Φρένο στις προσδοκίες για μείωση των φόρων βάζει το πόρισμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που βρίσκεται επί τάπητος στον διάλογο για την αναμόρφωση του φορολογικού.

Στις βασικές του συστάσεις το ΔΝΤ προκρίνει καθιέρωση ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ στο 19% ή στο 21%, κατάργηση ασφαλιστικών εισφορών για το τμήμα των αποδοχών έως 300 ευρώ και αντιστάθμισμα εσόδων από φόρους. Μείωση των φόρων μεταβίβασης, αύξηση του φορολογικού συντελεστή για τους ομόρρυθμους εταίρους στο 25%, κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά και επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης στο κρασί.

Ξεχωρίζει, επίσης, η πρόταση αύξησης του φόρου επί των τόκων καταθέσεων και ομολόγων έως το 20%, η οποία στην παρούσα συγκυρία έχει απορριφθεί από το οικονομικό επιτελείο.

Συγκεκριμένα, με τη γενική διαπίστωση ότι δεν κρίνεται σκόπιμο να μειωθούν οι βασικοί φορολογικοί συντελεστές το αμέσως επόμενο διάστημα, το ΔΝΤ προτείνει:

ΦΠΑ: Οι πολλοί συντελεστές τρέφουν τη φοροδιαφυγή

«Το αεριούχο νερό υπόκειται σήμερα σε συντελεστή 23%, ενώ το μη αεριούχο μεταλλικό νερό στο 13%. Τα γεύματα σε εστιατόρια σε 23%, εκτός αν εντάσσονται σε τουριστικό πακέτο, οπότε επιβάλλεται 13%. Για τους πωλητές αγαθών υφίσταται έτσι ένα κίνητρο εκούσιας κατάταξης προϊόντων σε κατηγορίες με χαμηλότερο συντελεστή. Από την άλλη πλευρά, όσοι πωλούν αγαθά με μειωμένους συντελεστές, ενώ έχουν εισροές στον υψηλό συντελεστή, θα εμφανίζουν χρόνια πιστωτικά υπόλοιπα.

Κατά συνέπεια, οι έλεγχοι ΦΠΑ είναι πιο πολύπλοκοι και εν τέλει σε ένα περιβάλλον με χαμηλά επίπεδα φορολογικής συμμόρφωσης, όπως αυτό της Ελλάδας, όσο λιγότεροι συντελεστές τόσο καλύτερα, εκτιμά το ΔΝΤ.

Η βασική πρόταση του ΔΝΤ αφορά ενιαίο συντελεστή 19%, με μειωμένο συντελεστή 9% μόνο για τα ξενοδοχεία και τα τουριστικά πακέτα.
 
Εναλλακτικά, θέτει στο τραπέζι ενιαίο συντελεστή 21% και μειωμένο στο 11% για ξενοδοχεία, τρόφιμα, φάρμακα. Στο σενάριο αυτό ο τουρισμός επιβαρύνεται με 110 εκατ. ευρώ. Και τα δύο σενάρια έχουν ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα.

Απορρίπτεται το αίτημα μείωσης του ΦΠΑ

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το 2010 ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ αυξήθηκε από το 19% στο 23%. Τα συνολικά έσοδα από τον ΦΠΑ αυξήθηκαν κατά 800 εκατ. ευρώ, την ώρα όπου η κατανάλωση μειώθηκε κατά 5% κυρίως εξαιτίας της ύφεσης.

«Είναι αποδεδειγμένο ότι σε περιόδους οικονομικής ύφεσης μειώνεται η φορολογική συμμόρφωση, ενώ οι καταναλωτές στρέφονται από τα είδη πολυτελείας (που υπάγονται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ) στα απολύτως αναγκαία (που υπάγονται σε μειωμένους συντελεστές). Παρά το γεγονός αυτό, η αύξηση του ΦΠΑ οδήγησε σε περισσότερα έσοδα. «Συνεπώς, η μείωση του κανονικού συντελεστή ΦΠΑ θα οδηγούσε σε απώλειες εσόδων».

ΦΠΑ στα νησιά

Στα νησιά του Αιγαίου, ισχύουν υπερμειωμένοι συντελεστές 5%, 9% και 16%. Καταργείστε τους, θα προκύψει όφελος της τάξεως των 130 εκατ. ευρώ. Το ΔΝΤ θεωρεί ότι η εφαρμογή διαφορετικών συντελεστών σε διάφορες περιφέρειες της χώρας δημιουργεί φορολογικό αρμπιτράζ.
 
