Ζημίες σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, καταγράφει μελέτη της ICAP με ανάλυση 25.616 ισολογισμών. Από τη μελέτη εξαιρέθηκαν οι τράπεζες. Πτώση του τζίρου 3,3% το 2010 και ζημιές 2,33 δισ. ευρώ. Οι εταιρίες που ξεχώρισαν.

Αναλυτικότερα, σε μία περίοδο κρίσης η οποία χαρακτηρίζεται από μείωση της οικονομικής δραστηριότητας και μία συνεχιζόμενη για δυο χρόνια ύφεση, δόθηκε από την ICAP Group η εικόνα των εξελίξεων μέσα από την ανάλυση των ισολογισμών χρήσης 2010 25.616 επιχειρήσεων (με δημοσιευμένο ισολογισμό μέχρι και την 19η Ιουλίου 2011) που είχαν, παράλληλα, και δημοσιευμένο ισολογισμό της προηγούμενης χρήσης.

Το δείγμα της έρευνας περιελάμβανε 5.176 βιομηχανικές επιχειρήσεις, 6.861 εμπορικές, 7.719 επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών (πλην τραπεζών), 2.519 εταιρείες του τεχνικού-κατασκευαστικού τομέα, καθώς και 3.341 επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα.

Η εικόνα που προκύπτει από τα ενοποιημένα αποτελέσματα χρήσεως των 25.616 επιχειρήσεων είναι εκείνη της πλήρους ανατροπής των μέχρι σήμερα δεδομένων. Η επιδείνωση είναι πλέον διάχυτη σε όλο το εύρος των οικονομικών δραστηριοτήτων, η δε κερδοφορία του ιδιωτικού τομέα υπέστη βαρύτατο πλήγμα. Τα συνολικά αποτελέσματα κατέστησαν ζημιογόνα σε όλους τους κλάδους, γεγονός πρωτόγνωρο για πάρα πολλά έτη.

Από τα ενοποιημένα αποτελέσματα χρήσης όλων των επιχειρήσεων (ανεξαρτήτως κλάδου), προκύπτει κατ΄ αρχήν υποχώρηση κατά 3,3% των συνολικών πωλήσεων (διαμορφώθηκαν σε €168,8 δισ. το 2010 έναντι €174,6 δισ. του προηγουμένου έτους). Παράλληλα όμως δεν υπήρξε και ανάλογη συγκράτηση του κόστους των πωλήσεων, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των μικτών κερδών (-11,6%) και τελικά την πτώση των λειτουργικών αποτελεσμάτων (μειώθηκαν κατά 78% ή €3,7 δισ.).

Την αρνητική αυτή εξέλιξη επιδείνωσε η δραστική αύξηση (+91%) των μη λειτουργικών εξόδων (όπως έκτακτα & ανόργανα έξοδα, έξοδα προηγουμένων χρήσεων, έκτακτες ζημίες κ.α.), με συνέπεια τελικά την ανατροπή του καθαρού αποτελέσματος το 2010, με την εμφάνιση ζημιών ύψους €2,33 δισ. το 2010, έναντι αντίστοιχων κερδών €4 δισ. περίπου το 2009. Τέλος, τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 25,5%, ήτοι €11,4 δισ. το 2010 έναντι €15,4 δισ. το 2009.

Όσον αφορά στα στοιχεία Ενεργητικού και Παθητικού των επιχειρήσεων αυτών, κατ΄ αρχήν το σύνολο ενεργητικού τους παρέμεινε σταθερό την τελευταία διετία (€300,3 δισ.), με μόνη αξιόλογη μεταβολή εκείνη της αξίας των αποθεμάτων (-2,6%).

Από την άλλη πλευρά, τα ίδια κεφάλαια υποχώρησαν ελαφρά, κατά 1,1%. Περαιτέρω, ο συνολικός δανεισμός των επιχειρήσεων διευρύνθηκε το 2010 κατά €2,4 δισ. με έμφαση κυρίως στο βραχυπρόθεσμο δανεισμό, ο οποίος αυξήθηκε κατά 6% (ή €6,1 δισ.), ενώ αντίθετα ο μακροπρόθεσμος δανεισμός μειώθηκε κατά 4,6%. Το γεγονός αποδίδεται ως ένα βαθμό σε ανάλογη στάση του τραπεζικού τομέα, που αφορά την κατά προτεραιότητα εξυπηρέτηση των μακροπρόθεσμων πιστώσεων, ενώ παράλληλα προτιμάται η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων κυρίως με βραχυπρόθεσμο δανεισμό.

Σχετικά με τους χρηματοοικονομικούς δείκτες, επισημαίνεται η μετατροπή σε αρνητικού του δείκτη της αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων (από 3,5% το 2009 σε -2,1% το 2010) και η επιδείνωση του περιθωρίου μικτού κέρδους κατά σχεδόν 2 ποσοστιαίες μονάδες (σε 19,59% το 2010).

