Η ανακοίνωση των εταιρειών Energa και Hellas Power για τα τεκταινόμενα στην αγορά λιανικής του ηλεκτρικού ρεύματος περιλαμβάνει πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για το περιβάλλον μέσα στο οποίο είναι υποχρεωμένος να κινηθεί όποιος προτίθεται να ασκήσει επιχειρηματική δραστηριότητα στον συγκεκριμένο τομέα.

Μιλάμε για τις στρεβλώσεις της αγοράς, οι οποίες ξεκινούν από τη διαμόρφωση της χονδρικής τιμής και τον τρόπο με τον οποίο ορίζονται τα τιμολόγια ή επιβάλλονται οι διάφορες χρεώσεις από τους ρυθμιστικούς φορείς (ΔΕΣΜΗΕ, ΔΕΗ).

Η καταγραφή των στρεβλώσεων αυτών προσφέρει την εικόνα μιας πραγματικότητας που είναι απόλυτα αρνητική για την άσκηση της συγκεκριμένης δραστηριότητας. Αυτή μάλιστα είναι η αιτία για την οποία καμία εταιρεία με γνώση του αντικειμένου δεν άσκησε επιθετική εμπορική πολιτική. Στην καλύτερη περίπτωση, οι εξειδικευμένες εταιρείες σε ό,τι αφορά την ελληνική αγορά περιορίζονται σε χαρτοφυλάκιο φερέγγυων πελατών και σε κατηγορίες τιμολογίων που προσφέρουν τα ελάχιστα περιθώρια για διατήρησή τους στην αγορά (έως ότου έρθουν καλύτερες μέρες).

Αντίθετα, η Energa και η Hellas Power άσκησαν απόλυτα επιθετική πολιτική, προσελκύοντας πελάτες ακόμη και με τιμολόγια που έφτασαν να προσφέρουν αρνητικά περιθώρια και σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από στρεβλώσεις, όπως:

· Τιμολόγια κάτω του κόστους μέσω της μείωσης της τιμής του ρεύματος το 2011, με απόφαση της υπουργού Π.Ε.Κ.Α. και κατόπιν πιέσεων της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, έως και 10%. 

· Απαίτηση του ΔΕΣΜΗΕ να εξοφλούν οι προμηθευτές τις υποχρεώσεις τους εντός 28 ημερών από την ημερομηνία αγοράς του ρεύματος, όταν η αγορά εν γένει δουλεύει με πίστωση 6 μηνών (ωστόσο, ο χρόνος εξόφλησης προβλέπεται στους κώδικες οι οποίοι είναι γνωστοί εκ των προτέρων).

· Επιβολή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο φυσικό αέριο και στο ηλεκτρικό, με αποτέλεσμα η χονδρική τιμή ηλεκτρικού να εκτοξευτεί από τα 55 ευρώ οι 1.000 κιλοβατώρες στα 85 ευρώ. Έτσι οι δύο εταιρείες, σύμφωνα με τις δικές τους εκτιμήσεις, από τον Οκτώβριο και μετά κατέγραφαν ζημίες 6 εκατομμυρίων ευρώ τον μήνα. 

· Προκαταβολική χρέωση των προμηθευτών για τις χρεώσεις υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, χρήσης δικτύων και ειδικού τέλους ΑΠΕ, με αποτέλεσμα ο ΔΕΣΜΗΕ να επιθυμεί να προεισπράττει τα αντίστοιχα ποσά, χωρίς ωστόσο να λαμβάνει υπόψη τον τρόπο με τον οποίο οι προμηθευτές δύνανται να τα εισπράξουν από τους τελικούς πελάτες. 

· Αδυναμία της ΔΕΗ να υλοποιήσει την ηλεκτρονική αντιστοίχιση πελατών. Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις οι πελάτες διπλοτιμολογούνται και δεν υπάρχει ξεκάθαρη ενημέρωση για το πότε διακόπτεται ή ενεργοποιείται ένας πελάτης. 

· Άρνηση της ΔΕΗ να θέσει σε ισχύ τη δήλωση εκπροσώπησης φορτίου εντός της προθεσμίας που προβλέπεται, συνεχίζοντας να τιμολογεί πελάτες που έχουν ξεκινήσει να εκπροσωπούνται από ιδιωτικές εταιρείες κ.λπ.

