Tον ασκό του Αιόλου σε ένα ακόμα μέτωπο, αυτό των κλειστών επαγγελμάτων, προετοιμάζεται να ανοίξει το οικονομικό επιτελείο.

Το σχετικό νομοσχέδιο βρίσκεται στην τελική ευθεία κατάρτισής του και ο υπουργός Οικονομικών επιθυμεί να το καταθέσει ή έστω να παρουσιάσει τις βασικές του διατάξεις την ερχόμενη εβδομάδα.

Θέλει με τον τρόπο αυτόν να κλείσει μία από τις καυτές εκκρεμότητες έναντι της τρόικας, καθώς το επικαιροποιημένο μνημόνιο ορίζει ότι το νομοσχέδιο θα πρέπει να έχει ψηφιστεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2011, ανοίγοντας σε πρώτη φάση τα επαγγέλματα των δικηγόρων, των συμβολαιογράφων, των φαρμακοποιών, των αρχιτεκτόνων, των μηχανικών και των ορκωτών λογιστών.

Με το άνοιγμα και του φακέλου των κλειστών επαγγελμάτων, αρκετοί πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν τον κίνδυνο να δημιουργηθεί πρωτοφανές κύμα αντιδράσεων, το οποίο η κυβέρνηση θα δυσκολευτεί να διαχειριστεί, καθώς έχουν προηγηθεί ριζικές ανατροπές με μειώσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα και «μαχαίρι» αμοιβών στις ΔΕΚΟ.

Υπάρχει, φυσικά, και ο πολιτικός αντίλογος, που υποστηρίζει ότι «όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα, να τελειώνουμε με τα δύσκολα και να στείλουμε μήνυμα αποφασιστικότητας στις αγορές». Αυτόν φαίνεται να προκρίνει -και απομένει να φανεί αν έχει πολιτικό «δίκιο»- ο υπουργός Οικονομικών.

Το νομοσχέδιο που καταρτίζεται θα είναι ένα γενικό πλαίσιο αλλαγών, ένας καμβάς στον οποίο στη συνέχεια θα κάνουν τις αναγκαίες αλλαγές τα συναρμόδια υπουργεία, που θα επιφορτιστούν και με την έκδοση των απαραίτητων υπουργικών αποφάσεων.

Oι αλλαγές

Το επικαιροποιημένο μνημόνιο, πάντως, δείχνει με σαφήνεια τον δρόμο των αλλαγών για τα πρώτα έξι επαγγέλματα που θα ανοίξουν. Η έννοια του κλειστού επαγγέλματος, όπως την αντιμετωπίζει το νομοσχέδιο, προσδιορίζεται από περιορισμούς ή και προνόμια στην πρόσβαση και στην άσκησή του.

Οι περιορισμοί στην πρόσβαση είναι κυρίως γεωγραφικοί ή αφορούν στην αδειοδότησή τους, ενώ οι περιορισμοί και τα προνόμια στην άσκηση αφορούν στις καθοριζόμενες αμοιβές, στα εγγυημένα ελάχιστα περιθώρια κέρδους και στην εγγυημένη εργασία. Συγκεκριμένα, το υπουργείο καταρτίζει το νομοσχέδιο στη βάση των παρακάτω κατευθύνσεων:

Δικηγόροι: Τρεις είναι οι βασικοί περιορισμοί, ο κυριότερος εκ των οποίων ο προσδιορισμός κατώτατων αμοιβών. Το σχέδιο προβλέπει ότι οι δικηγόροι και οι πελάτες τους θα υπογράφουν συμβάσεις, με βάση τις οποίες θα γίνονται οι κρατήσεις εισφορών για τα ασφαλιστικά ταμεία και θα επιβάλλονται οι φορολογικές επιβαρύνσεις.

Οι άλλοι δύο περιορισμοί αφορούν σε γεωγραφικές «αγκυλώσεις» (ένας δικηγόρος αυτήν τη στιγμή δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον πελάτη του εφόσον η δίκη διεξάγεται σε άλλη περιφέρεια) και στην απαγόρευση της διαφήμισης. Η διάταξη που προωθείται προβλέπει ότι οι δικηγόροι θα μπορούν να παρίστανται σε δίκες οποιασδήποτε πόλης, ενώ θα επιτρέπεται και η διαφήμισή τους. Οι δικηγόροι εννοείται πως αντιδρούν. Eπισημαίνεται ότι με την άρση του γεωγραφικού περιορισμού ανοίγει ο δρόμος για τη δημιουργία υποκαταστημάτων από τα δικηγορικά γραφεία.

