Τα τελευταία οικονομικά στοιχεία παρέχουν ενδείξεις αντιστροφής του οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα εκτιμά η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων.

Οι εισπράξεις από τον ΦΠΑ (και, ενδεχομένως, και οι πωλήσεις των καταστημάτων λιανικού εμπορίου) φαίνεται ότι επανήλθαν σε θετική αυξητική πορεία τον Μάρτιο 2012, με αύξηση κατά περίπου 2%, αντιστρέφοντας με εντυπωσιακό τρόπο την σημαντική πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ κατά -18,4% τον Ιαν.΄12 και κατά -4% τον Φεβρ.΄12.

Ο Μάρτιος 2012 επίσης ήταν ο πρώτος μήνας βελτίωσης του δείκτη οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα στο 75,7, από 74,9 τον Φεβρ.’12 και τον Ιαν.’12. Μάλιστα, ακόμη πιο εντυπωσιακή ήταν η βελτίωση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο -79,3 τον Μάρτιο 2012, από το υπέρμετρα χαμηλό -83,5 τον Φεβρ.’12 και από -81,9 τον Ιαν.’12.

Η βελτίωση αυτή του οικονομικού κλίματος και της εμπιστοσύνης των καταναλωτών συνέβη αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους.

Προεξοφλείται έτσι, ενδεχομένως, ότι το εκλογικό αποτέλεσμα δεν θα διαψεύσει τις προσδοκίες για ταχύτερη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, που ενισχύονται και από την διαφαινόμενη αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μετά από μία επιτυχή ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών.

Εν προκειμένω, η διασφάλιση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών και η διαφύλαξη της χρηστής εταιρικής διακυβέρνησης, αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την επανάκαμψη των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα και την συνακόλουθη βελτίωση των όρων χρηματοδότησης της οικονομίας.

Η περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού κλίματος και της καταναλωτικής και επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στη χώρα είναι εφικτή. Το σταθερό χρηματοδοτικό πλαίσιο που παρέχει στη χώρα το 2ο Πακέτο Χρηματοδοτικής Ενίσχυσης στηρίζει την συνέχιση της αποτελεσματικής υλοποίησης των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής και την ολοκλήρωση των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Μετά τις εκλογές, αναμένεται να δοθεί νέα έμφαση στην εφαρμογή πολιτικών που θα οδηγήσουν στην ταχεία ανάκαμψη της οικονομίας. Οι πολιτικές αυτές συμπεριλαμβάνουν την υλοποίηση του ΠΔΕ και του ΕΣΠΑ 2007-2013, την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού, της εξοχικής κατοικίας και των εξαγωγών γενικότερα και την προσέλκυση επενδύσεων σε τομείς όπως, μεταξύ άλλων, η ενέργεια, οι λιμένες, τα αεροδρόμια, η υγεία και οι μεταφορές, καθώς και επενδύσεων που σχετίζονται με τις αποκρατικοποιήσεις και την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας.

Ήδη, στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων οι εξελίξεις είναι ικανοποιητικές, αφού εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για την εκμετάλλευση του Διεθνούς Κέντρου Ραδιοτηλεόρασης (IBC), ενώ επίσης, 17 επενδυτικά σχήματα από 12 χώρες (7 εκτός της ΖτΕ) εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την εξαγορά του ποσοστού του ελληνικού δημοσίου στην εταιρία φυσικού αερίου ΔΕΠΑ και της ΔΕΣΦΑ που είναι κατά 100% θυγατρική εταιρία της ΔΕΠΑ.

Όπως τονίστηκε και από το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), «το μέγεθος αλλά και η ποιότητα του ενδιαφέροντος» που εκδηλώθηκε για τη σημαντική αυτή εταιρεία «αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης για την Ελλάδα, η οποία εισέρχεται σε μια νέα φάση οικονομικών εξελίξεων».

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την προκήρυξη, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να καταθέσουν προσφορά για την απόκτηση του 100% των μετοχών της ΔΕΠΑ, υπό την προϋπόθεση ότι το 34% της ΔΕΣΦΑ θα αποδοθεί στο ελληνικό δημόσιο, ή προσφορά για την απόκτηση ξεχωριστά του 100% της ΔΕΠΑ χωρίς τη ΔΕΣΦΑ και του 66% της ΔΕΣΦΑ (το 31% από το ελληνικό δημόσιο και το 35% από την εταιρία Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ). Το ΔΣ του ΤΑΙΠΕΔ θα προχωρήσει στην προεπιλογή των ενδιαφερομένων που θα λάβουν το ενημερωτικό δελτίο της εταιρίας και τα έγγραφα για την υποβολή Ενδεικτικών Προσφορών στην επόμενη φάση του διαγωνισμού για την ιδιωτικοποίηση της εταιρίας.

Οπως σημειώνεται, οι ανωτέρω εξελίξεις σηματοδοτούν ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται πλέον σε ανοδική πορεία μετά την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας που έλαβε μεγάλες διαστάσεις στην περίοδο Οκτ.’11 – Φεβρ.’12, πριν την τελική έγκριση του 2ου Πακέτου Χρηματοδοτικής Ενίσχυσης της Ελλάδος από τη ΖτΕ και το ΔΝΤ (ΠΧΕ ΙΙ) στις αρχές Μάρτιου 2012. Είναι ενδεικτικό ότι ο δείκτης όγκου των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο (εκτός καυσίμων και λιπαντικών αυτοκινήτων) μειώθηκε κατά -10,2% σε ετήσια βάση τον Ιαν.’12, που εξηγεί σε σημαντικό βαθμό και την σημαντική πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ που ανήλθε στο -18,4% τον ίδιο μήνα.

