* Ο σχετικός πίνακας που αφορά στις αποδόσεις των τραπεζικών μετοχών στην Ευρώπη δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

Τα επιτυχημένα σε γενικές γραμμές αποτελέσματα των ευρωπαϊκών stress tests δεν έδωσαν την αφορμή στις μετοχές των τραπεζών της Ευρώπης να αντιδράσουν ανοδικά.

Για την ακρίβεια, τα πιστωτικά ιδρύματα δεν μπήκαν στον κόπο να αντιδράσουν θετικά ούτε καν σε μία συνεδρίαση και να χαιρετίσουν τα θετικά μηνύματα από τα πολυαναμενόμενα αποτελέσματα.

Η αδυναμία κίνησης των τραπεζικών τίτλων σε θετικό έδαφος, έστω και βραχυπρόθεσμα, είναι αναμφίβολα ισχυρό χαστούκι και κριτική στα αποτελέσματα και στις υποθέσεις των τεστ, όπως υποστήριξαν αρκετοί αναλυτές και διαχειριστές, αν και προτίμησαν να το κάνουν off the record.

Παρά την αύξηση σε κεφάλαια πρώτης διαβάθμισης κατά 50 δισ. ευρώ, στη διάρκεια του 2011, από τις 90 τράπεζες που συμμετείχαν στα τεστ κοπώσεως της European Banking Authority (EBA), ο δείκτης Euro Stoxx Banks εξακολουθεί να σημειώνει μία από τις χειρότερες κλαδικές αποδόσεις από τις αρχές του έτους με -16% και επηρεάζει αρνητικά και τους υπόλοιπους κλάδους μετοχών, όπως και τις μετοχικές αγορές συνολικά.

Παρά το γεγονός πως οι ευρωπαϊκές τράπεζες φαίνεται πως δεν χρειάζονται σύντομα ενίσχυση κεφαλαίων και είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες, οι επενδυτές δεν έχουν πειστεί και, παρότι ένα ράλι ανακούφισης θα ήταν ό,τι πρέπει και για την πολύπαθη ελληνική αγορά μετοχών, μάλλον απέχει για την ώρα, όσο ίσως απέχει και η συνολική λύση του προβλήματος των ομολόγων της περιφέρειας.

Αν και τα τεστ κοπώσεως για το 2011 ήταν πιο αυστηρά απ’ ό,τι το περασμένο έτος και παράλληλα υπήρξε πολύ σημαντική προσπάθεια για μεγαλύτερο βάθος πληροφόρησης και γνωστοποίησης περισσότερο λεπτομερών στοιχείων ανά χώρα και ανά τράπεζα, οι επενδυτές δεν φάνηκαν να επικροτούν τον μικρό αριθμό των πιστωτικών ιδρυμάτων που απέτυχαν.

--- Γενικό πρόβλημα

Η EBA, επίσης, πραγματοποίησε έναν ακραίο έλεγχο προσομοίωσης για τη ρευστότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων, για τον οποίο τα αναλυτικά δεδομένα δεν δόθηκαν στη δημοσιότητα, ωστόσο έχει καθορίσει τα συγκεντρωτικά στοιχεία.

Αυτά δείχνουν πως οι 90 τράπεζες έχουν διατραπεζική χρηματοδότηση ύψους άνω των 8 τρισ. ευρώ, ήτοι το 46% της συνολικής χρηματοδότησής τους, για την οποία το 47% ωριμάζει σε ένα έτος και το 1/3 της σε τρεις μήνες και είναι πιθανόν τα τραπεζικά συστήματα με υψηλό δείκτη δανείων προς καταθέσεις να είναι πιο ευάλωτα στην επιδείνωση των συνθηκών ρευστότητας. Οι χώρες στις οποίες υπάρχουν τέτοια πιστωτικά ιδρύματα είναι η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Βρετανία.

Οι βαριές απώλειες συνεχίζονται στο ταμπλό για τις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, παρά τη σχετική ηρεμία στο χρηματιστηριακό κλίμα που επικράτησε στις διεθνείς αγορές στη διάρκεια του δευτέρου τριμήνου του έτους.

Το δεύτερο εξάμηνο των πιστωτικών ιδρυμάτων μοιάζει να ξεκινά καταστροφικά, αφού ο δείκτης Euro Stoxx Banks από τα τέλη Ιουνίου κινείται ήδη με απώλειες της τάξεως του 15%, ενώ την ίδια περίοδο ο Euro Stoxx 50 σημειώνει πτώση μόλις 8% και ο γερμανικός δείκτης μετοχών DAX 4%.

