Ευθείες βολές κατά της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ, που δεν κατάφερε να διαγνώσει τα προβλήματα της ενεργειακής αγοράς, που σήμερα κινδυνεύει με κατάρρευση, εξαπέλυσαν οι εκπρόσωποι των φορέων Ανανεώσιμων Πηγών.

Με απλήρωτη την παραγωγή τους εδώ και μήνες και αντιμετωπίζοντας την πίεση των τραπεζών που τους δανειοδότησαν για τις επενδύσεις, οι εκπρόσωποι 4 φορέων (αιολικά, φωτοβολταϊκά, μικρά υδροηλεκτρικά) προσάπτουν στο υπουργείο ότι ενώ από το περασμένο φθινόπωρο όλοι έβλεπαν να έρχεται το πρόβλημα της έλλειψης ρευστότητας του τότε ΔΕΣΜΗΕ, το ΥΠΕΚΑ ξεκίνησε μια μακρά διελκυστίνδα συζητήσεων μόνον για τις Α.Π.Ε.
 
Οπως τόνισαν οι συνολικές οφειλές σε παραγωγούς ΑΠΕ το τρίμηνο Ιανουαρίου - Μαρτίου φτάνουν τα 162 εκατομμύρια, ενώ σημαντική επίπτωση στην κατάσταση έχει η σύνδεση των λογαριασμών ηλεκτρικού με το γνωστό χαράτσι για τα ακίνητα και η μετατροπή της ΔΕΗ σε φοροεισπρακτικό μηχανισμό.

Τεκμηρίωσαν τις θέσεις τους αναφέροντας ότι: 

* Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΔΕΗ της 8.3.2012, το συνολικό ποσό των ανεξόφλητων λογαριασμών των καταναλωτών προς της ΔΕΗ ανερχόταν σε 819 εκατ. ευρώ στις 31.12.2011. Σύμφωνα με πιο πρόσφατα δημοσιεύματα, σήμερα το ποσό αγγίζει πλέον το ιλιγγιώδες νούμερο του 1,2 δισ. ευρώ. Αιτία για αυτό δεν είναι μόνο η οικονομική κρίση, αλλά και το γεγονός ότι η ΔΕΗ συνεχίζει να αντιμετωπίζεται από την Πολιτεία ως ο βολικός φορο-εισπράκτορας. Και αν αυτό ήταν ανεκτό κατά τους χρόνους της εικονικής ευμάρειας είναι πλέον απαράδεκτο σήμερα. Η ΡΑΕ με ανακοίνωσή της στις 27.3.2012 επισημαίνει τις δυσμενείς επιπτώσεις όχι μόνον από την εξαντλητική φορολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και από την ενσωμάτωση στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, για καθαρά εισπρακτικούς λόγους, χρεώσεων που είναι τελείως άσχετες με την ηλεκτρική ενέργεια (τέλος ΕΡΤ, χαράτσι, κ.λπ.) 

* Το συνολικό ποσό που οφείλεται στην Προμήθεια, εκτοξεύεται σχεδόν σε 1,5 δισ. ευρώ, αν ληφθούν υπόψη οι οφειλές των μεγάλων και μικρών ιδιωτών προμηθευτών. 

* Την ίδια στιγμή, οι συνολικές οφειλές του ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός της αγοράς που υποκατέστησε τον ΑΔΜΗΕ) προς τις Α.Π.Ε. για την περιόδο Ιανουαρίου - Μαρτίου 2012 ανέρχονται στο συνολικό ποσό των 162 εκατ. ευρώ.

* Παράλληλα, το έλλειμμα του Λογαριασμού Α.Π.Ε. παραμένει στα 200 εκατ. ευρώ. Η έκθεση της PWC που δημοσιοποίησε πρόσφατα η ΡΑΕ καταγράφει γλαφυρά τι έχει πάει στραβά και που οφείλεται η υστέρηση σε σχέση με την προσδοκώμενη πορεία του ελλείμματος αυτού (μη ενεργοποίηση τέλους ΕΡΤ, καθυστέρηση στην επιβολή του ειδικού τέλους λιγνίτη, μειωμένα έσοδα δημοπρατήσεων δικαιωμάτων ρύπων, πρόσθετο κρυφό έλλειμμα από την αξιοποίηση των εσόδων από τις διασυνδέσεις). Δυστυχώς, ο χρόνος που κερδήθηκε χάρη στην Απόφαση της ΡΑΕ το Νοέμβριο 2011 για την αναπροσαρμογή του Ειδικού Τέλους, δεν αξιοποιήθηκε από την Κυβέρνηση, σημειώνεται.