Συμβολαιογράφοι: Στο στόχαστρο των αλλαγών τίθενται οι περιορισμοί. Σήμερα υπάρχουν περιορισμοί γεωγραφικοί, καθώς και στον αριθμό, προβλέπεται ελάχιστη αμοιβή και απαγορεύεται η διαφήμιση. Οι περιορισμοί αυτοί θα αρθούν, με μεγάλη προσοχή, αφού ενδέχεται να προκύψουν συνταγματικά προβλήματα δεδομένου ότι οι συγκεκριμένοι επαγγελματίες στην Ελλάδα είναι δημόσιοι λειτουργοί και δεν πρόκειται για ένα απλό νομικό επάγγελμα όπως ισχύει στη βόρεια Ευρώπη.

Μηχανικοί - αρχιτέκτονες: Προβλέπεται να καταργηθούν οι καθορισμένες ελάχιστες αμοιβές που σήμερα προβλέπονται για μελέτες κ.λπ. Η ελάχιστη αμοιβή είναι ο περιορισμός που θα αρθεί και σε αυτά τα επαγγέλματα. Ωστόσο, εκτιμάται ότι τις πρώτες συνέπειες από την απελευθέρωση των επαγγελμάτων θα τις βιώσουν οι αρχιτέκτονες και οι μηχανικοί, καθώς η απουσία κατώτατης αμοιβής δίνει στους αλλοδαπούς επαγγελματίες τη δυνατότητα να δραστηριοποιηθούν στις ακριτικές περιοχές (για παράδειγμα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα) προσφέροντας φθηνότερες υπηρεσίες.

Ορκωτοί ελεγκτές: Οι καθορισμένες αμοιβές είναι το προνόμιο που χαρακτηρίζει το επάγγελμα κλειστό και αυτή η παράμετρος θα αλλάξει.

Φαρμακοποιοί: Το ελάχιστο περιθώριο κέρδους από 35% που είναι σήμερα θα πρέπει να υποχωρήσει στο επίπεδο του 15% - 20%, σύμφωνα με το νέο μνημόνιο. Εάν δεν μειωθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο, τότε θα πρέπει να μειωθεί έμμεσα, με τη θέσπιση συστήματος εκπτώσεων για τα φαρμακεία, για πωλήσεις πάνω από ένα προκαθορισμένο όριο. Σε κάθε περίπτωση, το μνημόνιο αναφέρει ότι «ξεκινώντας από το 2012, τα περιθώρια κέρδους των φαρμακείων θα πρέπει να υπολογίζονται ως ένα κατ’ αποκοπήν ποσό ή ως κατ’ αποκοπήν αμοιβή συνδυασμένη με μικρό περιθώριο κέρδους».

Προς άρση οδεύουν και οι γεωγραφικοί περιορισμοί του επαγγέλματος που ισχύουν σήμερα και ορίζουν ότι πρέπει να υπάρχει ένα φαρμακείο ανά 1.500 κατοίκους, ενώ δύο φαρμακεία θα πρέπει να τα χωρίζει απόσταση 100 μέτρων.

Η επόμενη κίνηση

Παράλληλα, το υπουργείο Οικονομικών εξέταζε το ενδεχόμενο το άνοιγμα να επεκταθεί και σε άλλα επαγγέλματα που έχουν χαρακτηριστεί κλειστά, όπως αυτά του ορκωτού εκτιμητή (ακινήτων και άλλων) και του ξεναγού, και απομένει να αποδειχτεί με την παρουσίαση του νομοσχεδίου αν θα το πράξει.

Από το μνημόνιο, άλλωστε, απορρέει και η υποχρέωση της κυβέρνησης παράλληλα με το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων να προχωρήσει και στην ενσωμάτωση όλων των κοινοτικών οδηγιών για την αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, η οποία έχει καθυστερήσει.