Είχε προηγηθεί η πτώση του όγκου των πωλήσεων των καταστημάτων στο λιανικό εμπόριο κατά -10,0% σε ετήσια βάση τον Δεκ.’11 και κατά -8,6% στο 4ο 3μηνο.’11, καθώς και μεγάλη πτώση του όγκου των εκδοθεισών αδειών οικοδομών κατά -50,3% τον Δεκ.’11.

Στην περίοδο αυτή, υπήρξε και σημαντική διαρροή καταθέσεων από το τραπεζικό σύστημα της χώρας (η οποία συνεχίστηκε έως και τον Φεβρ.’12) και οδήγησε στην πτώση της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών στον ιδιωτικό τομέα, κατά -3,8% σε ετήσια βάση τον Φεβρ.’12, καθώς η ελληνική οικονομία βρέθηκε αντιμέτωπη με την προοπτική πτώχευσης και εξόδου από το Ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, η επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας στηρίζεται σήμερα σε πιο στέρεες βάσεις και οι προοπτικές εξόδου από την κρίση είναι πλέον ορατές.

Η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών

Στο πλαίσιο ενίσχυσης της σταθερότητος του χρηματοπιστωτικού συστήματος η ανακεφαλαιοποίηση τω ελληνικών τραπεζών πρέπει να γίνει με τρόπο ώστε αφενός να εξασφαλίζεται η πλήρης ανάκτηση των δημοσίων πόρων που θα δαπανηθούν έτσι ώστε να μην υπάρξει επιβάρυνση του δημοσίου χρέους και αφ΄ ετέρου να μεγιστοποιείται η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα έτσι ώστε να διασφαλισθεί σε βάθος χρόνου ο ιδιωτικός χαρακτήρας της μετοχικής σύνθεσης των τραπεζών.

Για την επίτευξη και των δυο στόχων, βασική προϋπόθεση είναι η δημιουργία υπεραξίας στην επένδυση στην οποία θα κληθούν να συνεισφέρουν το δημόσιο μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και οι ιδιώτες επενδυτές. Η κερδοφορία της επένδυσης εξαρτάται έτσι όχι μόνον από την ανάκαμψη της οικονομίας τα επόμενα χρόνια αλλά σε μεγάλο βαθμό και από την αρχιτεκτονική της αποκεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι προς το συμφέρον του όλου εγχειρήματος να διασφαλισθεί η συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών, που με την σειρά της, εξαρτάται από την ελκυστικότητα της επενδυτικής τοποθέτησης με όρους ισότιμης μεταχείρισης με το ΤΧΣ, τον έτερο μεγάλο επενδυτή, και σταθερών κανόνων καθόλη την διάρκεια της επένδυσης.

Το έλλειμμα κεφαλαίων που θα πρέπει να καλυφθεί προκύπτει από δύο πηγές: ζημιές που προέκυψαν ήδη από το PSI και δυνητικές ζημιές που ίσως προκύψουν με βάση την διαγνωστική εξέταση της Blackrock. Είναι λογικό, λοιπόν, να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά χρηματοοικονομικά εργαλεία για διακριτούς σκοπούς, και ειδικότερα κοινές μετοχές για το τμήμα του PSI και ομόλογα μετατρέψιμα σε μετοχές για το τμήμα που αφορά στην Blackrock (που εκ της φύσεως τους έχουν δυνητικό χαρακτήρα και ανταποκρίνονται στις δυνητικές ζημιές που μπορεί να προκύψουν).

Η ελκυστικότητα της επένδυσης για τους ιδιώτες επενδυτές προσδιορίζεται και από το μέγεθος της ανακεφαλαιοποίησης, διότι όσο μεγαλύτερο είναι το τελευταίο τόσο μικρότερη είναι και η πιθανότητα κάλυψης του από την κερδοφορία των τραπεζών.

Συνεπώς, εφόσον υπάρχουν περιθώρια διαμόρφωσης των απαιτούμενων εποπτικών κεφαλαίων σε εναλλακτικά αλλά ισοδύναμα επίπεδα, μέσω για παράδειγμα αναγνώρισης για εποπτικούς σκοπούς της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης για το κούρεμα των ομολόγων, θα πρέπει να εξεταστεί ο προσδιορισμός των κεφαλαιακών αναγκών που προκύπτουν από το PSI υπό το πρίσμα επίτευξης ενός αρίστου αποτελέσματος για το όλο εγχείρημα.

Τέλος, η χορήγηση στους ιδιώτες επενδυτές ικανού αριθμού warrants μπορεί να αυξήσει σημαντικά την ελκυστικότητα των δυνητικών αποδόσεων, σε συνδυασμό με την δυνατότητα περιορισμού του κόστους των κοινών μετοχών του ΤΧΣ και των μετατρέψιμων ομολόγων να διαμορφωθεί σε επίπεδο που να καλύπτει το κόστος δανεισμού του ελληνικού δημοσίου αλλά να μην αντιστρατεύεται την κερδοφορία της επένδυσης, δεδομένης της αβεβαιότητας για τις προοπτικές κερδοφορίας των τραπεζών τα επόμενα χρόνια.