Στο παραπέντε της κατάρρευσης της ενεργειακής αγοράς, λόγω της έλλειψης ρευστότητας, υπουργεία, ρυθμιστής, διαχειριστές και παραγωγοί, συμφώνησαν στη σύναψη δανείου από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων που θα ενισχύσει τα διαθέσιμα του Λειτουργού Αγοράς με περίπου 300 εκατομμύρια ευρώ.

Η απελπιστική κατάσταση την οποία περιέγραψε η διοίκηση της ΔΕΠΑ, ως το «θύμα» της έλλειψης ρευστότητας (οι καταναλωτές δεν πληρώνουν τους προμηθευτές, οι προμηθευτές τους παραγωγούς και οι παραγωγοί τη ΔΕΠΑ για το φυσικό αέριο που αγοράζουν), και οι απειλές για διακοπή της τροφοδοσίας με φυσικό αέριο, κινητοποίησαν τους μηχανισμούς.

Η πίεση στη ΔΕΠΑ είναι τεράστια, καθώς, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες πρέπει να εξοφλήσει τιμολόγια αγοράς φυσικού αερίου ύψους περίπου 100 εκατομμυρίων ευρώ στις 22 Ιουνίου.

Το πρόβλημα ρευστότητας της εταιρείας, σε συνδυασμό με την εντεινόμενη φημολογία στα διεθνή μέσα για έξοδο της χώρας από το ευρώ κλπ, έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον κυρίως ρωσικών μέσων ενημέρωσης, που ζητούσαν διευκρινίσεις παό παράγοντες της αγοράς, σχετικά με την ικανότητα της ΔΕΠΑ να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της απέναντι στη ρωσική Γκαζπρόμ, που προμηθεύει τη ΔΕΠΑ με το 70% του φυσικού αερίου.

Η σύσκεψη που έγινε το πρωί της Παρασκευής στο υπουργείο Οικονομικών, υπό τον κ. Γιώργο Ζανιά και με τη συμμετοχή των επικεφαλής όλων των φορέων της ενεργειακής αγοράς, σύμφωνα με τις πληροφορίες του euro2day κατέληξε στα εξής:

· Την Τρίτη 5 Μαΐου ο Λειτουργός της αγοράς (ΛΑΓΗΕ) που διαχειρίζεται τους λογαριασμούς των παραγωγών και των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας, να καταθέσει αίτηση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για τη λήψη δανείου άνω των 300 εκατομμυρίων ευρώ.

· Όλοι οι παράγοντες της αγοράς την Τρίτη να παραδώσουν ενημερωτικά σημειώματα με τις θέσεις τους για το ζήτημα που θα δοθούν στον Πρωθυπουργό.

· Να ενταθούν οι προσπάθειες, αν χρειαστεί και με τη συνδρομή του γραφείου του Πρωθυπουργού, για την αποδέσμευση ποσού περίπου 150 εκατομμυρίων ευρώ που βρίσκονται δεσμευμένα στις τράπεζες και αφορούν τις πληρωμές καταναλωτών προς τις εταιρείες Εnerga και Hellas Power, οι άδειες των οποίων αφαιρέθηκαν.

Σε ό,τι αφορά στο δάνειο από το ΤΠΔ, σημειώνεται ότι δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται. Ωστόσο πριν μερικούς μήνες, επί υπουργίας Παπακωνσταντίνου, επιχειρήθηκε μέσω του δανείου να χρηματοδοτηθεί και η ΔΕΗ με 50 εκατομμύρια για κεφάλαιο κίνησης.
 
Έτσι η τρόικα απέρριψε εξ ολοκλήρου το δάνειο, καθώς το ποσό προς τη ΔΕΗ χαρακτηριζόταν ως παράνομη κρατική επιδότηση, αφού η ΔΕΗ, θεωρητικά τουλάχιστον, λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, βρίσκεται στον ανταγωνισμό και είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο.

Μετά τις νέες, δραματικές εξελίξεις, οι επικεφαλής της Ομάδας Δράσης για την Ελλάδα, συμφώνησε, προφορικά, να δοθεί το δάνειο και να ξεκινήσουν οι διαδικασίες άμεσα, ώστε να κερδηθεί χρόνος, έως ότου ληφθεί η τελική έγκριση από την Ομάδα Δράσης.

Σύμφωνα με το σχεδιασμό, εφ΄όσον κατατεθεί η αίτηση του ΛΑΓΗΕ προς το ΤΠΔ την Τρίτη 5 Ιουνίου, και συμπιεσθούν οι εσωτερικές διαδικασίες του Ταμείου (εγκρίσεις επιτροπών, δ,σ, κλπ), είναι δυνατό να γίνει ο εκχρηματισμός του δανείου την Πέμπτη 14 Ιουνίου, δηλαδή 3 μέρες πριν τις εκλογές.

Οι παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι με το ποσό αυτό, θα γίνει δυνατόν να λάβουν οι παραγωγοί μέρος των ποσών από πωλήσεις ηλεκτρικού και στη συνέχεια να πληρώσουν τη ΔΕΠΑ για τις αγορές φυσικού αερίου.

