Με το… αριστερό αναμένεται να μπει το φθινόπωρο για τις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών και τα πρατήρια καυσίμων, καθώς αναμένεται νέα υποχώρηση της ζήτησης σε μια περίοδο όπου ήδη μεγάλο μέρος του κλάδου έχει φτάσει -ή και έχει… ξεπεράσει- τα όριά του.

Αν και επίσημα στοιχεία δεν υπάρχουν, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν πως η πτώση στη ζήτησης για καύσιμα την τελευταία διετία προσεγγίζει το 25%. Ειδικότερα, για το α΄ εξάμηνο, ο διευθύνων σύμβουλος της Revoil Γεώργιος Ρούσσος μιλά για υποχώρηση γύρω στο 15%, ενώ πολύ κοντά (στο -14%) βρίσκεται και εκτίμηση της διοίκησης της ΕΛΙΝΟΪΛ.

Πέραν αυτού, όμως, ακόμη χειρότερες είναι οι προοπτικές για την πορεία της ζήτησης μέσα στους επόμενους μήνες. Από τη μια πλευρά, η συνεχιζόμενη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και από την άλλη η αναμενόμενη εξίσωση του φόρου μεταξύ πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης προβλέπεται να επιδράσουν αρνητικά.

Σύμφωνα μάλιστα με τη διοίκηση της Revoil, «η πτώση στην κατανάλωση δεν αναμένεται να ανακοπεί άμεσα καθώς το διαθέσιμο εισόδημα με την επιβολή των αυξημένων φόρων βαίνει συνεχώς μειούμενο, ενώ η ανεργία καταγράφει νέα υψηλά. Παράλληλα, οι πωλήσεις το β΄ εξάμηνο του 2012 θα επηρεαστούν από την αντίδραση της αγοράς στην επικείμενη εξίσωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης, που αναμένεται από τον Οκτώβριο να επιφέρει αύξηση στην τελική τιμή του προϊόντος.

Τα πιθανά μέτρα για παροχή επιδόματος θέρμανσης από την πολιτεία θα πρέπει να συνυπολογιστούν στην πορεία των πωλήσεων».

Μάλιστα, εν όψει της επικείμενης εξίσωσης των δύο φόρων, πολλά νοικοκυριά έχουν ήδη σπεύσει (από το α΄ εξάμηνο) να φουλάρουν τις δεξαμενές των κατοικιών τους προκειμένου να επωφεληθούν. Επιπλέον, διαρροή ζήτησης αναμένεται προς όφελος των ηλεκτρικών θερμαστρών, των κλιματιστικών, των ξύλων κ.λπ.

Επιτόκια και επισφάλειες

Η μείωση της κατανάλωσης έχει συρρικνώσει δραματικά και τα περιθώρια κέρδους στον κλάδο, όμως ο μεγαλύτερος ίσως κίνδυνος προέρχεται από την αύξηση του κόστους χρηματοδότησης και από τις επισφάλειες.

Ενδεικτικά, η Cyclon επιβαρύνθηκε φέτος με επιτόκιο υψηλότερο κατά 250 μονάδες βάσης στο ομολογιακό της δάνειο, επειδή σταμάτησε να τηρεί κάποιους από τους συμβατικούς όρους του (covenants), ενώ το αυξημένο κόστος δανεισμού της επικαλείται και η ΕΛΙΝΟΪΛ στις λογιστικές της καταστάσεις του α΄ εξαμήνου.

Η Cyclon ενέγραψε στο πρώτο μισό του 2012 -για λόγους συντηρητικότητας- κάτι παραπάνω από 1 εκατ. ευρώ ως προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις. Με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Revoil, Γεώργιο Ρούσσο, να προβλέπει κλείσιμο άλλων χιλίων πρατηρίων βενζίνης, είναι φυσικό πως το σύνολο των εμπορικών εταιρειών του κλάδου έχει θορυβηθεί. Έτσι, ένας από τους βασικότερους στόχους της Cyclon για το β΄ εξάμηνο είναι «να προβεί σε ενέργειες για την, ει δυνατόν, πλήρη εξασφάλισή της έναντι των πιστώσεων που παρέχονται στους πελάτες και ιδίως των καυσίμων, με τη λήψη πρόσθετων μέτρων».