Ακόμα και έτσι όμως, το ποσό του ελλείμματος αυτού δεν συγκρίνεται με το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος, που ξεπερνά -όπως αναφέρθηκε - το 1,5 δισ. ευρώ. Πολύ περισσότερο που η ωρίμανση των δρομολογημένων μέτρων αναμένεται να συμβάλει στον περαιτέρω περιορισμό του συγκεκριμένου ελλείμματος.

Σε κάθε περίπτωση, επαναλαμβάνουν οι φορείς το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού Α.Π.Ε. δεν οφείλεται στις Α.Π.Ε. Αυτό, σύμφωνα με τους ίδιους, αποδεικνύεται:

1. Από το γεγονός ότι οι Α.Π.Ε. μειώνουν το κόστος του ρεύματος, αφού η επίτευξη των στόχων Α.Π.Ε. το 2020 με βάση το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, οδηγεί σε χαμηλότερο κόστος ηλεκτροπαραγωγής σε σχέση με αυτό στην περίπτωση αποτυχίας, και

2. Από το απλό γεγονός ότι σήμερα η συνολική αποζημίωση που λαμβάνουν οι σύγχρονοι σταθμοί φυσικού αερίου είναι τελείως συγκρίσιμη με τη μέση τιμή αποζημίωσης των Α.Π.Ε.

Οι προτάσεις

Σύμφωνα με τους φορείς των ΑΠΕ, το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να ωριμάσουν και να παραγάγουν αποτελέσματα μερικά από τα μέτρα που έχουν ήδη δρομολογηθεί σύμφωνα και με την απόφαση της ΡΑΕ 1453/2011 του Νοεμβρίου 2011.
 
Ωστόσο με την εξέλιξη της κρίσης, τα μέτρα αυτά δεν επαρκούν. Πρέπει άμεσα να υπάρξουν παρεμβάσεις σε δυο επίπεδα:

1. Εξόφληση της παραχθείσας ενέργειας Α.Π.Ε. ενός τουλάχιστον μήνα, ώστε να υπάρξει ένεση απαραίτητης ελάχιστης ρευστότητας στην αγορά,

2. Πλήρης ενημέρωση των φορέων της αγοράς για όλα τα αριθμητικά δεδομένα του προβλήματος, συμπεριλαμβανομένης της αναλυτικής μελέτης της PWC και των υπολοίπων μελετών και εκτιμήσεων των Διαχειριστών και του Υπουργείου.

Ταυτόχρονα όμως απαιτείται η δρομολόγηση της συνολικής, μόνιμης και βιώσιμης λύσης του προβλήματος σε συνεργασία με την Τρόικα. Οι εκπρόσωποι του κλάδου ζητούν:

1. Απαλλαγή της ΔΕΗ από τις φορο-εισπρακτικές της αρμοδιότητες.

2. Ριζική αναθεώρηση και ελάφρυνση του υπερβολικού φορολογικού βάρους που έχει επιβληθεί στην ηλεκτρική ενέργεια κατά τα τελευταία δύο χρόνια. Ο επανασχεδιασμός πρέπει να περιλαμβάνει την μετατόπιση του φορολογικού βάρους από την κατανάλωση ενέργειας γενικά, στην κατανάλωση ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, με στόχο την ενίσχυση του πράσινου ενεργειακού ισοζυγίου.

3. Διερεύνηση της δυνατότητας αξιοποίησης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) μέσω του ελληνικού ΜΧΣ για την ενίσχυση του ηλεκτρικού συστήματος, κατά τα πρότυπα της επανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού συστήματος. 

4. Διερεύνηση της δυνατότητας παροχής εγγυήσεων από τον Μηχανισμό για τις πληρωμές των παραγωγών Α.Π.Ε., ώστε να εξομαλυνθεί το country risk και να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση.
 
5. Ενσωμάτωση του Ειδικού Τέλους με το οποίο χρηματοδοτείται ο Λογαριασμός Α.Π.Ε. στο κόστος Προμήθειας και απαλοιφή της απευθείας διακριτής/ρυθμιζόμενης είσπραξής του από τους καταναλωτές.

6. Υιοθέτηση των σημαντικότερων από τις προτάσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση της PWC που δημοσιοποίησε η ΡΑΕ ή και πιο ριζοσπαστική εφαρμογή τους. Ενδεικτικά αναφέρεται η τροποποίηση του Κώδικα, ώστε η συνολική χρηματοδότηση του ΛΑΓΗΕ να γίνεται απευθείας από την Προμήθεια χωρίς μεσολάβηση του ΑΔΜΗΕ.

