** Οι πίνακες που αφορούν στις επιδόσεις των ελληνικών τραπεζών στη ΝΑ Ευρώπη και στις περιοχές όπου έχουν παρουσία οι 4 τράπεζες, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

Tο 2007 ήταν η χρονιά των business plans για τις ελληνικές τράπεζες, καθώς η Εθνική Τράπεζα, η EFG Eurobank και η Τράπεζα Πειραιώς είχαν προχωρήσει σε αναθεώρηση των στόχων, ενώ στις αρχές του 2008 και η Alpha Bank έπραξε κάτι ανάλογο.
 
Από τα 3 δισ. ευρώ καθαρή κερδοφορία το 2007 και το 2008, τα τέσσερα πιστωτικά ιδρύματα το 2009 σημείωσαν κέρδη 1,8 δισ. ευρώ και λίγο πάνω από τα 500 εκατ. το 2010. Η ΕΤΕ συνεισέφερε το 75% του συνόλου, ενώ οι εκτιμήσεις για τα επιχειρησιακά σχέδια είναι πλέον παρελθόν.

Παράλληλα, ενώ οι χορηγήσεις στην Ελλάδα μειώνονται σημαντικά από τρίμηνο σε τρίμηνο, η διαδικασία της απομόχλευσης συνεχίζεται με αυξανόμενους ρυθμούς, η ανάγκη για κεφάλαια ενισχύεται και η μέχρι τώρα εύκολη κερδοφορία των εγχώριων δραστηριοτήτων τελειώνει, οι ελληνικές τράπεζες είναι υποχρεωμένες να αποφασίσουν -σύντομα και υπό πίεση- ποιον δρόμο θα πρέπει να χαράξουν στο εξωτερικό, και ειδικά στη νοτιοανατολική Ευρώπη, η οποία είναι και η σημαντικότερη περιοχή που παρουσιάζει άμεσο ενδιαφέρον.

Με την κατάσταση στην Ελλάδα να πιέζει αφόρητα, οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να πάρουν απόφαση σχετικά με το ποιες χώρες τελικά θα αποτελέσουν core business για εκείνες στην ευρύτερη τραπεζική αγορά της νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Η διαδικασία της αποχώρησης ή της ενίσχυσης της παρουσίας τους έχει άμεση σχέση και με τον νέο γύρο των deals που θα προκύψουν, όταν και όποτε αυτό συμβεί, αφού είναι γνωστό πως απαιτούνται υπομονή και προετοιμασία για τέτοιου είδους εξελίξεις. Πάντως, οι συμμετοχές τους στη συγκεκριμένη περιοχή είναι «ασπίδα», γιατί μπορούν να ενισχύσουν την κεφαλαιακή διάρθρωση των μητρικών στην Ελλάδα.

Η επέκταση των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων στη νοτιοανατολική Ευρώπη είναι πιθανόν τελικά να απαιτήσει συμμάχους με την ευρεία έννοια του όρου. Οι ενέργειές τους, πέρα από την όποια προσπάθεια εντυπωσιασμού, αποκαλύπτουν την τακτική την οποία πρόκειται να ακολουθήσουν.

Καλά μελετημένες κινήσεις άμυνας για τη διαφύλαξη των κεκτημένων και την αποφυγή αρνητικών εκπλήξεων, υπό την πίεση ωστόσο εύρεσης νέων κεφαλαίων και μείωσης στο κόστος. Ταυτόχρονα, στο παραπάνω πλαίσιο κινούνται τόσο η EFG Eurobank με την Polbank όσο και η Εθνική Τράπεζα για τη διάθεση ποσοστού στη Finansbank, όταν κρίνει ότι οι αποτιμήσεις είναι ευνοϊκές.

--- Οι επιδόσεις

Αναμφισβήτητα, παρά το γεγονός πως οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν κερδίσει τα αναμενόμενα από τις επενδύσεις τους στις χώρες της ΝΑ. Ευρώπης, οι συγκεκριμένες αγορές και οι συμμετοχές τους αποτελούν το πιο σημαντικό περιουσιακό τους στοιχείο για ανάπτυξη στο μέλλον, αφού οι δραστηριότητες στην Ελλάδα έχουν σε μεγάλο βαθμό ωριμάσει.

