Σε σκληρό ροκ μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης αναφορικά με το νέο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων εξελίχθηκε η διαδικασία των προγραμματικών δηλώσεων, δίνοντας το στίγμα των πολιτικών κινήσεων και τακτικών που θα ξεδιπλωθούν το επόμενο διάστημα.

Στριμωγμένη από τις αντιφάσεις μεταξύ της προγραμματικής συμφωνίας για ριζικές αλλαγές στο μνημόνιο και της σκληρής πραγματικότητας, που επιβάλλει την εφαρμογή μέτρων του προγράμματος για να υπάρξει επαναδιαπραγμάτευση, η κυβέρνηση επιχείρησε ελιγμό διαφυγής με όχημα τις αποκρατικοποιήσεις.

Παρουσίασε ένα πιο εκτεταμένο και εμπροσθοβαρές πρόγραμμα σε σχέση με τις δεσμεύσεις που απορρέουν από το μνημόνιο, το οποίο περιλαμβάνει την πώληση ή την παραχώρηση προς εκμετάλλευση 28 δημόσιων επιχειρήσεων, υποδομών και ακίνητης περιουσίας και στοχεύει στη δημιουργία 150 χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας.

Πρόκειται για έναν από τους λιγοστούς -αν όχι τον μοναδικό- άσσους του κυβερνητικού προγράμματος στην οικονομία. Με αυτόν θα επιχειρήσει η κυβέρνηση αφενός να πείσει την Ευρώπη και το ΔΝΤ να παράσχουν στην Ελλάδα παράταση στον χρόνο δημοσιονομικής προσαρμογής κι αφετέρου να ανακτήσει σταδιακά την εμπιστοσύνη των αγορών και των πολιτών.

Δεν είναι τυχαίο ότι από τα πρόσθετα έσοδα του προγράμματος προβλέπεται, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, να καλυφθεί και το χρηματοδοτικό κενό από ενδεχόμενη αποδοχή του αιτήματος παράτασης του χρόνου δημοσιονομικής προσαρμογής.

Παρότι το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων αναδεικνύεται κλειδί για τα επόμενα βήματα της χώρας, αλλά και για τη συνοχή της ίδιας της κυβέρνησης, δεν παρουσιάστηκαν σαφείς στόχοι, χρονοδιαγράμματα και προβλέψεις εσόδων, ενώ σε καυτά θέματα, όπως η απελευθέρωση της ενέργειας και η τύχη της ΔΕΗ, η κυβέρνηση περιορίστηκε στο να δώσει μόνο στίγμα προθέσεων, χωρίς να ανοίξει τα χαρτιά της.

Έτσι, η μεν αγορά στέκεται θετικά ως προς το περίγραμμα που ανακοινώθηκε, περιμένοντας την εξειδίκευσή του, η δε αντιπολίτευση έβγαλε ήδη τα μαχαίρια, κατηγορώντας την κυβέρνηση για ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας στις χειρότερες συνθήκες και διαμηνύοντας την ακύρωση των πωλήσεων ή των παραχωρήσεων.

Για ακύρωση των deals και λογοδοσία προειδοποίησε ο Τσίπρας

Ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας χαρακτήρισε την κυβέρνηση «ειδικού σκοπού» για την εκχώρηση και την εκποίηση του εθνικού πλούτου, και τις προγραμματικές δηλώσεις «αγγελτήριο πωλήσεων γης και ακινήτων».

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι ο κ. Τσίπρας προανήγγειλε την επανεξέταση ή και την ακύρωσή των συμφωνιών πώλησης - παραχώρησης, προειδοποιώντας τους επίδοξους αγοραστές ότι θα χάσουν τα λεφτά τους, ενώ άφησε να εννοηθεί ότι θα υπάρξουν και εξεταστικές επιτροπές για το πρόγραμμα.

«Ο λαός έχει δικαίωμα να μην αναγνωρίσει συμφωνίες πώλησης της δημόσιας περιουσίας έναντι πινακίου φακής», τόνισε και πρόσθεσε πως «όσοι ξεπουλήσουν την περιουσία θα λογοδοτήσουν έναντι του ελληνικού λαού».

Παράλληλα έστειλε μήνυμα σε όσους θελήσουν αγοράσουν τη δημόσια περιουσία λέγοντας: «Μην εκμεταλλευτείτε την κατάσταση της χώρας για να βάλετε στο χέρι τη δημόσια περιουσία γιατί θα χάσετε τα λεφτά σας». Χαρακτήρισε μαυραγορίτες της εποχής τους επιχειρηματίες και τις τράπεζες που σκοπεύουν να αγοράσουν σε εξευτελιστικές τιμές την κρατική περιουσία.