Όπως φαίνεται, το βαρίδι των ευρωπαϊκών ομολόγων είναι ιδιαίτερα ισχυρό και προκαλεί σημαντικές αναταράξεις στις μετοχές των τραπεζών, όμως τα profit warnings θα συνεχίσουν να έρχονται και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Τα μικτά τριμηνιαία αποτελέσματα που ανακοίνωσαν οι αμερικανικές τράπεζες τις τελευταίες 15 ημέρες απλώς καταδεικνύουν πως τα πιστωτικά προβλήματα που παλαιότερα αφορούσαν μόνο στους δανειολήπτες υψηλού κινδύνου επεκτείνονται σε όλο το φάσμα του καταναλωτικού δανεισμού, θέτοντας νέους κινδύνους για την οικονομία και επιβαρύνοντας ιδιαίτερα τις αγορές.

--- Οι επιδόσεις

* Οι βρετανικές τράπεζες κινήθηκαν πολύ κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αφού ο δείκτης Core Tier 1 που εμφάνισαν διαμορφώθηκε στο 7,6% έναντι 7,7% κατά μέσο όρο, με εξαίρεση τη Royal Bank of Scotland, η οποία κινήθηκε χαμηλότερα.

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε πως τα πιστωτικά ιδρύματα της Βρετανίας θα είναι λιγότερο επηρεασμένα από την κρίση στην ευρωζώνη και θα χρειαστούν χαμηλότερα κεφάλαια σε περίπτωση όπου τα ποσοστά haircut στα ομόλογα της περιφέρειας αυξηθούν στο 40%.

Ωστόσο, η HSBC Holdings, η αγγλική τράπεζα που είναι πρώτη σε κεφαλαιοποίηση στη Γηραιά Ήπειρο, σημειώνει απόδοση -4% από την αρχή του δευτέρου εξαμήνου και -11% από τις αρχές του έτους. Παράλληλα, η Royal Bank of Scotland, η οποία κατά κάποιον τρόπο δεν ικανοποίησε στα τεστ της ΕΒΑ, χάνει ήδη 13% από τα τέλη Ιουνίου και 16% από τις αρχές του 2011.

* Όσον αφορά στις πορτογαλικές τράπεζες, αντεπεξήλθαν σε μεγάλο βαθμό ικανοποιητικά στα stress tests της ΕΒΑ, με μικρή εξαίρεση την Banco Comercial Portugues (BCP), το δεύτερο μεγαλύτερο πιστωτικό ίδρυμα της χώρας.

Η μεγαλύτερη σε κεφαλαιοποίηση τράπεζα της Πορτογαλίας, η Banco Espirito Santo (BES), σύμφωνα με τους αναλυτές της Nomura, θα χρειαστεί 1,1 δισ. ευρώ επιπρόσθετα κεφάλαια, ενώ η BCP 700 εκατ. ευρώ. Από τα τέλη του Ιουνίου η BES και η BCP έχουν απολέσει στο Χρηματιστήριο της Λισαβόνας το 14,4% και το 27% αντίστοιχα της αξίας τους, ενώ από τις αρχές του 2011 το 23% και το 45%.

* Αναφορικά με τις ιταλικές τράπεζες, τοποθετούνται καλύτερα στα τεστ του 2011 απ’ ό,τι το 2010, γεγονός που οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στις ανακεφαλαιοποιήσεις που είχαν πραγματοποιηθεί, αν και η εικόνα ανά πιστωτικό ίδρυμα είναι αρκετά διαφορετική.

Τόσο η Intesa Sanpaolo όσο και η UBI Banca διαμορφώθηκαν πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στον δείκτη Core Tier 1 για το 2012, στο 8,9% και στο 7,4%, όμως, στον αντίποδα, η Unicredit και η BancoPopolare εμφανίστηκαν σαφώς πιο αδύναμες. Απώλειες 19% σημειώνει η Unicredit στο Μιλάνο από τις αρχές Ιουλίου, ενώ η UBI Banca παρουσιάζει πτώση από τις αρχές του έτους 45%, που είναι και η μεγαλύτερη μεταξύ των ιταλικών τραπεζών.

* Παρά το γεγονός ότι η Deutsche Bank και η Commerzbank δεν εντυπωσίασαν στα ευρωπαϊκά stress tests, εντούτοις οι απώλειες στο ταμπλό για την πρώτη τον πρώτο μήνα του δευτέρου εξαμήνου ανέρχονται στο 10%, ενώ για τη δεύτερη στο 19%.

Οι δείκτες Core Tier 1 για το 2012 και για τις δύο γερμανικές τράπεζες ήταν 6,5% για την Deutsche Bank και 6,4% για την Commerzbank, ωστόσο από τις αρχές του 2011 οι αποδόσεις των δύο μετοχών διαφέρουν αισθητά: ο τίτλος της D.B. σημειώνει -6% και ο αντίστοιχος της Commerzbank -46%.