Αρκετοί αναλυτές, παρότι αναγνωρίζουν ότι η νοτιοανατολική Ευρώπη είναι το μεγάλο στοίχημα για τα πιστωτικά ιδρύματα της Ελλάδας, θεωρούν τα οικονομικά τους αποτελέσματα φτωχά, με συνέπεια να αρχίζουν να αναθεωρούν και να χαρακτηρίζουν άνθρακες τον κρυμμένο θησαυρό της συγκεκριμένης περιοχής.

* Αναφορικά με την Alpha Bank, η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Ρουμανία, η Σερβία και η FYROM συνθέτουν το χαρτοφυλάκιο των δραστηριοτήτων της στη ΝΑ. Ευρώπη και από αυτές τις χώρες η Κύπρος και η Ρουμανία είναι οι σημαντικότερες συμμετοχές.

Η Κύπρος, ειδικότερα, αποτελεί το 9% του ομίλου σε καταθέσεις και χορηγήσεις, με μόλις 35 καταστήματα, ενώ το χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων εμφανίζει χαμηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Για το α΄ τρίμηνο του 2011, τα κέρδη προ φόρων της Alpha Bank στην Κύπρο αναλογούσαν στο 60% των συνολικών κερδών προ φόρων του ομίλου. Αντίθετα με την Κύπρο, η οποία ήταν η μόνη αγορά με θετικό bottom line, η συνολική συνεισφορά της ΝΑ. Ευρώπης στα αποτελέσματα της τράπεζας για το συγκεκριμένο διάστημα ήταν αρνητική κατά 5,4 εκατ. ευρώ προ φόρων και δικαιωμάτων μειοψηφίας, παρά το γεγονός πως το δανειακό χαρτοφυλάκιο ανερχόταν στα 9,2 δισ. ευρώ περίπου.

Η Ρουμανία και η Βουλγαρία ήταν αρνητικές στην τελική γραμμή, με 5,7 και 6,5 εκατ. ευρώ ζημίες αντίστοιχα, παρά το γεγονός πως αποτελούν το 9% των χορηγήσεων του ομίλου και παρότι το 2010 προσέφεραν σε αυτόν σχεδόν 11 εκατ. ευρώ προ φόρων. 

* Όσον αφορά στην Εθνική Τράπεζα, η Τουρκία και η Βουλγαρία είναι οι πιο σημαντικές συμμετοχές στο εξωτερικό από πλευράς χορηγήσεων. Μάλιστα, η Finansbank αποτελεί το 21% των χορηγήσεων του ομίλου της ΕΤΕ και σημειώνει τα ισχυρότερα κέρδη.

Οι δραστηριότητες της Εθνικής στη νότια και στην ανατολική Ευρώπη, πλην της Τουρκίας, το α΄ φετινό τρίμηνο, παρουσίασαν κέρδη 5 εκατ. ευρώ σε χαρτοφυλάκιο δανείων 8,5 δισ. ευρώ. Το χάσμα μεταξύ καταθέσεων και δανείων για την τράπεζα, στη συγκεκριμένη περιοχή, ανέρχεται σε 4 δισ. ευρώ περίπου, ενώ μαζί με την Τουρκία φτάνει στα 6,7 δισ. ευρώ.

Η Finansbank αποτελεί το cash cow του ομίλου, αφού στο α΄ φετινό τρίμηνο κάλυψε τις ζημίες της ΕΤΕ στην Ελλάδα, ενώ το 2010 συνεισέφερε το 68% των κερδών προ φόρων, όταν το ίδιο έτος η ΝΑ. Ευρώπη συνολικά συνεισέφερε το 80% των κερδών προ φόρων του ομίλου. Η Βουλγαρία, με 3,5 δισ. ευρώ δανειακό χαρτοφυλάκιο και 2,3 δισ. ευρώ καταθέσεις, σημείωσε κέρδη 8 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2011, ενώ για το σύνολο του 2010 το ποσό αυτό ανήλθε στα 48 εκατ. ευρώ. Η Ρουμανία και η Σερβία ήταν ζημιογόνες, ενώ η Κύπρος και η FYROM εμφανίστηκαν θετικές, με μικρά όμως κέρδη. 