Στη δευτερολογία του, χαρακτήρισε τις ιδιωτικοποιήσεις το δεύτερο στάδιο του πολιτικού και οικονομικού εγκλήματος που συντελείται με το μνημόνιο, καθώς επιφέρει τη λεηλασία του δημόσιου πλούτου μετά από αυτήν των εισοδημάτων. Το τρίτο στάδιο είναι η χρεοκοπία της χώρας και η έξοδος από το ευρώ, τόνισε ο κ. Τσίπρας, και εκεί μας οδηγεί η κυβέρνηση.

Σαμαράς: «Αβανταδόροι του λόμπι της δραχμής έχετε καταλήξει, κ. Τσίπρα»

Στη δευτερολογία του, ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε φθηνό λαϊκισμό τις κατηγορίες Τσίπρα για αγγελτήριο πώλησης και αδιανόητες και πρωτοφανείς στην κοινοβουλευτική πρακτική τις απειλές του ΣΥΡΙΖΑ και των Ανεξάρτητων Ελλήνων για φυλάκιση όσων υπογράψουν τις αποκρατικοποιήσεις.

Δεν είναι δυνατόν, σημείωσε, να απειλούνται δημόσιοι υπάλληλοι ώστε να φοβηθούν να υπογράψουν και να ματαιωθούν οι αποκρατικοποιήσεις και κατήγγειλε τον ΣΥΡΙΖΑ ως εκπρόσωπο των συντεχνιών και των πάσης φύσεως Φωτόπουλων, παραπέμποντας στον πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ.

«Αφήστε τον άλλο κόσμο. Είμαι έτοιμος και σας περιμένω, κ. Τσίπρα», δήλωσε ο κ. Σαμαράς τονίζοντας ότι οι απειλές δεν περνάνε. Κατηγόρησε, δε, τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι τρομοκρατεί όσους θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα.

«Αβανταδόροι του λόμπι της δραχμής έχετε καταλήξει, κύριε Τσίπρα», τόνισε ο πρωθυπουργός, σημειώνοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παίζει το παιχνίδι εκείνων που επιδιώκουν την έξοδο της χώρας από το ευρώ, για να λεηλατήσουν τη δημόσια περιουσία.

Παραχώρηση 28 εταιρειών υποδομών και δημόσιας γης σε τρεις φάσεις

Ως προς το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, η κυβέρνηση προανήγγειλε επίσπευση και διεύρυνσή του, άμεσες νομοθετικές παρεμβάσεις, τύπου by pass, όπου διαπιστώνεται κώλυμα, και σύσταση ρυθμιστικών αρχών για διαχείριση λιμανιών, αεροδρομίων, αυτοκινητοδρόμων και υδάτων.

Ειδικότερα, θα υπάρξει νομοθετική πρωτοβουλία για άρση των εμποδίων στη νομοθεσία για τις χρήσεις γης και τις περιβαλλοντικές άδειες. Θα δρομολογηθούν σύντομα οι αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις για ταχύτερη αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας με ενίσχυση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, αναβάθμιση της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας και με συντονισμό των συναρμόδιων υπουργείων.

Θα θεσμοθετηθεί η δυνατότητα του ΤΑΙΠΕΔ να δέχεται ως τίμημα για αποκρατικοποιήσεις και ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, γεγονός που εκτιμάται ότι θα διευκολύνει τις αποκρατικοποιήσεις σε συνδυασμό με τη διαχείριση και τη μείωση του δημόσιου χρέους.

Αυτήν την πρόταση η τρόικα τη δέχθηκε με επιφυλάξεις περιμένοντας την εξειδίκευσή της καθώς τα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων στοχεύουν μεν στη μείωση του χρέους, αποτελούν όμως και εφεδρεία του σχεδίου χρηματοδότησης της χώρας ως το τέλος του 2014.

Βάσει του γενικού περιγράμματος που έδωσε η κυβέρνηση, το χρονοδιάγραμμα έχει ως εξής:

- Έμφαση στην ολοκλήρωση των 6 αποκρατικοποιήσεων (Κρατικά Λαχεία, Ελληνικό, ΔΕΠΑ -ΔΕΣΦΑ, IBC, Κασσιόπη, Αφάντου), για τις οποίες ήδη εξελίσσονται οι διαγωνιστικές διαδικασίες.
- Εκκίνηση 9 ακόμη αποκρατικοποιήσεων (sales leaseback 28 ακινήτων, ΕΥΑΘ, ΕΛΠΕ, ΕΓΝΑΤΙΑ, ΕΛΤΑ, ΟΠΑΠ, ΛΑΡΚΟ, ΟΔΙΕ, ΕΥΔΑΠ), οι οποίες βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο προετοιμασίας.
- Προετοιμασία 13 ακόμη αποκρατικοποιήσεων, π.χ. λιμάνια, αεροδρόμια, μαρίνες, ΤΡΑΙΝΟΣΕ κ.λπ., οι οποίες διαμορφώνονται τώρα.