Για παράδειγμα, κάτοικοι της ηπειρωτικής χώρας που είναι ιδιοκτήτες μικρής επιχείρησης εποχικού χαρακτήρα, π.χ. ξενώνα σε νησί, θα μπορούσαν να κάνουν χρήση του ευνοϊκού καθεστώτος για την αγορά αγαθών με υπερμειωμένο συντελεστή από την ηπειρωτική χώρα.
 
Παράλληλα, το ΔΝΤ απορρίπτει τους ισχυρισμούς ενίσχυσης των φορολογουμένων με χαμηλότερα εισοδήματα που κατοικούν στα νησιά. Σημειώνει ότι μέσο εισόδημα στα νησιά του Αιγαίου το 2009 ήταν 15.606 ευρώ, χαμηλότερο από τα 17.340 ευρώ του συνόλου της χώρας. Αν εξαιρεθεί η Αθήνα, όμως, τα νησιά του Αιγαίου κερδίζουν το μέσο εισόδημα των 15.180 ευρώ της υπόλοιπης Ελλάδας.

Αύξηση του ορίου ένταξης στο καθεστώς ΦΠΑ

Σήμερα ισχύει όριο 10.000 ευρώ για την πώληση αγαθών και 5.000 ευρώ για την παροχή υπηρεσιών. Το ΔΝΤ εισηγείται αύξηση του ορίου στα 25.000 ευρώ. Σήμερα υπάρχουν περίπου 924.010 εγγεγραμμένοι στο μητρώο ΦΠΑ, από τους οποίους το 52% έχει κύκλο εργασιών κάτω από 25.000 ευρώ, αλλά αντιπροσωπεύουν μόλις το 4% των εσόδων από ΦΠΑ. Με τον τρόπο αυτόν θα μπορούσαν να γίνουν πιο στοχευμένοι και αποτελεσματικοί έλεγχοι.

Ένταξη αγροτών στον ΦΠΑ

Σήμερα υπάρχουν ορισμένες μεγάλες επιχειρήσεις που είναι ενταγμένες σε κανονικό καθεστώς ΦΠΑ, ενώ οι περισσότεροι αγρότες υπάγονται στο ειδικό καθεστώς της Ε.Ε. με το οποίο δεν χρεώνουν ΦΠΑ στα προϊόντα τους, αλλά δικαιούνται τεκμαρτή επιστροφή ΦΠΑ με την εφαρμογή ενός κατ' αποκοπήν συντελεστή 11% επί των πωλήσεων. Δημιουργείται έτσι ένα κίνητρο στους αγρότες να δηλώνουν υψηλότερη αξία παραγωγής για να λαμβάνουν μεγαλύτερη επιστροφή.

Εισφορές

Εξέταση της θέσπισης ενός ορίου απαλλαγής από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης στο ΙΚΑ ως μέρος μιας ουδέτερης μετατόπισης του φορολογικού βάρους προς την έμμεση φορολογία ή τη φορολογία της ακίνητης περιουσίας.

Για παράδειγμα, λέει το ΔΝΤ, για τα πρώτα 300 ευρώ των μισθών των εργαζομένων τους οι εργοδότες να μην καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές. Αυτό θα σημάνει απώλεια εσόδων για το ΙΚΑ περίπου 1% του ΑΕΠ (2,459 δισ. ευρώ), αλλά θα οδηγήσει και σε μείωση του μισθολογικού κόστους κατά 5,8% για ένα μέσο ακαθάριστο μισθό 1.460 ευρώ, με ευνοϊκά αποτελέσματα στα εισοδήματα, στην απασχόληση και στα κρατικά έσοδα.

Ορισμένες κοινωνικές εισφορές μπορούν να μετατραπούν σε τακτικούς φόρους. Επιδόματα στέγης, τέκνων και η ιατροφαρμακευτική ασφάλιση θεωρούνται τυπικά παραδείγματα. Η φορολογία ευρείας βάσης για τη χρηματοδότηση αυτών των δαπανών είναι οικονομικά προτιμητέα.

Δημοσιονομική υποτίμηση

 Κάντε δημοσιονομική υποτίμηση, με μείωση των εργοδοτικών εισφορών και αύξηση του ΦΠΑ. Με σταθερό τον χρηματικό μισθό, καθαρό από εργοδοτικές εισφορές, η μείωση των εισφορών μειώνει το κόστος εργασίας και συνακόλουθα τις τιμές παραγωγού, συμπεριλαμβανομένων των εξαγόμενων ειδών.