Με ανάλογο τρόπο αναφέρεται στο ίδιο ζήτημα και η διοίκηση της ΕΛΙΝΟΪΛ, καθώς «συνεχίζει την ίδια προσεκτική εμπορική πολιτική με έμφαση στις υγιείς συνεργασίες, στον περιορισμό της πιστωτικής έκθεσης και στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου επισφαλειών».

Η γενικότερη δυσχέρεια στην αγορά φαίνεται να έχει παγώσει σε μεγάλο βαθμό την προϋπάρχουσα κινητικότητα για αύξηση του αριθμού των συνεργαζόμενων πρατηρίων. Έτσι, κατά το πρώτο εξάμηνο, η Revoil αύξησε τον αριθμό των συνεργαζόμενων πρατηρίων της μόλις κατά ένα, ενώ η Cyclon μείωσε τον αριθμό των πρατηρίων της κατά τέσσερα μέσα στο πρώτο μισό του έτους.

Η τράπουλα της αγοράς ξαναμοιράζεται

Αναμφίβολα, η κρίση έχει επηρεάσει αρνητικά ακόμη και τις επιδόσεις των ισχυρότερων εταιρειών του κλάδου, ωστόσο κατά κανόνα περισσότερο φαίνεται να πλήττει αρκετές από τις μικρότερες εταιρείες. Κάποιες από αυτές πιθανολογείται πως θα αναγκαστούν κάποια στιγμή στο μέλλον να αποχωρήσουν από την αγορά.

Ενδεικτικό της όλης κατάστασης είναι οι αναδιανομές μεριδίων που λαμβάνουν χώρα στην αγορά. Για παράδειγμα, η Revoil όταν είχε εισέλθει στο Χ.Α. είχε μερίδιο αγοράς κάτω του 5% και σήμερα αυτό έχει υπερβεί το 10%. Μάλιστα, το α΄ εξάμηνο του 2012, ενώ η αγορά υποχρεώθηκε σε πτώση του όγκου των πωλήσεων κατά περίπου 15%, η Revoil ανέβασε τους δικούς της όγκους κατά 5,19%!

Πορεία σαφώς καλύτερη από τον μέσο όρο της αγοράς σημείωσε το α΄ εξάμηνο και η ΕΛΙΝΟΪΛ, η οποία είδε τον όγκο των πωλήσεών της να μειώνεται κατά πολύ μικρότερο ποσοστό στο εξάμηνο (-4,4%), σε σχέση με αυτό της αγοράς.

Καλύτερα από τον μέσο όρο της αγοράς φαίνεται να πηγαίνουν και οι δύο βασικότεροι παίκτες, τα Ελληνικά Πετρέλαια (ελέγχουν την BP και την ΕΚΟ) και η Motor Oil (κατέχει το 100% της Shall και της Avin, ενώ ελέγχει και το 26,71% της συγγενικής Cyclon).

O όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων (μέσω των ΕΚΟ και bp) πούλησε στην εσωτερική αγορά το α΄ φετινό εξάμηνο 1,767 εκατ. μετρικούς τόνους, έναντι 2,05 εκατ. την αντίστοιχη περυσινή περίοδο (-13,8%). Σύμφωνα με τη διοίκηση των ΕΛΠΕ, και οι δύο θυγατρικές εταιρείες κατάφεραν να βελτιώσουν τα μερίδια αγοράς τους σε όλα τα βασικά καύσιμα.

Από την πλευρά της, η Motor Oil δείχνει να βλέπει ζεστά το θέμα της αγοράς λιανικής, καθώς αναφέρει πως «μετά και την απόκτηση του 26,71% της Cyclon, ο όμιλος επιδιώκει την περαιτέρω καθετοποίησή του και την εύρεση συνεργειών στον τομέα λιανικής υγρών καυσίμων».

Σε ό,τι αφορά την πορεία του α΄ τριμήνου, εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς φέρουν την πτώση του όγκου των πωλήσεων στο σύστημα AVIN-Shell να κυμαίνεται κοντά στο 6%-7%, δηλαδή κοντά στο μισό της ποσοστιαίας απώλειας που κατέγραψε η αγορά.