Ταυτόχρονα η κυβέρνηση θα εξετάσει τα εξής:

- Ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ σε συνάρτηση με την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και τις κοινοτικές οδηγίες.
- Παραχώρηση της εμπορικής εκμετάλλευσης του δικτύου του ΟΣΕ σε ιδιώτες. Ο πρωθυπουργός προανήγγειλε μάλιστα ενδιαφέρον ακόμη και ισχυρών ξένων κρατικών κεφαλαίων για εκμετάλλευση και επενδύσεις στους σιδηροδρόμους.
- Ενοικίαση υποδομών περιφερειακών νοσοκομείων του ΕΣΥ σε ιδιώτες, με στόχο την ενίσχυση του ιατρικού τουρισμού και των εσόδων του ΕΣΥ.
- Αξιοποίηση της παράκτιας ζώνης από το Φάληρο ως το Σούνιο με ανάκτηση καταπατημένης δημόσιας γης και περιβαλλοντική αναβάθμιση. Το σχέδιο θα αποτελέσει πιλότο για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου στην υπόλοιπη χώρα.

Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και της εμπορικής λειτουργίας των σιδηροδρόμων αποτελεί τη σημαία της κυβέρνησης καθώς δίνει στίγμα των προθέσεων σε ένα γενικώς άνευρο πρόγραμμα, αλλά προκαλεί και τις μεγαλύτερες αντιδράσεις μια και θα βρεθεί αντιμέτωπη με δύο από τα πιο ισχυρά συνδικάτα της χώρας και με το σύνολο της αντιπολίτευσης.

Ανακούφιση αλλά και προβληματισμός στην αγορά

Οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης προκάλεσαν ανακούφιση αλλά και προβληματισμό στην αγορά. Ανακούφιση γιατί κόντρα στις προεκλογικές εξαγγελίες και τα μαξιμαλιστικά αιτήματα για επαναδιαπραγμάτευση, που προβλέπει η προγραμματική συμφωνία της Ν.Δ., του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ, η κυβέρνηση εμφανίστηκε προσγειωμένη.

Έστειλε μήνυμα προς τους εταίρους, τις αγορές αλλά και στους πολίτες ότι θα τηρήσει τα μέτρα του μνημονίου που έχουν ήδη ψηφιστεί, μεταθέτοντας τις «κόκκινες γραμμές» στη μη αποδοχή πρόσθετων μέτρων, τα οποία αποσκοπούν στην κάλυψη των αποκλίσεων λόγω της μεγαλύτερης ύφεσης.

Ταυτόχρονα, άνοιξε αθόρυβα το καυτό θέμα του ανασχηματισμού του κοινωνικού κράτους, θέτοντας ως στόχους την ανακατανομή των πόρων από φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή, σπατάλη του κράτους καθώς και αλλαγές στον τρόπο χρηματοδότησης των ΟΤΑ.

Η έμφαση στις αποκρατικοποιήσεις με επίσπευση και διεύρυνση του προγράμματος εκτιμάται ότι θα συμβάλει στην αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης, ιδιαίτερα εφόσον υπάρξουν και έμπρακτα δείγματα εντός του επόμενου διμήνου.

Ταυτόχρονα, όμως, στελέχη της αγοράς δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους για το φτωχό, όπως το χαρακτηρίζουν, πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, σε σχέση με τις προσδοκίες που καλλιεργήθηκαν, και για την απουσία τολμηρών εξαγγελιών αναδιάρθρωσης του κράτους, του φορολογικού συστήματος αλλά και σαφών χρονοδιαγραμμάτων και στόχων ως προς τις ιδιωτικοποιήσεις.

«Η κυβέρνηση συγκροτήθηκε βάσει μιας προγραμματικής συμφωνίας για ένα σχέδιο δράσης που ξεπερνά το μνημόνιο, στις προγραμματικές της όμως εμφανίστηκε ανέτοιμη ή απρόθυμη να αναδείξει έστω τους άξονες αυτού του σχεδίου», σημειώνουν επιχειρηματίες και στελέχη, με αποτέλεσμα, όπως τονίζουν, να δοθεί μια εικόνα αποσπασματικότητας και χαμηλών πτήσεων.

Οι ίδιοι αναγνωρίζουν ότι σε αυτήν τη φάση προέχει να πειστούν η Ευρώπη και το ΔΝΤ για την προσήλωση της Ελλάδας στο πρόγραμμα, ώστε να εκταμιεύσουμε έστω με καθυστέρηση τις δόσεις και κυρίως να μείνουμε στο ευρώ, σημειώνουν όμως ότι η ανακοίνωση ενός τολμηρότερου στις μεταρρυθμίσεις προγράμματος θα πρόσθετε άλλη δυναμική.

Και αυτό ενώ ο πρωθυπουργός έδειξε τη νοσηρή γραφειοκρατία ως υπ' αριθμόν ένα εχθρό του κράτους, τονίζοντας ότι αν δεν παρακαμφθεί αμέσως θα πάνε χαμένες οι ενέργειες για προσέλκυση επενδύσεων.