Ο κ. P. Bofinger είναι η... φιλελληνική φωνή στα κορυφαία κλιμάκια της γερμανικής κυβέρνησης. Οι θέσεις του υπέρ του ευρωομολόγου και κατά των πρόσθετων μέτρων. Τι έχει πει για τα σενάρια αναδιάρθρωσης και εξόδου από το ευρώ.

Υπέρ της έκδοσης ευρωομόλογων τάσσεται ο κορυφαίος Γερμανός οικονομολόγος και σύμβουλος της κυβέρνησης του Βερολίνου, κ. Petre Bofinger, ο οποίος πιστεύει πως αυτός θα ήταν ένας τρόπος ανταμοιβής για χώρες όπως η Ελλάδα, που καταβάλλουν προσπάθειες να απαλλαγούν από το χρέος τους.

Αυτή η θέση, πάντως, του κ. Bofinger, όπως εκτενέστερα αναφέρεται σε σχετικό θέμα του euro2day (με ανάλογο τίτλο στις 28/12), δεν φαίνεται να ξάφνιασε όσους παρακολουθούν από κοντά τις διάφορες και συχνά αντικρουόμενες τάσεις που εκφράζονται στο εσωτερικό της ίδιας της γερμανικής κυβέρνησης.

Και βεβαίως τις ιστορικές διαφορές, οι οποίες ανέκαθεν υφίσταντο στη γερμανική επικράτεια μεταξύ της Φρανκφούρτης, του Βερολίνου και του Μονάχου. Όμως, το γεγονός πως η θέση αυτή εκφράζεται από σύμβουλο της κυβέρνησης του Βερολίνου έχει τη σημασία του γιατί συντηρεί στο… τραπέζι ένα θέμα που ανακινείται από διάφορες δυνάμεις εντός και εκτός Γερμανίας, εντός και εκτός ευρωζώνης.

Πιθανότατα, η δήλωση του οικονομολόγου δεν σχετίζεται με την προειδοποίηση του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προς τους πρωθυπουργούς της Γερμανίας και της Γαλλίας πως "…θα καταστρέψουν το ευρώ", ωστόσο απηχεί μία διογκούμενη αντιπαράθεση εκτιμήσεων, θέσεων και σχολών, που προσώρας συνυπάρχουν… αρμονικά στους κόλπους της ευρωζώνης και της ΕΚΤ.

Ο Γερμανός οικονομολόγος, ο νεότερος της περίφημης ομάδας των πέντε, εκφράζει σταθερά εδώ και καιρό την ίδια άποψη, ασκώντας κριτική για τα υψηλά επιτόκια δανεισμού που πληρώνει η Ελλάδα μέσω του μηχανισμού στήριξης της Ε.Ε. και του ΔΝΤ.

Στις αρχές Ιουλίου ο κ. Petre Bofinger επισήμαινε πως "αυτή η εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει τη χώρα ακόμη και στην έξοδό της από το ευρώ". 

Εκτιμούσε δε πως "η Ε.Ε. και το ΔΝΤ θα πρέπει να αναθεωρήσουν το επιτόκιο με το οποίο δανείζουν την Ελλάδα", προσθέτοντας πως "εάν σε ένα ή δύο χρόνια το έλλειμμα δεν υποχωρήσει, εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης, τότε η πολιτική ηγεσία θα πρέπει να εκτιμήσει εάν η χώρα θα πρέπει να αποτελεί μέρος της ευρωζώνης".

Σημείωνε δε το οικονομικά αυτονόητο, πως δηλαδή "καμία χώρα δεν κατάφερε να περιορίσει το έλλειμμά της, και μάλιστα όταν είχε φτάσει σε αυτά τα επίπεδα χωρίς να προχωρήσει σε υποτίμηση του νομίσματός της, το οποίο δεν μπορεί να κάνει η Ελλάδα λόγω της συμμετοχής της στη ζώνη του ευρώ". Άποψή του ήταν πως η Ελλάδα θα μπορούσε να περιορίσει το έλλειμμά της μειώνοντας και τα επιτόκια, γι' αυτό και η Ε.Ε. θα έπρεπε να επανεξετάσει αυτό το ενδεχόμενο.

Το χειρότερο σενάριο που θα μπορούσε να συμβεί στη χώρα είναι να πάρει κι άλλα μέτρα λιτότητας χωρίς αποτέλεσμα, κατέληγε ο Γερμανός. Το τελευταίο, κατά την εκτίμησή μας, έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς τις τελευταίες ημέρες πυκνώνουν ταχύτατα οι συγκροτημένες ενστάσεις και κυβερνητικών παραγόντων πως αυτό το πρόγραμμα, και έτσι όπως επιχειρείται να εφαρμοστεί, δεν περπατάει, δεν μπορεί να οδηγήσει κάπου ορατά.

