίδ συνέχισε να έχει ομαλή πρόσβαση στο διεθνές τραπεζικό σύστημα, ενώ τα υφιστάμενα δάνεια του φέρουν και εγγύηση από την αμερικανική «The Coca Cola Co.».

Πάντως στις 7 Ιουνίου η Standard & Poors και στις 19 Ιουνίου η Moody’s προχώρησαν σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας του ομίλου σε BBB+ και Baa1 αντίστοιχα, διατηρώντας μάλιστα "αρνητικές" προοπτικές.

Η πρώτη σημαντική αποπληρωμή ομολόγου είναι στις 17 Σεπτέμβριου του 2013 αξίας 500 εκατ. δολαρίων με σταθερό επιτόκιο 5,125%, ενώ στις αρχές Ιανουαρίου του 2014 λήγει και άλλο ένα ομολογιακό συνολικής αξίας 500 εκατ. ευρώ με 7,875% επιτόκιο.

Αντίθετα για την ΦΑΓΕ, η μεταφορά έδρας και η αλλαγή του οργανογράμματος (νέα εταιρεία συμμετοχών με έδρα το Λουξεμβούργο κάτω από την οποία περνούν όλες οι δραστηριότητες του εξωτερικού με ταυτόχρονη μετατροπή της εν Ελλάδι εταιρείες σε μια τοπικής εμβέλειας εταιρεία) αλλάζει σύμφωνα με την S&P και τις δυνατότητες αξιολόγησης του ομίλου.

Εξωστρεφείς όμιλοι, μεταφέροντας την έδρα τους στο εξωτερικό απαλλάσσονται από το ρίσκο της Ελλάδας και επομένως αποκτούν μεγαλύτερη ευχέρεια στην αναχρηματοδότηση δανείων καθώς και τη λήψη νέου δανεισμού, με όρους μάλιστα σημαντικά καλύτερους από τους ισχύοντες για ελληνικές επιχειρήσεις.

Ενισχύουν την εμπιστοσύνη των αγορών

Πρώτος στόχος της μεταφοράς έδρας που διενεργούν επιχειρήσεις, όπως η ΦΑΓΕ, είναι σύμφωνα με στελέχη ελεγκτικών εταιρειών η αποσύνδεσή τους με την ελληνική ταυτότητα, και το ρίσκο που την συνοδεύει.

Μια ελληνόκτητη επιχείρηση με έδρα το Λουξεμβούργο, που δραστηριοποιείται σε όλο τον κόσμο χαίρει αυτόματα μεγαλύτερης εμπιστοσύνης από τις αγορές, από ότι όταν είχε την έδρα της στην Ελλάδα, σημειώνουν τραπεζικά στελέχη.

Οι ίδιοι σημειώνουν ότι επιχειρήσεις πελάτες τους αναγκάστηκαν να μεταφέρουν πρόσφατα την έδρα τους στο εξωτερικό καθώς η ελληνική ταυτότητα δυσχέραινε ακόμη και την δυνατότητα τους να κάνουν ραντεβού με υποψήφιους πελάτες.

Και φορολογικό bonus

Ρόλο, αλλά όχι πρωτεύοντα στην παρούσα συγκυρία, στην απόφαση μεταφοράς έδρας παίζει και το φορολογικό περιβάλλον. Το πρόβλημα της Ελλάδος δεν έγκειται τόσο στους υψηλούς φορολογικούς συντελεστές για επιχειρήσεις, σύμφωνα με στελέχη ελεγκτικών εταιρειών αλλά στις συχνές και μερικές φορές αλλοπρόσαλλες αλλαγές του φορολογικού πλαισίου.

Η μεταφορά της έδρας εκτός Ελλάδος το πρώτο που επιτυγχάνει ως εκ τούτου είναι η ελαχιστοποίηση του κινδύνου από την αστάθεια του φορολογικού πλαισίου στην Ελλάδα. Σε μερικές περιπτώσεις οδηγεί και σε μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης.

Για παράδειγμα, στο Λουξεμβούργο δεν υπάρχει φορολόγηση στα διανεμόμενα κέρδη ενώ στην Ελλάδα φορολογούνται με συντελεστή 25% τον οποίο η κυβέρνηση προτίθεται να μειώσει στο 15%.

Έτσι ένας ελληνόκτητος όμιλος που εδρεύει στο Λουξεμβούργο και έχει κερδοφόρες θυγατρικές στην Ευρώπη δεν φορολογείται για τα μερίσματα των θυγατρικών στη μητρική, κάτι που ισχύει και στην Ελλάδα, αλλά δεν φορολογούνται ούτε και οι μέτοχοι της Holding όταν λαμβάνουν με τη σειρά τους μέρισμα.

Καμία πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση δεν θα έχει και η Coca Cola εφόσον η έδρα της Holding μεταφερθεί στην Ελβετία. Και αυτό διότι υπάρχει συμφωνία της χώρας με την Ε.Ε. να μην φορολογούνται κέρδη θυγατρικών οι οποίες ελέγχονται κατά τουλάχιστον 25% και επί μια διετία, από εταιρείες που εδρεύουν στην Ελβετία. Πρόκειται για συμφωνία που έχει κυρωθεί από την ελληνική βουλή με το νόμο 3363/2005 ( άρθρο 15). 

Πώς είδε η Fitch την αποχώρηση 3E - ΦΑΓΕ

Ο περιορισμός του ρίσκου εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ είναι ο βασικός λόγος που εκδότες ομολόγων όπως η Coca Cola Hellenic αποφασίζουν να αλλάξουν έδρα, υπογραμμίζει η Fitch σε έκθεσή της. 

Οι αποχωρήσεις, τόσο της 3Ε όσο και της ΦΑΓΕ δεν αποτελούν επί της παρούσης ισχυρό προηγούμενο ώστε να θεωρηθεί ότι θα ακολουθήσουν την τάση και άλλες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, σημειώνει.

Η Coca Cola, η οποία έχει παρουσία σε 28 χώρες, αναζητά εισαγωγή στο Λονδίνο και αλλάζει την έδρα της από την Αθήνα στην Ελβετία ώστε να αντανακλά το διεθνές της στάτους και να βελτιώσει την πρόσβασή της στις αγορές, υπογραμμίζει.

Αντανακλώντας το μέγεθος της κρίσης στην Ελλάδα, η κίνηση της 3Ε έπεται αντίστοιχης από τη ΦΑΓΕ η έδρα της οποίας μετακομίζει στο Λουξεμβούργο. 

Εκτός Ελλάδας, μεγαλύτερες εταιρίες της Ευρώπης, ιδίως αυτές με ισχυρή εγχώρια παρουσία, θα αντιμετώπιζαν ισχυρές πολιτικές πιέσεις εάν επέλεγαν να αλλάξουν έδρα. 

Σε πρώτη φάση, ο οίκος εκτιμά ότι οι επιχειρήσεις στην περιφέρεια της ΕΕ θα επικεντρωθούν σε μείωση των κεφαλαιακών δαπανών και της πληρωμής μερισμάτων, κινήσεις που μπορούν να διατηρήσουν το πιστωτικό τους προφίλ αντισταθμίζοντας τις επιπτώσεις μιας αδύναμης οικονομίας. 

  
***To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.