Όχι κίνδυνος μπλακ άουτ

Σε κάθε περίπτωση, έλεγε στο euro2day, επικεφαλής φορέα διαχείρισης, κίνδυνος μπλακ άουτ δεν υφίσταται. Η αναφορά αυτή έγινε λόγω της απειλής της ΔΕΠΑ να περικόψει την παροχή φυσικού αερίου σε παραγωγούς που της χρωστούν.

Ωστόσο σύμφωνα με τον ίδιο, τέτοιος φόβος δεν υπάρχει, γιατί ακόμη και σε μία τέτοια περίπτωση, η κατανάλωση ηλεκτρικού και φυσικού αερίου βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, ενώ μπορεί να αξιοποιηθεί η ενέργεια από μονάδες με εγχώριους πόρους (λιγνίτης, νερά, ΑΠΕ).

Γιατί φτάσαμε εδώ

Πάντως, όλοι οι παράγοντες εκτιμούν ότι η κατάσταση είναι εξευτελιστική για την εικόνα της χώρας. Κυρίως όμως δείχνει την κακή εφαρμογή ενός μοντέλου αγοράς που φτιάχτηκε για να εξυπηρετεί τα κρατικά μονοπώλια, κλείστηκε στον εαυτό του, και ανέχθηκε κάθε είδους παρανομίες, είτε για εξυπηρετήσει τις κρατικές εταιρείες, είτε να ρίξει «στάχτη στα μάτια» των κουτόφραγκων ότι στην Ελλάδα έγινε απελευθέρωση της αγοράς.

Το «παιχνίδι» με την Οριακή τιμή του συστήματος που κατά γενική ομολογία διαμορφώνεται ανάλογα με τα συμφέροντα και τις συγκυριακές επιδιώξεις της δεσπόζουσας εταιρείας στην αγορά, σε συνδυασμό με την παράνομο συμψηφισμό απαιτήσεων και υποχρεώσεων που έχει η ΔΕΗ στο Λειτουργό της αγοράς με την ιδιότητα του παραγωγού και του προμηθευτή, στέρησαν από το σύστημα την, έστω τεχνητή ρευστότητα, την οποία εξασφάλιζε μέχρι πέρσι το Σεπτέμβριο.

Ας σημειωθεί ότι ο Κώδικας για την αγορά, προβλέπει ότι ο προμηθευτής καταβάλλει στο Λειτουργό τα ποσά για τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και ο παραγωγός τα εισπράττει από το λειτουργό, ασχέτως και αν οι δύο ιδιότητες συμπίπτουν στο ίδιο νομικό πρόσωπο.

Η κατάσταση επιδεινώθηκε με την επιβολή του χαρατσιού από τον τότε υπουργό Οικονομικών Ευάγγελο Βενιζέλο, καθώς πολλοί πελάτες της ΔΕΗ, είτε για λόγους πραγματικούς, είτε εκμεταλλευόμενοι το γενικότερο κλίμα, σταμάτησαν να πληρώνουν τους λογαριασμούς της ΔΕΗ.

Ως αποτέλεσμα, η αγορά ηλεκτρισμού, στερήθηκε από τον τροφοδότη της που είναι οι πληρωμές των καταναλωτών, και οι οποίες διαχέονται στους παραγωγούς και από εκεί στους προμηθευτές φυσικού αερίου.

Τέλος ένας επιπλέον λόγος της έκρυθμης κατάστασης, είναι και το αλαλούμ με τις δύο μεγάλες εταιρείες προμήθειας, που έπαψαν να λειτουργούν από τον περασμένο Σεπτέμβρη.

Οι Εnerga και Hellas Power, από ένα διάστημα και μετά έπαψαν να εξυπηρετούν τις υποχρεώσεις τους για αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και κατακρατούσαν και τα ποσά από Δημοτικά Τέλη και ΕΤΤΗΔΕ.

Η παράνομη αυτή δραστηριότητα γινόταν ανεκτή για μεγάλο χρονικό διάστημα, προκειμένου να διαμορφώνεται η ψευδής εικόνα ότι στην Ελλάδα λειτουργεί ο ανταγωνισμός και η απελευθερωμένη αγορά ηλεκτρικού.

Όταν όμως οι υποχρεώσεις των δύο εταιρειών έφτασαν σε μεγάλα ποσά και φάνηκε καθαρά ο κίνδυνος για το σύστημα, κινητοποιήθηκαν ρυθμιστής και διαχειριστές και εισαγγελικές αρχές.

Έτσι δεσμεύθηκαν ποσά άνω των 70 εκατομμυρίων που βρισκόταν σε τραπεζικούς τους λογαριασμούς στην Ελλάδα, επειδή ένα μέρος των ποσών ήταν ΕΤΤΗΔΕ και δημοτικά τέλη που αποτελούν δημόσια έσοδα. Έτσι, ποσά που σήμερα ανέρχονται σε πάνω από 120 εκατομμύρια ευρώ και ανήκουν στους παραγωγούς, παραμένουν δεσμευμένα μέχρι νεωτέρας με εισαγγελική εντολή.