Η κρίση επιταχύνει το ξεκαθάρισμα στην εμπορία πετρελαιοειδών, καθώς οι δυνατοί "παίκτες" κερδίζουν μερίδια και οι "αδύναμοι κρίκοι" βλέπουν την κατάσταση να επιδεινώνεται περαιτέρω - Τι δείχνει η πορεία στο εννεάμηνο του έτους.

Το βάθεμα της οικονομικής κρίσης προκαλεί έντονους πονοκεφάλους στις εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών, επιταχύνοντας τις διαδικασίες για συγκέντρωση της αγοράς σε λιγότερους "παίκτες", οι οποίες είχαν ξεκινήσει και πριν από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης.

Η υποχώρηση της ζήτησης γύρω στο 15% το εννεάμηνο του 2010 (τόσο την εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, με την πορεία του β΄ και του γ΄ τριμήνου να είναι χειρότερη από αυτήν του α΄) έχει επιδράσει περισσότερο στα αποτελέσματα των αδύναμων εταιριών. Και αυτό καθώς οι ισχυρότεροι "παίκτες" της αγοράς έχουν την ευχέρεια να διευρύνουν τα μερίδια αγοράς τους και να θέσουν τις βάσεις για καλύτερα αποτελέσματα, όταν μελλοντικά η ζήτηση θα αρχίσει να ανακάμπτει.

Έτσι, με ικανοποίηση βλέπουν στη Motor Oil την πορεία των θυγατρικών της στον χώρο της εμπορίας πετρελαιοειδών. Η Shell και η Avin καταγράφουν φέτος απώλειες γύρω στο 8% (σε όγκο), όταν η πτώση στην αγορά εκτιμάται γύρω στο 15%, γεγονός που σημαίνει ότι αρκετοί από τους ανταγωνιστές τους βρίσκονται κοντά στο -20% ή και ακόμη χαμηλότερα!

Το πρώτο που επισημαίνεται από τις δύο αυτές εταιρίες είναι η έμφαση που δίνεται στα ιδιόκτητα πρατήρια, τα οποία διαχειρίζονται άτομα που αμείβονται ανάλογα με τον όγκο των πωλήσεων που επιτυγχάνουν. Η Shell διαθέτει 200 τέτοια πρατήρια (από τα 700) και αποδεικνύεται ότι οι επιδόσεις τους είναι πολύ υψηλότερες από τον μέσο όρο. Επίσης, μέσω των πρατηρίων αυτών συνεπάγονται καλύτερο cash flow για την εταιρία και αποφυγή πιθανών επισφαλειών.

Το ίδιο εγχείρημα (ιδιόκτητα πρατήρια) επιχειρείται να εφαρμοστεί και στην περίπτωση της άλλης θυγατρικής της Motor Oil, της Avin, όπου φέτος αρκετά νέα πρατήρια έχουν προσελκυστεί και σε αρκετά άλλα έχει διακοπεί η συνεργασία, καθώς η εταιρία αναδιαρθρώνει το δίκτυό της.

Μείωση του όγκου πωλήσεων είχαμε και στα δίκτυα λιανικής (ΕΚΟ, BP) του ομίλου των Ελληνικών Πετρελαίων, όμως μια σειρά συνεργιών και η εφαρμογή πολιτικής μείωσης των δαπανών περιόρισαν τις επιπτώσεις σε σχέση με τις αντίστοιχες περυσινές επιδόσεις.

Στη Revoil έχουν κάθε λόγο να είναι χαρούμενοι για τις επιδόσεις των πρατηρίων τους στο εννεάμηνο, γεγονός που οφείλεται και στην αύξηση του αριθμού των συνεργαζόμενων πρατηρίων. Συγκεκριμένα, οι πωλούμενες ποσότητες καυσίμων (βενζίνες και πετρέλαιο κίνησης) του ομίλου το εννεάμηνο του 2010 κυμάνθηκαν στα περυσινά επίπεδα, με το σύνολο της ελληνικής αγοράς καυσίμων να κινείται σε διψήφια νούμερα πτώσης, όπως υποστηρίζει η εταιρία.

