Για δεκαετίες ολόκληρες, η οικοδομή αποτέλεσε -σύμφωνα με τους περισσότερους- τη λοκομοτίβα της ελληνικής οικονομίας.

Όσο και αν τώρα δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν πως μεγαλύτερη ανάπτυξη στον συγκεκριμένο χώρο δεν μπορεί να επιτευχθεί με το νέο μοντέλο που απαιτείται να ακολουθήσουμε, είναι αλήθεια ότι δεκάδες κλάδοι και εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι εξακολουθούν και σήμερα να επηρεάζονται από την πορεία του.

Το 2011 θα είναι η πέμπτη κατά σειρά χρονιά όπου η εγχώρια ζήτηση για τσιμέντο θα εμφανίσει μείωση και μάλιστα -σε αντίθεση με μερικούς που προσδοκούσαν σταδιακή σταθεροποίηση στην αγορά- τα πρώτα στοιχεία του νέου έτους είναι ιδιαίτερα αρνητικά...

Συγκεκριμένα, στο πρώτο φετινό τρίμηνο είδαμε τις εγχώριες πωλήσεις του ομίλου Τιτάν να σημειώνουν πτώση κατά 34% σε αξία και κατά 35% σε όγκο, με τις μονάδες να δουλεύουν με παραγωγική δυναμικότητα γύρω στο 50%.

Η άλλη μεγάλη τσιμεντοβιομηχανία της χώρας, η ΑΓΕΤ Ηρακλής, επίσης δεν κρύβει τον προβληματισμό της για τη χρονιά που διανύουμε, επισημαίνοντας πως «το 2011 αναμένεται το ίδιο δύσκολο με το 2010 για τον κλάδο της οικοδομής και γενικότερα των κατασκευών» και ακόμα ότι «το μέρος εκείνο της παραγωγικής δραστηριότητας που δεν θα καταναλωθεί στο εσωτερικό της χώρας δεν θα μπορέσει να απορροφηθεί από τη ζήτηση κρατών παραδοσιακά πελατών του εξωτερικού, λόγω των αντίξοων συνθηκών που επικρατούν σε αυτές και του ότι η εγχώρια τσιμεντοβιομηχανία υπολείπεται σε ανταγωνιστικότητα σε σχέση με αυτήν άλλων εξαγωγών χωρών».

Οι αντιδράσεις των ελληνικών τσιμεντοβιομηχανιών απέναντι στην πρωτοφανή ύφεση στην οικοδομική δραστηριότητα είναι η υλοποίηση επενδύσεων με στόχο τον περιορισμό του κόστους παραγωγής, οι προσπάθειες εξοικονόμησης λειτουργικών δαπανών και η διαφοροποίηση των αγορών δραστηριοποίησης (κυρίως από τον όμιλο Τιτάν).

Τι προβλέπεται όμως να γίνει στο μέλλον; Η Alpha Bank συναρτά την αναθέρμανση στην αγορά ακινήτων σε σχέση με τα πολύ χαμηλά τρέχοντα επίπεδα με μια σειρά άλλες θετικές εξελίξεις που αναμένονται από το δεύτερο εξάμηνο του 2011 και ιδιαίτερα από τις αρχές του 2012. Ωστόσο, οι μέχρι τώρα ενδείξεις που προκύπτουν από τους δείκτες κάθε άλλο παρά αισιόδοξες είναι.

Συγκεκριμένα, το πρώτο τρίμηνο του 2011 είδαμε τον δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στην κατασκευή κατοικιών να υποχωρεί σε ποσοστό 47,2% σε ετήσια βάση. Επιπλέον, μετά την περυσινή μείωση των οικοδομικών αδειών σε ποσοστό 19,9% σε επιφάνεια, ο φετινός Ιανουάριος ξεκίνησε με αντίστοιχη πτώση κατά 74,6% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2010!

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η πτώση των οικοδομικών αδειών συνεχίζεται μέχρι σήμερα και ιδιαίτερα σημαντικό είναι το ότι υπάρχει μεγάλη συσχέτιση μεταξύ των οικοδομικών αδειών που εκδίδονται σήμερα και της ζήτησης για τσιμέντο, σιδηρομπετόν, ξύλο, προφίλ αλουμινίου και άλλα προϊόντα μετά την πάροδο 8 - 15 μηνών. Άρα, δηλαδή, πολύ δύσκολα θα σημειωθεί ανάκαμψη στη ζήτηση αυτών των βιομηχανιών τουλάχιστον μέχρι και το πρώτο τρίμηνο του 2012...

