Eντονους πονοκεφάλους προκαλεί στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης το γεγονός ότι, με τις παρούσες τουλάχιστον συνθήκες, «δεν υπάρχει σάλιο» για να χρηματοδοτηθούν κρατικές επενδύσεις, είτε μέσα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Eπενδύσεων (ΠΔΕ) είτε μέσα από τα ΕΣΠΑ.

Έτσι, παρά τις συνεχείς διαβεβαιώσεις του υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας ότι ανάπτυξη θα υπάρξει, οι παράγοντες της αγοράς συνεχίζουν να είναι έντονα προβληματισμένοι για το μέλλον της οικονομίας.

Η απουσία χρηματοδότησης είναι εμφανής διά γυμνού οφθαλμού σε πολλές κυβερνητικές κινήσεις, όπως είναι, για παράδειγμα, ο ουσιαστικός περιορισμός του νέου επενδυτικού νόμου στα φορολογικά κίνητρα, με τη δυνατότητα των επιχορηγήσεων να βρίσκεται επί της ουσίας μόνο στα... χαρτιά.

Μελλοντικά σενάρια, όπως λόγου χάρη η επιμήκυνση του χρέους ή η έκδοση ευρωομολόγου, θα μπορούσαν ενδεχομένως να βελτιώσουν κάπως την κατάσταση, ωστόσο τέτοια σενάρια είναι αβέβαιο τόσο αν θα πραγματοποιηθούν όσο και πότε θα μπορούσε να γίνει αυτό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι, με την παρούσα κατάσταση, το «πακέτο στήριξης» αρκεί ουσιαστικά μόνο για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους και όχι για τη χρηματοδότηση επενδύσεων.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η λογική υποδεικνύει (και οι χρηματιστηριακοί αναλυτές προβλέπουν σχετικά) ότι η ελληνική κυβέρνηση θα κινηθεί εντατικότερα, προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται:

1) Οι αποκρατικοποιήσεις. Ενδεικτικός είναι ο σχετικός πίνακας της Εθνικής Χρηματιστηριακής, στον οποίο αναφέρονται οι εισηγμένες εταιρείες όπου το Δημόσιο κατέχει ποσοστά και οι πιθανές ρευστοποιήσεις σε αυτές μέσα στο 2011. Έτσι, για την τρέχουσα χρονιά, ο χρηματιστηριακός οίκος θεωρεί εφικτό έναν στόχο για άντληση 940 εκατ. ευρώ μέσα από το Χ.Α., ποσό που θα μπορούσε να προκύψει από την πώληση: του 10% του ΟΤΕ, του 44,3% του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, του 10,6% της ΕΥΔΑΠ, του 25% στον ΟΛΠ και στον ΟΛΘ, καθώς και του 23,6% στην ΕΥΑΘ.

Παράγοντες που θα ήταν δυνατόν να δράσουν καταλυτικά προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση θα μπορούσαν να είναι τόσο η κυβερνητική απόφαση για μειώσεις μισθών και στις εισηγμένες εταιρείες του Δημοσίου όσο και το ενδεχόμενο εκχώρησης του management στον στρατηγικό συνεταίρο που θα προκύψει.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις μειώσεις μισθών, σημαντικές (θετικές) επιδράσεις αναμένονται στον ΟΤΕ (χρόνιο αίτημα της διοίκησης για αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο εργασίας), στη ΔΕΗ (το εργατικό κόστος υπολογίζεται γύρω στο 30% των συνολικών δαπανών) αλλά και στις εταιρείες ύδρευσης ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, όπου το κόστος προσωπικού υπερβαίνει το 60% και το 35% του συνολικού τους κόστους αντίστοιχα. Και φυσικά οι αποκρατικοποιήσεις δεν θα περιοριστούν μόνο στις εισηγμένες επιχειρήσεις του Δημοσίου. Έτσι, σημαντικά ζητήματα προκύπτουν για το 49% του Δημοσίου στο Καζίνο της Πάρνηθας (πιθανό ενδιαφέρον από ΕΛΛΑΚΤΩΡ), για την προσέλκυση στρατηγικού εταίρου στα Ελληνικά Ταχυδρομεία, για τις ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ στον κλάδο της ενέργειας κ.λπ.

2) Αδειοδοτήσεις και παρατάσεις αδειών. Το ελληνικό δημόσιο έχει εγγράψει στον φετινό προϋπολογισμό έσοδα 700 εκατ. ευρώ από τις αδειοδοτήσεις στον χώρο των τυχερών παιχνιδιών. Η κατάθεση του σχετικού νόμου και η ολοκλήρωση του όλου θέματος φαίνεται να καθυστερούν κάπως, αλλά ελπίζεται ότι τελικά τα χρήματα θα εισρεύσουν κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Από τη συγκεκριμένη κίνηση της κυβέρνησης ευελπιστούν να αποκομίσουν οφέλη αρκετές εισηγμένες εταιρείες του Δημοσίου, όπως ο ΟΠΑΠ, καθώς και η Centric, η Avenir κ.ά. Η πρώτη παράταση άδειας που σχεδιάζεται να δοθεί είναι στον ΟΠΑΠ, η οποία λήγει το 2020. Παρά τις αρχικές προσδοκίες, οι τελευταίες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η χρονική επέκταση της άδειας του οργανισμού θα γίνει μέσα στο 2012, αφού προηγουμένως θα έχει ξεκαθαριστεί και θα έχει «τρέξει» το θεσμικό πλαίσιο στον κλάδο. Μια άλλη παράταση σύμβασης θα μπορούσε να είναι αυτή του αεροδρομίου της Αθήνας, κίνηση η οποία θα ήταν δυνατόν να συνδυαστεί ενδεχομένως και με πώληση της κρατικής συμμετοχής στη συγκεκριμένη εταιρεία.

Το ελληνικό δημόσιο φαίνεται να προωθεί το σενάριο της παράτασης της χρονικής διάρκειας εκμετάλλευσης της Αττικής Οδού στην υπάρχουσα κοινοπραξία, προκειμένου η τελευταία να υλοποιήσει χωρίς κρατική συμμετοχή και την επέκταση της Αττικής Οδού.

Με παρόμοιο τρόπο -και πάντα με στόχο την αποφυγή κρατικής συμμετοχής σε χρήμα- (εκχώρηση προς εκμετάλλευση του σημερινού αεροδρομίου στο Ηράκλειο Κρήτης «Ν. Καζαντζάκης») θα επιχειρηθεί να ανατεθεί και το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι. Επέκταση εκμεταλλεύσεων θεωρείται πολύ πιθανή και στην Εγνατία Οδό. Από την προώθηση αυτών των έργων ωφελημένοι αναμένεται να βγουν -μεταξύ άλλων- οι τρεις μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι της χώρας Ελλάκτωρ, J&P Άβαξ και ΓΕΚΤΕΡΝΑ.

3) Η πώληση ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, χωρίς ωστόσο να έχουν συγκεκριμενοποιηθεί ο τρόπος με τον οποίο θα γίνει κάτι τέτοιο και το ποιες εισηγμένες θα μπορούσαν ενδεχομένως να επωφεληθούν.

** Ο πίνακας με τις εισηγμένες εταιρείες με κρατική συμμετοχή επισυνάπτεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".