Τράπεζες: Οι πέντε «εκκρεμότητες» του 2011

Τα πέντε μέτωπα στα οποία οι ελληνικοί όμιλοι θα πάρουν σημαντικές αποφάσεις μέσα στο έτος, αφού πρώτα αποκτήσουν καλύτερη «γεύση» για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στο μακροοικονομικό ζήτημα…

Δημοσιεύθηκε: 4 Μαΐου 2011 - 07:51

Στέφανος Kοτζαμάνης [email protected]

Τράπεζες: Οι πέντε «εκκρεμότητες» του 2011

Τα πέντε μέτωπα στα οποία οι ελληνικοί όμιλοι θα πάρουν σημαντικές αποφάσεις μέσα στο έτος, αφού πρώτα αποκτήσουν μια καλύτερη «γεύση» για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στο μακροοικονομικό ζήτημα της χώρας…

Σε κατάσταση αναμονής βρίσκονται οι ελληνικές τράπεζες, καθώς παρακολουθούν με έντονο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο μακροοικονομικό μέτωπο, ενώ σε ό,τι αφορά το επιχειρησιακό κομμάτι παρατηρούνται:

• Σχεδόν πλήρης απραξία στη λιανική τραπεζική, όπου οι αποπληρωμές των δανείων είναι πολύ μεγαλύτερες από τις νέες χορηγήσεις.

• Ουσιαστικό «κλείσιμο της κάνουλας» (πλην πολύ λίγων εξαιρέσεων) των χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις και επικέντρωση στις ρυθμίσεις παλαιότερων δανείων και στην είσπραξη καθυστερούμενων απαιτήσεων. Και στον τομέα των επιχειρηματικών δανείων αναμένεται ουσιαστική μείωση κατά τη διετία 2010 - 2011, η οποία όμως δεν θα φτάσει σε τόσο υψηλά επίπεδα όσο η συρρίκνωση στη λιανική τραπεζική.

• Δραστηριοποίηση στο κομμάτι της προσέλκυσης καταθέσεων.

• Κινήσεις περιορισμού του λειτουργικού κόστους, χωρίς όμως αυτό να έχει λάβει μέχρι σήμερα… δραματικές διαστάσεις.

--- Με το… δάχτυλο στη σκανδάλη

1. Αναμφίβολα, οι διοικήσεις των τραπεζών περιμένουν με μεγάλο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο μακροοικονομικό μέτωπο, προκειμένου να κανονίσουν τα θέματα της κεφαλαιακής τους επάρκειας.

Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία του παρατιθέμενου πίνακα της Citigroup, όπου αναφέρονται οι εκτιμώμενες αυξήσεις κεφαλαίου των μεγαλύτερων ελληνικών και κυπριακών τραπεζών (πλην Εθνικής) σε περιπτώσεις διαφόρων σεναρίων «κουρέματος» των ελληνικών κρατικών ομολόγων, προκειμένου οι βασικοί δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών μας να επανέλθουν στο 7%.

Σύμφωνα λοιπόν με τον συγκεκριμένο πίνακα, ένα «κούρεμα» 30% στα ελληνικά ομόλογα θα απαιτούσε επιπλέον ίδια κεφάλαια 1,6 δισ. ευρώ στις ελληνικές τράπεζες, ενώ αν το «κούρεμα» διαμορφωθεί στο 40% ή στο 50%, τότε θα απαιτηθούν πρόσθετα ίδια κεφάλαια 4,13 και 6,87 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Τα ποσά αυτά δεν φαίνονται ιδιαίτερα μεγάλα και δεν απειλούν τη βιωσιμότητά τους, καθώς:

Α) Υπάρχει η επιλογή -αν προκύψει η σχετική ανάγκη- για νέες αυξήσεις κεφαλαίου.
Β) Θα πρέπει να συνεκτιμηθεί η δυνατότητα των 10 δισ. ευρώ που μπορούν να αντλήσουν οι ελληνικές τράπεζες -αν το επιθυμήσουν- από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ μέσω του μνημονίου (Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας).