Όλα αυτά είναι στρεβλώσεις, δυσλειτουργίες και ελαττώματα μιας αγοράς, τις οποίες αξιολογεί όποιος θέλει να δραστηριοποιηθεί σε αυτήν. Η Energa και η Hellas Power αμφισβήτησαν ορισμένες από τις χρεώσεις που χαρακτηρίζουν αυθαίρετες και διέκοψαν την καταβολή στους δικαιούχους (ΔΕΣΜΗΕ, ΔΕΗ), των ποσών που τέθηκαν σε διαδικασίες διαιτησίας.

Ωστόσο, από ένα σημείο και μετά σταμάτησαν να καταβάλλουν και μη αμφισβητούμενες υποχρεώσεις, ενώ σημαντικό μέρος της ρευστότητας από τις εισπράξεις κατευθύνθηκε σε λογαριασμούς του εξωτερικού.

Σε αντίθεση με τις δύο εταιρείες, άλλοι παίκτες της αγοράς περίμεναν τη ρύθμιση όλων αυτών των θεμάτων, αρνούμενοι να δραστηριοποιηθούν σε ζημιογόνα τιμολόγια της χαμηλής τάσης. Ταυτόχρονα, ασκώντας την ίδια δραστηριότητα με τις δύο εταιρείες, αλλά σε μικρότερη κλίμακα, πλήρωναν όλες τις οφειλές τους.

Οι δύο εταιρείες προβάλλουν το επιχείρημα ότι η απόφαση για κλείσιμο της αγοράς λιανικής ελήφθη για να προστατευτεί το μονοπώλιο της ΔΕΗ. Εμείς πιστεύουμε ότι ποτέ δεν έγινε πραγματικό άνοιγμα της αγοράς. Αυτό που έγινε ήταν άνοιγμα-«μαϊμού», αφού δεν στηριζόταν σε συνθήκες που να ευνοούν τη λειτουργία αγοράς, όπως:

· Διαφάνεια στην τιμολόγηση προϊόντων και υπηρεσιών.
· Διακριτοί ρόλοι των παικτών στις επιμέρους δραστηριότητές τους, όπως παραγωγή, ιδιοκτησία και διαχείριση δικτύων μεταφοράς και διανομής.
· Αντανάκλαση του πραγματικού κόστους στα επιμέρους τιμολόγια.

Αντίθετα, πιστεύουμε ότι οι δύο εταιρείες Energa και Hellas Power αφέθηκαν να λειτουργούν σε ένα απολύτως θολό θεσμικό περιβάλλον, με την ανοχή των απόλυτα κοντόφθαλμων πολιτικών ηγεσιών, οι οποίες μέσω των 250.000 πελατών τους ήθελαν να δείχνουν στην τρόικα και στην Ε.Ε. ότι η αγορά ηλεκτρισμού έχει ανοίξει. Άρα να μην τους πιέζουν πολύ για τα άλλα εκκρεμή θέματα. Οι δε παρεμβάσεις έγιναν όταν πλέον έσκασαν τα φέσια και φάνηκε ότι τινάζουν όλη την ενεργειακή αγορά στον αέρα.
 
Αναμφίβολα, η όλη υπόθεση χρήζει όχι μόνο διεξοδικής διερεύνησης από τις αρμόδιες αρχές, αλλά και άρσης των υφιστάμενων στρεβλώσεων για να απελευθερωθεί πραγματικά η λιανική αγορά ενέργειας. Και όχι να ξανακλείσει.

Το γιατί οι μέτοχοί τους, σημερινοί και προηγούμενοι, διατήρησαν τις θέσεις των εταιρειών στην αγορά, ενώ ζημίωναν, όπως οι ίδιοι ομολογούν, είναι θέμα που διερευνά η Δικαιοσύνη, σε συνδυασμό με τις οφειλές τους, την παρακράτηση ποσών και την εξαγωγή κεφαλαίων στο εξωτερικό.

Πιστεύουμε ότι εφόσον προχωρήσει η δικαστική έρευνα θα βγάλει πολλά λαβράκια για πρώην και νυν μετόχους, διαδρομές κεφαλαίων, κεφαλαιακές επάρκειες των μετόχων και πολλά άλλα ενδιαφέροντα.