Αξίζει να επισημανθεί ότι στην κορυφή της κατάταξης βάσει κερδοφορίας για το 2010 κυριαρχούν οι εταιρείες του τομέα της παροχής υπηρεσιών, ενώ στην πρώτη πεντάδα βρίσκεται και μία βιομηχανία.

Οι κορυφαίες βάσει κερδοφορίας εταιρείες (συνολικά κέρδη προ φόρου ύψους €2,58 δισ. κατά το 2010) ήταν οι εξής:
- ΟΠΑΠ  (€893,2 εκ.)
- ΔΕΗ  (κέρδη €726,1 εκ.)
- COSMOTE (κέρδη 406,1 εκ.
- ΕΛΠΕ  (κέρδη €247,8 εκ.)
- ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ  (κέρδη €158,5 εκ.)
- ΟΤΕ (κέρδη €152,4 εκ.)

Βιομηχανία

Ο τομέας της Βιομηχανίας, παρόλο που ήταν ο μόνος που εμφάνισε αύξηση του κύκλου εργασιών το 2010, δεν απέφυγε τις ζημίες. Με βάση το δείγμα των 5.176 βιομηχανικών εταιρειών, προκύπτει αξιόλογη αύξηση των πωλήσεων κατά 5,8% (ή κατά €2,8 δισ.), οι οποίες και ανήλθαν σε €50,6 δισ. το 2010. Ωστόσο, οι μεταποιητικές επιχειρήσεις βρέθηκαν αντιμέτωπες με σημαντική αύξηση του κόστους το οποίο διευρύνθηκε κατά 9,3%, η δε αύξηση του κόστους (σε απόλυτο μέγεθος €3,5 δισ.) υπερίσχυσε εκείνης των πωλήσεων, με συνέπεια την υποχώρηση των αντίστοιχων μικτών κερδών.

Οι μεταβολές αυτές συνέβαλλαν αποφασιστικά στην πτώση (-66,1%) του λειτουργικού αποτελέσματος. Στα παραπάνω προστέθηκε και η δραστική αύξηση (σχεδόν διπλασιασμός) των μη λειτουργικών εξόδων, με συνέπεια ο τομέας να Βιομηχανίας να καταγράψει ζημίες ύψους €303,6 εκ. το 2010, έναντι κερδών προ φόρου € 1.195,8 εκ. το 2009. Ακόμη, τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 19,3% και διαμορφώθηκαν σε €3,19 δισ. περίπου το 2010, έναντι αντίστοιχων €3,95 δισ. του προηγουμένου έτους..

Η συμμετοχή των μεγεθών των βιομηχανικών επιχειρήσεων στα μεγέθη του συνολικού δείγματος των 25.616 επιχειρήσεων ήταν:
• 30% στο συνολικό κύκλο εργασιών
• 13% στις συνολικές ζημίες
• 28% στα κέρδη EBITDA

Εμπόριο

Από τα συγκεντρωτικά στοιχεία του τομέα του εμπορίου αναδεικνύεται ξεκάθαρα το αρνητικό κλίμα που επεκράτησε στην αγορά το 2010. Βάσει των αποτελεσμάτων των 6.861 εμπορικών επιχειρήσεων, προκύπτει σημαντική μείωση των πωλήσεων τους, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε €65,2 δισ. το 2010 έναντι €70,41 δισ. το 2009 (μείωση κατά 7,4% ή απώλειες εσόδων €5,2 δισ.). Η υποχώρηση των μικτών κερδών του τομέα ήταν εντονότερη (κατά 12,7%), λόγω συμπίεσης των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων ως αντιστάθμισμα της περιορισμένης ζήτησης.

Οι εξελίξεις αυτές ήταν καθοριστικές οδηγώντας σε δραστική μείωση (-78,6%) τα λειτουργικά αποτελέσματα. Τελικά ο τομέας του εμπορίου κατέγραψε ζημίες ύψους €103 εκ. περίπου το 2010, ενώ το προηγούμενο έτος είχε εμφανίσει κέρδη προ φόρου €1,6 δισ. 

Η συμμετοχή των μεγεθών των εμπορικών επιχειρήσεων στο σύνολο του δείγματος των 25.616 εταιρειών ήταν:
• 38,6% στο συνολικό κύκλο εργασιών
• 4,4% στις συνολικές ζημίες
• 19,8% στα κέρδη EBITDA

Υπηρεσίες (εκτός Τεχνικών Εταιρειών)

Και στον τομέα των εταιρειών παροχής υπηρεσιών ο κύκλος εργασιών υποχώρησε κατά 3,5%, από €44,06 δισ. το 2009 σε €42,5 δισ. το 2010 (απώλειες εσόδων σχεδόν €1,5 δισ.), η οποία συνοδεύτηκε από ακόμη εντονότερη μείωση του μικτού κέρδους (κατά 11,6%). Τα λειτουργικά αποτελέσματα περιορίστηκαν κατά 54,1%, εξέλιξη που σε συνδυασμό με τον υπερδιπλασιασμό των μη λειτουργικών εξόδων των εταιρειών (όπως έκτακτα & ανόργανα έξοδα, έξοδα προηγουμένων χρήσεων, έκτακτες ζημίες κ.α.), είχε σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση ζημιών ύψους € 1,2 δισ., έναντι κερδών προ φόρου ύψους €1,3 δισ. το 2009. Τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 18,7% και διαμορφώθηκαν σε €5 δισ. περίπου το 2010, από €6,1 δισ. το 2009.