Βέβαια, απώλειες θα υποστούν οι τράπεζες και από την άνοδο που παρατηρείται στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Πάντως, επί του παρόντος, οι ελληνικές τράπεζες δεν συζητούν το ενδεχόμενο χρήσης των προαναφερόμενων 10 δισ. ευρώ, ενώ η Alpha Bank και η Eurobank (οι τράπεζες που έχουν καιρό να προχωρήσουν σε αυξήσεις κεφαλαίου), δεν φαίνεται να εξετάζουν το θέμα της κεφαλαιακής τους ενίσχυσης, αν δεν προκύψουν νέα δεδομένα στον ορίζοντα.

Να θυμίσουμε, βέβαια, πως οι εισηγμένες ελληνικές τράπεζες από το 2007 έως και φέτος είτε άντλησαν είτε έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να αντλήσουν (βλέπε στοιχεία παρατιθέμενου πίνακα) πάνω από 18 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 12,5 δισ. μέσω αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, 2,1 δισ. μέσα από μετατρέψιμα ομολογιακά δάνεια, ενώ άλλα 3,5 δισ. έχουν αντληθεί από το ελληνικό δημόσιο με τη μορφή των προνομιούχων μετοχών. Πέραν αυτών, στο ορατό μέλλον, αναμένονται τουλάχιστον οι ανακοινώσεις για νέες ΑΜΚ της Εμπορικής Τράπεζας και της Τ Bank.

2. Μια δεύτερη «εκκρεμότητα» για τις τράπεζες είναι οι τελικές λύσεις που θα επιλέξουν, προκειμένου να περιορίσουν τα έξοδά τους. Μέχρι σήμερα, οι τράπεζες περιορίζονται κυρίως σε «επιφανειακές» μειώσεις κόστους και κυρίως επικεντρώνονται στην εκπόνηση σχεδίων για εντονότερη μείωση των λειτουργικών τους δαπανών, με τον περιορισμό του αριθμού των εργαζομένων να «παίζει» στα περισσότερα από τα σενάρια που αναλύονται.

Το ποιες τελικά επιλογές θα υιοθετηθούν θα επηρεαστεί από την πορεία των πραγμάτων κατά τους αμέσως επόμενους μήνες, ωστόσο το μόνο βέβαιο είναι ότι σε βάθος χρόνου οι τράπεζες θα κληθούν να ακολουθήσουν ένα μοντέλο με μικρότερο αριθμό καταστημάτων, κάθε ένα από τα οποία θα απασχολεί χαμηλότερο αριθμό εργαζομένων…

Όσο για τις αμοιβές των τραπεζοϋπαλλήλων, αναμένεται πως οι διοικήσεις θα επιδιώξουν να πέσει «ψαλίδι» τουλάχιστον στα μεσαία και στα υψηλόβαθμα στελέχη, παρά τις ήδη εκπεφρασμένες αντιδράσεις των εργαζομένων.

3. Ένα τρίτο θέμα που θα εξαρτηθεί από την πορεία του μακροοικονομικού ζητήματος δεν είναι άλλο από τις θυγατρικές των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό. Σήμερα, οι τράπεζες επεξεργάζονται διάφορα σενάρια σε ό,τι αφορά την παρουσία τους στο εξωτερικό, όπου εξετάζονται επιλεκτικές ρευστοποιήσεις και πιθανές στρατηγικές συμμαχίες με τραπεζικές δυνάμεις του εξωτερικού.

4. Το θέμα των συγχωνεύσεων στον τραπεζικό κλάδο φαίνεται να έχει -επί του παρόντος τουλάχιστον- βαλτώσει, παρά το γεγονός ότι ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος δεν χάνει καμία ευκαιρία να τονίζει την αναγκαιότητα μιας τέτοιας εξέλιξης.

Με τις διοικήσεις των Alpha Bank και Eurobank να αντιδρούν, με τις κυπριακές τράπεζες να διστάζουν να αυξήσουν περαιτέρω τη θέση τους στην «επικίνδυνη Ελλάδα» (δέχονται ήδη τις επικρίσεις των ξένων οίκων) και με το ελληνικό δημόσιο να δείχνει απρόθυμο να «ξεκινήσει τον χορό» μέσω των ελεγχόμενων τραπεζών του, η προώθηση των deals φαντάζει αδύνατη.

