Τον πρώτο έλεγχο στα αποτελέσματα της δημοσιονομικής προσαρμογής του προηγούμενου τριμήνου θα κάνει αυτήν την εβδομάδα η τρόικα, τεχνικά κλιμάκια της οποίας αναμένονται σήμερα στην Αθήνα.

Η επίσκεψη των δανειστών της χώρας θα πραγματοποιηθεί σε βαρύ κλίμα. Τα μαντάτα για την πορεία του ελλείμματος είναι δυσάρεστα.

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, το περυσινό έλλειμμα εκτοξεύτηκε κοντά στο 10,6% του ΑΕΠ. Επισήμως τα στοιχεία θα ανακοινωθούν από τη Eurostat στις 26 Απριλίου και μέχρι τότε το υπουργείο Οικονομικών «δεν πρόκειται να σχολιάσει ή να επιβεβαιώσει σχετικά δημοσιεύματα πριν γίνουν οι επίσημες ανακοινώσεις από τους θεσμικά υπεύθυνους φορείς», για να διαφυλαχτεί η αξιοπιστία των στατιστικών στοιχείων της χώρας.

Η υπέρβαση κατά περίπου μία μονάδα στο έλλειμμα (9,5% ήταν η τελευταία πρόβλεψη της κυβέρνησης) συνεπάγεται νέα «τρύπα» 2,3 δισ. ευρώ, η οποία έρχεται να προστεθεί στο ποσό του 1,750 δισ. ευρώ που πρέπει να λάβει η κυβέρνηση για να καλυφθούν τυχόν αστοχίες του φετινού προϋπολογισμού.

Έτσι, το «πακέτο» των πρόσθετων μέτρων θα ξεπεράσει τα 4 δισ. ευρώ και έπεται… συνέχεια λόγω της κακής πορείας των εσόδων στο πρώτο τρίμηνο του έτους.

Οι βασικότεροι λόγοι της απόκλισης του περυσινού ελλείμματος είναι τρεις:

1. Το χειρότερο του αναμενομένου δημοσιονομικό αποτέλεσμα των ασφαλιστικών ταμείων. Αντί πλεονάσματος 900 εκατ. ευρώ εκτιμάται ότι τελικά έκλεισαν το 2010 με έλλειμμα της τάξης των 500 εκατ. ευρώ.

2. Η καταγραφή μεγαλύτερων των προβλεπόμενων υποχρεώσεων της γενικής κυβέρνησης, καθώς ορισμένοι φορείς του Δημοσίου συνεχίζουν να μη δίνουν στοιχεία.

3. Η βαθύτερη ύφεση την οποία τελικά βίωσε η ελληνική οικονομία πέρυσι.

Οι παροχές…

Η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να παρακολουθήσει τους στόχους που θέτει το μνημόνιο, ξαναβγάζει απ’ το συρτάρι το «ψαλίδι» των περικοπών.

Στο στόχαστρο βάζει: τις πρόσθετες παροχές (υπερωρίες, μετακινήσεις, συμμετοχή σε επιτροπές κ.ά.) των υπαλλήλων σε υπουργεία και ΔΕΚΟ, αλλά και τα κοινωνικά επιδόματα (ανεργίας, πολυτέκνων, ΕΚΑΣ κ.λπ.). Στο υπουργείο Οικονομικών ψάχνουν κωδικό προς κωδικό τις δαπάνες για τις παροχές και τα επιδόματα προκειμένου να παρουσιάσουν στην τρόικα ένα αξιόπιστο σχέδιο δραστικής μείωσης.

Τα δύο αυτά μέτρα θα συμπεριληφθούν, σύμφωνα με πληροφορίες, στο «πακέτο» για τη δημοσιονομική προσαρμογή του τρέχοντος έτους, η οποία έγινε πλέον εξαιρετικά δύσκολη εξαιτίας της μεγάλης αναθεώρησης του ελλείμματος του 2010 και της υστέρησης των εσόδων στο πρώτο τρίμηνο του έτους άνω του 1 δισ. ευρώ.

Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν διαπιστώσει ότι κατά τη διάρκεια του 2010 αλλά και φέτος δεν έχουν εφαρμοστεί στην πράξη οι μειώσεις των πρόσθετων παροχών κυρίως στις ΔΕΚΟ και στους υπόλοιπους φορείς της γενικής κυβέρνησης.

Έτσι, σχεδιάζουν νέα παρέμβαση για περικοπές σε πλασματικές υπερωρίες, μετακινήσεις εκτός έδρας, νυχτερινά, συμμετοχές σε επιτροπές, ομάδες εργασίας, συμβούλια κ.ά.

Επίσης, οι διοικήσεις πολλών οργανισμών βρίσκουν τρόπους να παρακάμπτουν την εισοδηματική πολιτική μοιράζοντας επιδόματα.

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του ΟΣΕ, στον οποίο θεσπίστηκε νέο επίδομα θέσης διοίκησης για διευθυντές και προϊσταμένους, από τη χορήγηση του οποίου προκύπτουν αυξήσεις έως και 25%.

Το υπουργείο Οικονομικών, σε μια προσπάθεια να πιέσει για να γίνουν πράξη οι εξαγγελίες για περιστολή των δαπανών στις ΔΕΚΟ, προώθησε στη Βουλή νομοθετική ρύθμιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις των οργανισμών για θέματα εισοδηματικής πολιτικής θα πρέπει να εγκρίνονται από την Ειδική Γραμματεία ΔΕΚΟ.

Όσον αφορά στα κοινωνικά επιδόματα, το υπουργείο επισπεύδει τη σύνδεσή τους με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Το μέτρο κατά πάσα πιθανότητα θα εφαρμοστεί από το δεύτερο εξάμηνο του έτους και όχι από το 2012. Τα επιδόματα σε ανέργους, τρίτεκνους, πολύτεκνους θα χορηγούνται με βάση κριτήρια που αφορούν στο ύψος του ετήσιου δηλωθέντος εισοδήματος και στα περιουσιακά στοιχεία που κατέχουν οι σημερινοί δικαιούχοι των επιδομάτων.

Από τις περικοπές στα κοινωνικά επιδόματα στο μνημόνιο έχει υπολογιστεί εξοικονόμηση δαπανών ύψους 500 εκατ. ευρώ για το 2012 και, αν το μέτρο τεθεί σε εφαρμογή σύντομα, το οικονομικό επιτελείο υπολογίζει ότι μπορεί να εξασφαλίσει ποσό της τάξης των 300 εκατ. ευρώ.

Ακόμη σχεδιάζονται:

- Αυξήσεις στα τέλη κυκλοφορίας του 2012 που θα καταβάλουν το δίμηνο Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου 2011 οι κάτοχοι 5.000.000 οχημάτων Ι.Χ. και Δ.Χ. Από την εφαρμογή του μέτρου εκτιμάται ότι θα εισπραχθούν επιπλέον έσοδα ύψους άνω των 300 εκατ. ευρώ.

- Επιβολή εντός του έτους ειδικών φόρων κατανάλωσης στα αναψυκτικά, στους χυμούς, στα εμφιαλωμένα νερά και στο φυσικό αέριο, με στόχο την είσπραξη 200 - 300 εκατ. ευρώ.

- Νέες περικοπές αποδοχών για τους υψηλόμισθους σε ΔΕΚΟ και λοιπούς φορείς της γενικής κυβέρνησης.

- Μείωση των εξόδων για ενοίκια που καταβάλλουν δημόσιοι οργανισμοί.

- Μετατάξεις προϊόντων από τον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 13% στον υψηλό 23% από την 1η Ιουλίου 2011 και όχι από την 1η Ιανουαρίου 2012 που αναφέρεται στο μνημόνιο.

- Κατάργηση δημόσιων φορέων. Η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει κατ’ επανάληψη το κλείσιμο ανενεργών οργανισμών και στην παρούσα κρίσιμη συγκυρία προτίθεται να επισπεύσει τις κινήσεις της.

- Επιτάχυνση του ενιαίου μισθολογίου και αυστηρότερος έλεγχος των προσλήψεων. Μελετάται ο κανόνας 1 πρόσληψη για κάθε 5 αποχωρήσεις να γίνει 1 προς 7.