Η συμμετοχή των μεγεθών των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών στο σύνολο του δείγματος ήταν:
• 25,2% στο συνολικό κύκλο εργασιών
• 52,8% στις συνολικές ζημίες
• 43,5% στα κέρδη EBITDA

Τεχνικές Εταιρείες

Η συνεχιζόμενη πτώση εργασιών στον κατασκευαστικό κλάδο και το 2010, οδήγησε σε οξεία επιδείνωση των αποτελεσμάτων των τεχνικών εταιρειών. Συγκεκριμένα, οι συνολικές πωλήσεις μειώθηκαν κατά 20,2%, διαμορφούμενες σε €6,37 δισ. το 2010 από €7,98 δισ. το 2009, ενώ μεγάλη ήταν η μείωση και στα μικτά κέρδη (-27,8%). Περαιτέρω, τα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων υπερκάλυψαν τα πραγματοποιηθέντα μικτά κέρδη, με συνέπεια την εμφάνιση αρνητικών λειτουργικών αποτελεσμάτων (-237 εκ. ευρώ). Το τελικό αποτέλεσμα κατέστη ζημιογόνο το 2010, με τις ζημίες των εταιρειών του δείγματος να ανέρχονται σε €347,8 εκ. το 2010, έναντι κερδών προ φόρου ύψους €25,8 εκ. του 2009. Τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 57,7% και διαμορφώθηκαν σε €286,4 εκ. το τελευταίο έτος (Πίνακας 5 Παραρτήματος).

Η συμμετοχή των τεχνικών εταιρειών στο σύνολο του δείγματος των 25.616 επιχειρήσεων ήταν:
• 3,8% στο συνολικό κύκλο εργασιών
• 14,9% στις συνολικές ζημίες
• 2,5% στα κέρδη EBITDA

Τουρισμός

Η δυσμενής οικονομική συγκυρία έπληξε και τον τομέα του τουρισμού, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα των 3.341 τουριστικών εταιρειών. Οι πωλήσεις των επιχειρήσεων αυτών μειώθηκαν κατά 4%, ωστόσο αμετάβλητο παρέμεινε το αντίστοιχο κόστος πωλήσεων, με συνέπεια να προκύψει πολύ μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση των μικτών κερδών, τα οποία υποχώρησαν κατά 19,6%. Οι μεταβολές αυτές οδήγησαν σε μεγάλη επιδείνωση τόσο του λειτουργικού αποτελέσματος, όσο και του τελικού καθαρού αποτελέσματος, με τις ζημίες να αυξάνονται κατά 88% ανερχόμενες πλέον σε €345,3 δισ. Αντίστοιχα, τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 15,3% το τελευταίο έτος και διαμορφώθηκαν σε €701,7 εκ. το 2010.

Σχετικά με τους χρηματοοικονομικούς δείκτες, επισημαίνεται η επιδείνωση του περιθωρίου μικτού κέρδους το οποίο διαμορφώθηκε σε 17,2% το 2010, από 20,5% το 2009. Η εξέλιξη αυτή είναι ενδεικτική του γεγονότος ότι, οι επιχειρήσεις αυτές πιεζόμενες για μείωση τιμών, οδηγήθηκαν σε συμπίεση των περιθωρίων τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν της συνέπειες της κρίσης.

Η συμμετοχή των τουριστικών επιχειρήσεων στο σύνολο του δείγματος των 25.616 επιχειρήσεων ήταν:
• 2,4% στο συνολικό κύκλο εργασιών
• 14,8% στις συνολικές ζημίες
• 6,1% στα κέρδη EBITDA

Ο κ. Νικήτας Κωνσταντέλλος, Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ICAP, τόνισε σχετικά: “Η πρωτόγνωρη κρίση στην Ελληνική Οικονομία το 2010, επηρέασε έντονα τον Ιδιωτικό Τομέα, όπου για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά έτη, όλοι οι κλάδοι σημείωσαν συνολικά ζημιές. Σε μια περίοδο που όλοι συμφωνούν ότι η έξοδος από την κρίση θα έρθει μέσα από την ανάπτυξη και τον ιδιωτικό τομέα, τα αποτελέσματα αυτά θα πρέπει να μας προβληματίσουν ιδιαίτερα. Οι πρόσφατες εξελίξεις με τη στήριξη της Ελλάδος από την Ευρώπη δίνουν έναν τόνο αισιοδοξίας αλλά χρειάζεται ακόμα επιμονή, κίνητρα και πολλή δουλειά για να ανατραπούν τα αρνητικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων.”