Ωστόσο, η κατάσταση θα μπορούσε να αλλάξει αν δούμε κάποιες σημαντικές εξελίξεις στο μακροοικονομικό μέτωπο, οι οποίες δεν αποκλείεται να συμβούν ακόμη και κατά τους επόμενους μήνες.

5. Μια τελευταία σημαντική εκκρεμότητα, που εξαρτάται και αυτή από την πορεία του μακροοικονομικού θέματος, είναι και η στάση την οποία θα κρατήσουν οι τράπεζες στις προτάσεις εξαγορών και συγχωνεύσεων πελατών τους, που ήδη άρχισαν να αυξάνονται σε αριθμό.

Συγκεκριμένα, για αρκετές εταιρίες που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα έχει προκύψει κάποιο ενδιαφέρον από άλλες επιχειρήσεις, ωστόσο στις πλείστες των περιπτώσεων οι όποιες προτάσεις συνδυάζονται με αιτήματα για γενναία «κουρέματα» των υποχρεώσεων των εταιριών από τις τράπεζες. Οι υποψήφιοι αγοραστές, δηλαδή, απαιτούν τη διαγραφή του 30%, ή του 40%, ή και ακόμη μεγαλύτερου ποσοστού των δανείων της πωλούμενης επιχείρησης, κάτι που μέχρι σήμερα συνήθως συναντά την «αντίσταση» των τραπεζών. Οι τράπεζες, ωστόσο, ίσως να «χαλαρώσουν» τη στάση τους αν δουν ότι το οικονομικό περιβάλλον επιδεινώνεται περαιτέρω…

Ελληνοκυπριακές τράπεζες: Απαιτούμενη κεφαλαιακή ενίσχυση (στόχος η επάνοδος του CET1 Ratio στο 7% για σενάρια πιθανών "haircuts"
Τράπεζα	"Κούρεμα" 30%	"Κούρεμα" 40%	"Κούρεμα" 50%
EFG Eurobank	0,45	1,1	1,76
Πειραιώς	0,63	1,35	2,06
ΑΤΕbank	0,28	0,96	1,64
Ταχ. Ταμιευτήριο	0,24	0,66	1,08
Τράπεζα Κύπρου	0	0	0
Marfin-Λαϊκή	0	0,06	0,33
Ελληνική	0	0	0
Σύνολο	1,6	4,13	6,87
* Τα ποσά σε δισεκατομμύρια ευρώ
*Πηγή: Citigroup*

Τράπεζες: Κεφαλαιακή ενίσχυση 2007-2011
Τράπεζα	Έτος	ΑΜΚ	ΜΟΔ	Κρατική βοήθεια	Σύνολο
Alpha Bank	2009	986	0	940	1.926
ATEbank	2009	0	0	675
ATEbank	2011	1.260	0	0	1.935
Attica Bank	2007	149	0	0
Attica Bank	2008	152	0	0
Attica Bank	2009	0	0	100	401
Γενική Τράπεζα	2007	210	0	0
Γενική Τράπεζα	2009	176	0	0
Γενική Τράπεζα	2010	339	0	0
Γενική Τράπεζα	2011	0	45	0	770
Εθνική Τράπεζα	2009	1.250	0	350
Εθνική Τράπεζα	2010	1.800	0	0	3.400
Εμπορική Τράπεζα	2009	850	0	0
Εμπορική Τράπεζα	2010	990	0	0	1.840
Eurobank	2007	1.230	0	0
Eurobank	2009	0	0	950
Eurobank	2011	100	0	0	2.280
Τράπεζα Κύπρου	2010	345	0	0
Τράπεζα Κύπρου	2011	0	1.340	0	1.685
Marfin-Λαϊκή	2011	488	660	0	1.148
Πειραιώς	2007	1.350	0	0
Πειραιώς	2009	0	0	370
Πειραιώς	2011	807	0	0	2.527
Proton Bank	2009	0	0	158
Proton Bank	2011	50	50	0	258
ΣΥΝΟΛΟ		12.532	2095	3543	18.170