Στο πλαίσιο του «πακέτου» της περιόδου 2012 - 2015, προωθούνται:

- Η κατάργηση και ο περιορισμός φοροαπαλλαγών. Η χορήγηση των 980 φοροαπαλλαγών θα γίνεται από το νέο έτος (για τα εισοδήματα του 2011) με εισοδηματικά καθώς και περιουσιακά κριτήρια. Δηλαδή θα ληφθούν υπόψη από την εφορία τα δηλωθέντα εισοδήματα αλλά και η ακίνητη περιουσία που διαθέτει ο υπόχρεος, ακόμα και τα σκάφη αναψυχής ή τα αυτοκίνητα. Στις προθέσεις του οικονομικού επιτελείου είναι δαπάνες όπως ιατρικά έξοδα, ενοίκια, τόκοι στεγαστικών δανείων, δίδακτρα σε φροντιστήρια να περιοριστούν για τους έχοντες υψηλά εισοδήματα. Ο κ. Παπακωνσταντίνου έχει προσδιορίσει στα 60.000 - 70.000 ευρώ το ετήσιο εισόδημα πάνω από το οποίο θα γίνουν οι περικοπές στις φοροαπαλλαγές.

- Η κατάργηση των χαμηλών συντελεστών ΦΠΑ που ισχύουν για τα νησιά, καθώς και των μειωμένων συντελεστών που ισχύουν σήμερα για βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, θέατρα κ.λπ. Το κόστος από τους χαμηλούς συντελεστές αυτούς ανέρχεται στα 560 εκατ. ευρώ.

- Η κατάργηση των 300 φόρων υπέρ τρίτων που επιβαρύνουν τις τιμές αγαθών και υπηρεσιών. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν καταγράψει τους φόρους και τα ποσά που αυτοί αποδίδουν ετησίως και το προσεχές διάστημα θα υποβάλουν την πρότασή τους στον υπουργό Οικονομικών.

Στον αέρα…

Εν τω μεταξύ, σοβαρά προβλήματα ανακύπτουν στην πορεία εκτέλεσης του φετινού προϋπολογισμού, καθώς οι προβλέψεις για την είσπραξη εσόδων από διάφορες πηγές δεν επιβεβαιώνονται.

Μόνο από την πιθανή αναβολή της αύξησης των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων και τη μεγάλη καθυστέρηση στη ρύθμιση της αγοράς τυχερών και τεχνικών - ψυχαγωγικών παιχνιδιών οι απώλειες αγγίζουν το 1 δισ. ευρώ (περίπου 970 εκατ. ευρώ).

Η κυβέρνηση φαίνεται να εγκαταλείπει το σχέδιο για τη σταδιακή εξίσωση των φορολογητέων αξιών των ακινήτων με τις αγοραίες, με αποτέλεσμα τα πρόσθετα έσοδα ύψους 270 εκατ. ευρώ που προβλέπει ο προϋπολογισμός ότι θα προκύψουν από τη φορολόγηση των μεταβιβάσεων ακίνητης περιουσίας να μην εισπραχθούν φέτος.

Στον αέρα βρίσκεται και η πρόβλεψη του φετινού κρατικού προϋπολογισμού για την είσπραξη 700 εκατ. ευρώ από τη νομιμοποίηση του ηλεκτρονικού τζόγου και των ηλεκτρονικών τεχνικών - ψυχαγωγικών παιχνιδιών.

Όπως έγινε γνωστό, το σχετικό νομοσχέδιο το οποίο η κυβέρνηση έχει ήδη καταθέσει στη Βουλή δεν έχει ακόμη εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ούτε πρόκειται να εγκριθεί στο προσεχές τρίμηνο, ενώ δεν αποκλείονται και υποδείξεις για τροποποιήσεις, οπότε είναι βέβαιο πλέον ότι δεν θα καταστεί δυνατή η ψήφιση του νομοσχεδίου πριν από τον Σεπτέμβριο.

Μεγάλες είναι επίσης οι απώλειες του προϋπολογισμού από τον φόρο μισθωτών υπηρεσιών (λόγω της περικοπής μισθών και συντάξεων), τους φόρους των επιχειρήσεων, τον ΦΠΑ κ.λπ.