Οι πωλούμενες ποσότητες πετρελαίου θέρμανσης, λόγω της πτώσης στην κατανάλωση και του ήπιου χειμώνα, παρουσίασαν πτώση 15%, ακολουθώντας το σύνολο της αγοράς, που κατέγραψε ανάλογες απώλειες. Επιπρόσθετα, οι πωληθέντες όγκοι λιπαντικών του ομίλου παρουσίασαν αύξηση της τάξης του 15,4%.

Πτώση 8% σημείωσε και ο όγκος πωλήσεων της ΕΛΙΝΟΪΛ, επίδοση που επηρεάζεται όχι μόνο από τις πωλήσεις των πρατηρίων αλλά και από πωλήσεις στην πολύπαθη βιομηχανία κ.λπ. Η διατήρηση της πτώσης σε επίπεδα πολύ καλύτερα από τον μέσο όρο της αγοράς οφείλεται στην αύξηση του αριθμού των πρατηρίων κατά 14 μέσα στο εννεάμηνο της χρήσης, ύστερα από προσθήκες και αποχωρήσεις.

Ικανοποιητικές ήταν στο εννεάμηνο και οι πωλήσεις του δικτύου πρατηρίων της Cyclon. Η ουσία είναι πως μπορεί μεν οι πωλήσεις ανά πρατήριο να μειώθηκαν, ωστόσο η διεύρυνση του αριθμού των πρατηρίων στο εννεάμηνο κατά 25 έδωσε τη δυνατότητα στην εισηγμένη εταιρία να διατηρήσει τον όγκο των πωλήσεών της σε επίπεδα αντίστοιχα με τα περυσινά.

Οι νέες τάσεις

Μια τάση που επικρατεί είναι η αναβάθμιση της εικόνας των πρατηρίων και της διεύρυνσης - αναβάθμισης της προϊοντικής γκάμας, με ενδεικτική τη συνεργασία της Jet Oil με την Total (με την πρώτη να προωθεί το λανσάρισμα των λιπαντικών της πολυεθνικής), την αναβάθμιση κάποιων πρατηρίων της Shell, την αντίστοιχη φετινή κίνηση της Revoil κ.λπ.

Μια δεύτερη αξιοσημείωτη εξέλιξη, που αναμένεται να δούμε εντονότερα μέσα στα αμέσως επόμενα χρόνια, είναι η προσπάθεια των εταιριών να κερδίσουν τα πρατήρια-"χρυσάφι" που προκηρύσσουν οι κατασκευαστικοί όμιλοι στα νέα μεγάλα οδικά δίκτυα, τα οποία οι ίδιοι κατασκευάζουν μέσα από αυτοχρηματοδοτούμενες συμβάσεις.

Οι μεγάλοι αυτοί όμιλοι προκηρύσσουν τις θέσεις των πρατηρίων μέσα από μακροχρόνια συμβόλαια (π.χ. είκοσι ετών), οπότε τον πρώτο λόγο στα πρατήρια-"χρυσάφι" αναμένεται να παίξουν οι εταιρίες στον χώρο των πετρελαιοειδών, που έχουν τα εχέγγυα να παραμείνουν ενεργές μέσα στις επόμενες δεκαετίες, και αυτές δεν μπορεί παρά να είναι -σε γενικές γραμμές τουλάχιστον- οι 5 - 6 μεγαλύτερες του κλάδου.

Άρα, λοιπόν, οι μικρές εταιρίες στον χώρο της εμπορίας των πετρελαιοειδών δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τα δικά τους σοβαρά προβλήματα και τη μειωμένη ζήτηση λόγω της οικονομικής ύφεσης αλλά και την αναδιάρθρωση που λαμβάνει χώρα στην αγορά και αναμένεται να τις φέρει σε ακόμη πιο δύσκολη θέση στο άμεσο μέλλον.