Ο υψηλότερος ΦΠΑ, που αποτελεί φόρο επιβαλλόμενο στον τόπο προορισμού, βαρύνει την εγχώρια κατανάλωση, όχι όμως τις εξαγωγές. Έτσι, αντισταθμίζεται η επίπτωση στις εγχώριες τιμές καταναλωτή από τις χαμηλότερες εγχώριες τιμές παραγωγού και αυξάνεται η τιμή καταναλωτή επί των εισαγομένων.

Ομοίως, αυξάνει στο εξωτερικό η ζήτηση για εξαγωγές και σημειώνει πτώση στο εσωτερικό η ζήτηση για εισαγόμενα, με επιπτώσεις στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ανάλογες με αυτές μιας πραγματικής υποτίμησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας.

Ακίνητα

Ο φόρος μεταβίβασης (8% για μεταβιβάσεις έως 20.000 ευρώ και 10% για το υπόλοιπο κομμάτι της αξίας) προκαλεί στρεβλώσεις και σημαντική μείωση του όγκου συναλλαγών. Προτείνονται μείωση του συντελεστή φόρου μεταβίβασης ακινήτων και κάλυψη των απωλειών εσόδων μέσω αύξησης άλλων φόρων επί της ακίνητης περιουσίας και ειδικότερα σε βάθος χρόνου της ετήσιας φορολογίας ακινήτων. Παράλληλα, το ΔΝΤ προτείνει κατάργηση της έκπτωσης τόκων στεγαστικών δανείων (από τον περασμένο Σεπτέμβριο έχει ήδη μειωθεί από 20% σε 10%). Ένας φόρος υπεραξίας θα αποτελούσε επίσης εναλλακτική του φόρου μεταβίβασης.

Ο κλάδος των κατασκευών, που αντιπροσώπευε το 13% του ΑEΠ το 2006, έχει συρρικνωθεί στο 7,5%.

Επιστροφές ΦΠΑ
 
Εκτιμάται ότι καθυστερούν επιστροφές ΦΠΑ ύψους 3 δισ. ευρώ, στερώντας πολύτιμη ρευστότητα από την αγορά. Το ΔΝΤ εισηγείται απλοποίηση των διαδικασιών επιστροφής ΦΠΑ και παροχή της επιστροφής χωρίς έλεγχο για εταιρείες με καλό πρόσφατο ιστορικό ελέγχου.

Καπνός
 
Αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης στον λεπτοκομμένο καπνό (στριφτά), μεγαλύτερη έμφαση στους πάγιους φόρους έναντι των αναλογικών.

Κρασί

Βάλτε ΕΦΚ στο κρασί, απλό ή αφρώδες. Ο μέσος φόρος στην Ε.Ε. είναι 131,22 ευρώ ανά εκατόλιτρο, με διακύμανση από 3,55 ευρώ στη Γαλλία έως 278,04 ευρώ στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Φόροι πολυτελείας

Με εξαίρεση τα επιβατικά αυτοκίνητα, καταργείστε τον φόρο πολυτελείας.

Κωδικοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας.

Κατάργηση του ΚΒΣ και του ΚΕΔΕ και αντικατάστασή τους από έναν Κώδικα Φορολογικής Διοίκησης με απλή μορφή. Περιορισμός στο ελάχιστο όλων των παραπομπών φορολογικών νόμων.

Πρόστιμα
 
Οι προτάσεις είναι χαρακτηριστικές μιας νέας φιλοσοφίας στην επιβολή προστίμων. Για παράδειγμα, εάν το ποσό του φόρου που εμφανίζεται στη δήλωση είναι χαμηλότερο του ποσού του φόρου που πρέπει να εμφανίζεται, επιβάλλεται στον φορολογούμενο πρόστιμο ίσο με το 10% της διαφοράς μεταξύ πραγματικών και δηλωθέντων εισοδημάτων. Το πρόστιμο φτάνει το 50% στην περίπτωση όπου η διαφορά υπερβαίνει τα 10.000 ευρώ ή το 25% του φόρου που πρέπει να εμφανίζεται στη δήλωση.

• Αν ένας φορολογούμενος αρνείται να παραδώσει στοιχεία που ζητούνται σε φορολογικό έλεγχο, οφείλει πρόστιμο 1.000 ευρώ για κάθε μέρα άρνησης.

• Ο φορολογούμενος ο οποίος δεν υποβάλλει δήλωση εμπρόθεσμα οφείλει να καταβάλλει πρόστιμο ύψους 100 ευρώ ανά μήνα εκπρόθεσμης υποβολής με ανώτατο όριο 1.000 ευρώ.
 
• Πρόστιμο 100 ευρώ τον μήνα για όσους δεν πληρώνουν τους φόρους στην ώρα τους.


* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.