--- Ο μεταλλουργικός κλάδος

Χαρακτηριστικό στοιχείο για τις προοπτικές της εγχώριας οικοδομικής και γενικότερα κατασκευαστικής δραστηριότητας είναι η στάση του ομίλου Βιοχάλκο, ο οποίος εδώ και περισσότερους από δώδεκα μήνες επιχειρεί στροφή από τις εγχώριες πωλήσεις στις εξαγωγές και από τα προϊόντα που προορίζονταν για την οικοδομή σε όσα καλύπτουν τις ανάγκες βιομηχανικών εταιρειών.

Η Σιδενόρ, για παράδειγμα, η οποία παλαιότερα απευθυνόταν κυρίως στην εγχώρια αγορά, φέτος θα δει πάνω από το 80% των πωλήσεών της να αγοράζεται από πελάτες εξωτερικού. Και επίσης, η ποσοστιαία συμμετοχή στο σιδηρομπετόν αναμένεται να μειωθεί προς όφελος των πλατέων προϊόντων, τα οποία αγοράζονται κυρίως από τις βιομηχανίες.

Ανάλογη πολιτική ακολουθεί και η ΕΛΒΑΛ, που υπερκαλύπτει τις απώλειες από την πορεία της εγχώριας οικοδομικής δραστηριότητας με εξαγωγές που απευθύνονται κυρίως για βιομηχανική χρήση.

--- Οι εταιρείες ξύλου

Αναγκαστική έμφαση στις εξαγωγές δίνουν φέτος και οι εταιρείες του κλάδου της ξυλείας. Η ενίσχυση του εξαγωγικού χαρακτήρα με στόχο να διατηρήσει τον όγκο παραγωγής του εργοστασίου στον Έβρο σε υψηλά επίπεδα εντάσσεται στα φετινά σχέδια της εισηγμένης Ακρίτας.

Όσον αφορά στους στόχους της, η Interwood-Ξυλεμπορία θα επιδιώξει, μεταξύ άλλων (επέκταση σε άλλα προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας κ.λπ.), να αυξήσει τις εξαγωγές της. Οι εξαγωγές της εταιρείας ξεκίνησαν από πολύ χαμηλά επίπεδα το 2009 (μόλις 11.000 ευρώ), σκαρφάλωσαν στα 550.000 ευρώ πέρυσι και υπάρχουν προοπτικές για νέα άνοδο φέτος, όπως αναφέρει η διοίκηση της επιχείρησης.

Αναφορικά με τη Shelman, η διοίκησή της δηλώνει πως «η εταιρεία, λόγω των δυσχερών συνθηκών που επικρατούν επί του παρόντος στην αγορά ξύλου, έχει αποφασίσει την περαιτέρω ανάπτυξη της εξαγωγικής της δραστηριότητας».

ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΚΛΑΔΟΙ

Σχετικά με το ποιες είναι οι άλλες επιχειρήσεις και οι κλάδοι που επηρεάζονται από την οικοδομική δραστηριότητα, ενδεικτικά αναφέρουμε τις εταιρείες προφίλ αλουμινίου (ΑΛΟΥΜΥΛ, Βιοκαρπέτ κ.ά.), τις εταιρείες επίπλων (Fourlis Συμμετοχών, Sato κ.ά.), τις επιχειρήσεις του τομέα των ηλεκτρικών συσκευών (Ηλεκτρονική κ.ά.), τις εταιρείες καλωδίων (Ελληνικά Καλώδια, Nexans Ελλάς), τις βιομηχανίες μαρμάρων (Ικτίνος, Μάρμαρα Κυριακίδη), τις εταιρείες παραγωγής ανελκυστήρων (Κleemann, Doppler) και πολλές άλλες.

Η εταιρεία Ικτίνος, για παράδειγμα, πέρα από τη διεύρυνση του αντικειμένου της δραστηριότητάς της, απαντά στη γενικότερη ύφεση της εσωτερικής αγοράς λόγω της μείωσης που χαρακτηρίζει τον κατασκευαστικό τομέα με έμφαση στις εξαγωγές, αφού οι τελευταίες αποτελούσαν το 42,8% των συνολικών πωλήσεων το 2008, το 59,3% το 2009 και το 72,8% το 2010.

Βασικοί στόχοι του ομίλου Kleemann για φέτος είναι η διείσδυση σε ακόμη περισσότερες νέες αγορές του εξωτερικού καθώς και η αύξηση του μεριδίου αγοράς σε υφιστάμενες, ώστε να καλυφθεί η απώλεια από το εσωτερικό λόγω της κρίσης στην ελληνική οικονομία.