* Οι γαλλικές Credit Agricole και BNP Paribas, με δείκτες Core Tier 1 για το 2012 στο 8,5% και στο 7,9%, βρίσκονται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ στο ταμπλό στο Παρίσι οι απώλειες από τις αρχές Ιουλίου ξεπερνούν το 18% για την πρώτη και το 15% για τη δεύτερη. Για τη Societe Generale, όπου τα τεστ ήταν ελαφρώς χειρότερα απ’ ό,τι στις δύο άλλες, η απόδοση από τα τέλη Ιουνίου είναι 16%.

* Τέλος, και στις ισπανικές τράπεζες το κλίμα είναι βαρύ, αφού οι εκτιμήσεις για την πορεία τους επηρεάζονται αρνητικά σε μεγάλο βαθμό από τις εξελίξεις στην αγορά της ακίνητης περιουσίας. Όσον αφορά στην εικόνα τους στο ταμπλό, οι απώλειες που σημειώνουν είναι σημαντικές. 

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

Ενα στοιχείο το οποίο είχε διττή ερμηνεία και κατά κάποιον τρόπο προκάλεσε αρνητικά σχόλια για τα τεστ κοπώσεως της European Banking Authority ήταν το συνολικό έλλειμμα κεφαλαίων που ανέκυψε στο χειρότερο δυνατό σενάριο για τις 90 τράπεζες.

Το έλλειμμα των 2,5 δισ. ευρώ μόνο χαρακτηρίστηκε πολύ μικρό και οι αναλυτές της UBS, για παράδειγμα, τόνισαν ότι θα προκύψουν περισσότερες κεφαλαιακές ανάγκες για τα πιστωτικά ιδρύματα και μάλιστα σύντομα. Ταυτόχρονα, το όριο που επιλέχτηκε για τον βασικό δείκτη εποπτικών κεφαλαίων Core Tier 1 στο 5% επίσης θεωρήθηκε χαμηλό, αφού σύμφωνα με τη Βασιλεία το πιο μικρό απαιτούμενο επίπεδο για τον δείκτη κεφαλαίων είναι 7%.

Με βάση τα στοιχεία της EBA, και πέραν των ελληνικών περιπτώσεων, οι ισπανικές τράπεζες Tarragona i Manresa, Caja de Ahorros de Mediterraneo, Caja 3, Banco Pastor και Unnim όπως και η αυστριακή OeVAG δεν πέτυχαν στη δοκιμασία.

Στον αντίποδα, σε μεγάλο βαθμό, τα τεστ κοπώσεως έδειξαν ότι οι τράπεζες είναι σε θέση να ξεπεράσουν δύσκολες μακροοικονομικές συνθήκες εάν αυτές παρουσιαστούν στις διεθνείς αγορές και επίσης πως ο πιστωτικός κλάδος είναι ο μοναδικός της ευρωπαϊκής οικονομίας που έχει βρεθεί στο στόχαστρο και έχει ελεγχθεί τόσο συστηματικά από ανεξάρτητες αρχές.

Αυτό το στοιχείο βραχυπρόθεσμα μπορεί να μην αποδώσει χρηματιστηριακή αξία για τις μετοχές των τραπεζών, ωστόσο μπορεί να μειώσει την πίεση στη χρηματοδότησή τους, όχι όμως στις περιφερειακές περιοχές. Από την άλλη πλευρά, μεσοπρόθεσμα, τα μεγάλα προβλήματα στον τραπεζικό κλάδο της Ευρώπης παραμένουν. Η ανάπτυξη εξακολουθεί να είναι ισχνή και η εξάρτηση από το wholesale funding διατηρείται, δεδομένο που είναι ιδιαίτερα αρνητικό.

Η σημαντική έκθεση σε ομόλογα της ευρωπαϊκής περιφέρειας σίγουρα θα διατηρήσει την αβεβαιότητα στον κλάδο, ενώ σε περίπτωση ατυχήματος στην Ευρώπη η αρνητική αλληλεπίδραση θα προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις. Η κρίση χρέους στη Γηραιά Ήπειρο δεν επιλύεται, με αποτέλεσμα να παραμένει ο βασικότερος κίνδυνος που αναμφισβήτητα επηρεάζει αρνητικά τόσο την κερδοφορία των τραπεζικών ομίλων όσο και τις προοπτικές.

* Ο σχετικός πίνακας που αφορά στις αποδόσεις των τραπεζικών μετοχών στην Ευρώπη δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".