Αντίδραση για τις αλλαγές στην τιμολόγηση

Αναφορικά με την προωθούμενη αλλαγή του συστήματος τιμολόγησης ηλεκτρικού από ΑΠΕ, οι εκπρόσωποι των φορέων της αγοράς στην συνέντευξη τύπου παρατήρησαν ότι ο Μηχανισμός Εγγυημένων Διαφορικών Τιμών (feed-in premium) σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να εφαρμοστεί αν δεν αρθούν οι στρεβλώσεις στην αγορά. Όπως τόνισαν συγκεκριμένα οι κκ Παπασταματίου και Σεϊμανίδης, η τιμή που διαμορφώνεται στην αγορά αυτή τη στιγμή είναι σε τόσο χαμηλά επίπεδα ώστε δεν αντιπροσωπεύει κανένα κοστολογικό στοιχείο. Όπως είπαν την τιμή χονδρικής μπορεί να την καθορίσει η ΔΕΗ, σύμφωνα με τα δικά της δεδομένα. Ετσι δεν μπορεί να λαμβάνει υπόψη και την εφαρμογή του νέου συστήματος.

Το σχέδιο για τις αλλαγές στις τιμές

Σημειώνεται ότι το σχέδιο για αλλαγές στις ταρίφες περιλαμβάνεται στο σχέδιο μεταρρύθμισης του υποστηρικτικού μηχανισμού ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών, που έδωσε στη δημοσιότητα την Πέμπτη το ΥΠΕΚΑ.

Σε αυτό, για το φλέγον θέμα των τιμών με τις οποίες αγοράζει το σύστημα την ηλεκτρική ενέργεια, προτείνεται να διατηρηθεί το σημερινό καθεστώς των σταθερών τιμών ανά τεχνολογία (αιολικά, φωτοβολταϊκά κ.λπ.).

Ωστόσο παρατηρεί ότι «η κατά τα επόμενα χρόνια ανάπτυξη της αγοράς Α.Π.Ε., η αύξηση και η διασπορά των αιολικών εγκαταστάσεων και η αύξηση και ωρίμανση της Φωτοβολταϊκής τεχνολογίας, σε συνδυασμό με την ωρίμανση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, θα επιτρέψουν πιθανά την αποτελεσματικότερη εισαγωγή ενός μηχανισμού Feed-In Premium για ορισμένες τεχνολογίες με ελαχιστοποίηση των μειονεκτημάτων του».

Συνεχίζει δε επισημαίνοντας ότι «ενδεχόμενη εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος στην Ελλάδα πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά με πρώτιστο μέλημα να μην ανατραπεί η ανοδική τάση του 2011. Η αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων ενός τέτοιου συστήματος μπορεί να εξεταστεί μέσω ενός προσεκτικού σχεδιασμού που θα λαμβάνει υπόψη τις ανωτέρω παραμέτρους και την ανάπτυξη τόσο της αγοράς Α.Π.Ε. όσο και της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Η Ελλάδα θα παρακολουθεί και θα εξετάσει στο πλαίσιο τηςδιαβούλευσης που θα ακολουθήσει τον τρόπο και τον χρόνο της πιθανής εφαρμογής ενός μηχανισμού FIP».

Τι είναι ο FIP

Ο μηχανισμός εγγυημένων διαφορικών τιμών (feed-in premium) προσφέρει στην ενέργεια που παράγεται από Α.Π.Ε. μια πριμοδότηση (premium) πάνω από την τιμή άμεσης παράδοσης (spot price) της αγοράς ηλεκτρισμού. Το στοιχείο αυτό διαφοροποιεί τον μηχανισμό FIP από τον αντίστοιχο των σταθερών εγγυημένων τιμών (Feed In Tariff), αφού στο πλαίσιο του τελευταίου η αποζημίωση των Α.Π.Ε. είναι ανεξάρτητη από την τιμή της αγοράς. Αντίθετα, στην περίπτωση του μηχανισμού FIP, η συνολική αποζημίωση που λαμβάνουν οι Α.Π.Ε. εξαρτάται από την τιμή της αγοράς ηλεκτρισμού, είτε η πριμοδότηση (premium) είναι σταθερή είτε εξαρτάται και αυτή από την τιμή της αγοράς.


* To πλήρες κείμενο της έκθεσης για την ηλεκτροπαραγωγή δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".