* Αναφορικά με την EFG Eurobank Ergasias, η αποεπένδυση από την πολωνική Polbank, με 77,8 εκατ. κέρδος στα αποτελέσματα του α΄ τριμήνου, δείχνει την κατάσταση που επικρατεί στις ελληνικές τράπεζες.
 
Η πολωνική θυγατρική ήταν η μεγαλύτερη επένδυση στο εξωτερικό όσον αφορά στον αριθμό των καταστημάτων, στο συνολικό ενεργητικό και στις χορηγήσεις, με συνεισφορά ωστόσο 41,2 εκατ. ευρώ προ φόρων το 2010 και -49,3 εκατ. ευρώ επίσης προ φόρων το 2009. Η κίνηση της Eurobank, όπως εκτιμά η ίδια, θα βελτιώσει τη ρευστότητά της κατά 2 δισ. ευρώ.

Η Ρουμανία είναι μία από τις αγορές όπου δραστηριοποιούνται και οι τέσσερις εξεταζόμενες τράπεζες. Για την EFG Eurobank οι ζημίες προ φόρων για το α΄ φετινό τρίμηνο ανέρχονται στο 1,4 εκατ. ευρώ. Η τράπεζα διαθέτει το 6% των χορηγήσεών της στη Ρουμανία και το 4% των καταθέσεών της κι έχει 300 καταστήματα.

Η συγκεκριμένη αγορά παρουσιάζει για την EFG τον δεύτερο υψηλότερο δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων, με 15,2%, πολύ πιο πάνω από τις άλλες τρεις τράπεζες. Επίσης, το αποτέλεσμα προ φόρων στο α΄ τρίμηνο του 2011 ήταν θετικό στα 16,2 εκατ. ευρώ και από τις χώρες όπου δραστηριοποιείται η Σερβία και η Κύπρος υπήρξαν οι βασικοί αρωγοί.
 
Ειδικά για την Κύπρο, τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν στα 10,5 εκατ. ευρώ και τα μετά φόρων κέρδη των 8,8 εκατ. ευρώ, σε σύνολο δανείων 843 εκατ. ευρώ, είναι μέγεθος ιδιαίτερα ικανοποιητικό. Στη Σερβία, τέλος, η EFG σημείωσε την καλύτερη επίδοση μεταξύ των τεσσάρων τραπεζών στα κέρδη προ φόρων. 

* Αναφορικά με την Τράπεζα Πειραιώς, τα κέρδη προ φόρων στον πίνακα αφορούν σε προ προβλέψεων, αφού η τράπεζα δεν δίνει στοιχεία μετά προβλέψεων για τις δραστηριότητές της ξεχωριστά ανά χώρα. Τα κέρδη προ φόρων για τις θυγατρικές του ομίλου της, το πρώτο τρίμηνο του 2011, διαμορφώθηκαν στα 18,6 εκατ. ευρώ, ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο μέγεθος ήταν -8,5 εκατ. ευρώ.

Στη Ρουμανία η θυγατρική παρουσιάζει για τον όμιλο το μεγαλύτερο μερίδιο στο εξωτερικό σε δάνεια και καταθέσεις, με 8% στα δάνεια και 5% στις καταθέσεις. Στο πρώτο τρίμηνο τα κέρδη προ φόρων και προβλέψεων στη συγκεκριμένη θυγατρική διαμορφώθηκαν στα 33 εκατ. ευρώ, με τον δείκτη δανείων προς καταθέσεις να αγγίζει το 245%.

Η Ουκρανία, όπως και στην περίπτωση της EFG Eurobank, είναι η περιοχή με τα ισχυρότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, όπου ο δείκτης NPL φτάνει σχεδόν το 49%! Συνολικά, η Τράπεζα Πειραιώς διαθέτει 7,7 δισ. ευρώ σε χορηγήσεις στη ΝΑ. Ευρώπη, με 4,8 δισ. ευρώ καταθέσεις, ενώ το gap φτάνει στα 2,85 δισ. ευρώ.

** Οι πίνακες που αφορούν στις επιδόσεις των ελληνικών τραπεζών στη ΝΑ Ευρώπη και στις περιοχές όπου έχουν παρουσία οι 4 τράπεζες, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".