Ακόμη και ο αρχικός ενθουσιασμός αρκετών… νεοφιλελεύθερων υπουργών της κυβέρνησης -και βεβαίως των διαπρύσιων διαύλων τους στα ΜΜΕ-, πως αυτό το μνημόνιο είναι η μοναδική λύση που απαρέγκλιτα θα πρέπει να εφαρμοστεί, με οποιοδήποτε κόστος, δείχνει να κοπάζει και να μειώνεται. Ακόμα και η σπουδή διαφόρων υποστηρικτών αυτής της λογικής, η βεβαιότητά τους για το… αλάθητο της τρόικας και της γραμμής Παπακωνσταντίνου συγκεκριμένων ΜΜΕ δεν εμφανίζεται πλέον τόσο ένθερμη.

Ο ίδιος όμως προειδοποιούσε από πιο νωρίς (στα τέλη Απριλίου), με δηλώσεις του στην εφημερίδα "Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung", για τους κινδύνους από ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους και από πιθανή έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Εκτίμησή του μάλιστα ήταν πως "και τα δύο μέτρα θα καθίσταντο στο τέλος πιο ακριβά, όχι μόνο για τους Γερμανούς αλλά και για την ευρωζώνη συνολικά".

Συγκεκριμένα, είχε δηλώσει (στην κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας, στις 25/4): "Μία αναδιάρθρωση του χρέους θα ήταν ριψοκίνδυνη, επειδή με τον τρόπο αυτόν οι πιστωτές άλλων χωρών της ΝΑ. Ευρώπης θα ανησυχούσαν και θα απαιτούσαν υψηλότερα επιτόκια. Καλύτερα να… κλείσουμε τα μάτια να σταθεροποιήσουμε τους οικονομικά ασθενέστερους, διότι διαφορετικά, ολόκληρο το σύστημα του ευρώ θα μπορούσε να καταρρεύσει".

Στο ίδιο φύλλο είχαν φιλοξενηθεί και δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας, ο οποίος απέρριπτε προτάσεις που υποστήριζαν την επίλυση της ελληνικής κρίσης μέσω αναδιάρθρωσης του χρέους ή εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Ο κ. Wolfgang Schauble σημείωνε: "Πρέπει να αντιμετωπιστεί η κρίση στο πλαίσιο των ισχυουσών συνθηκών. Δεν απομένει τίποτε άλλο. Το ζήτημα δεν είναι να γίνουν ευεργεσίες σε άλλες χώρες, αλλά το γεγονός ότι η Γερμανία ενδιαφέρεται για τη σταθερότητα του ευρώ".

Η αναφορά στον συγκεκριμένο οικονομολόγο (ξεκίνησε τις σπουδές του από το Πανεπιστήμιο του Saarbrucken το 1973 και το 1987 διετέλεσε σύμβουλος στην ομοσπονδιακή τράπεζα) γίνεται ακριβώς επειδή εκφράζει τη λογική "της ζήτησης με στόχο την ενδυνάμωση της οικονομίας", θεωρείται αντίθετος με τις βασικές αρχές της ατζέντας του 2010 και μπορεί να μετρηθεί στους κοινωνιστές.

Ο γεννηθείς το 1954 οικονομολόγος πρακτικά θα μπορούσε να ενταχθεί στην ομάδα παραγόντων που δεν είδαν με… καλό μάτι ούτε τη μέθοδο ανέλιξης της κ. Άγκελα Μέρκελ (μιας Ανατολικογερμανίδας, όπως θυμίζουν ακόμη και σήμερα πολλοί συμπατριώτες της) ούτε των μεθοδεύσεων, ακόμη και σε προσωπικό επίπεδο, που μετήλθε στη συνέχεια η ίδια.

Γινόμαστε κουραστικοί, αλλά εύλογα γεννάται το ερώτημα εάν με τον συγκεκριμένο Γερμανό οικονομολόγο έχει ουσιαστικές επαφές και σχέσεις η ελληνική πλευρά, και δη ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου.

Εάν αυτήν ακριβώς την ευρύτερη τάση (μειοψηφούσα μεν φωνή, ισχυρή δε και με συγκροτημένη άποψη) την έχει προσεγγίσει ή έστω την έχει αξιοποιήσει σε διαπραγματευτικό πεδίο.