Θέλει αλλά δεν μπορεί να απεμπλακεί από τα μη συμβατικά και έκτακτα μέτρα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Το άτυπο χρονοδιάγραμμα για exit strategy που είχαν βάλει οι 16 κεντρικοί τραπεζίτες όταν αποφάσιζαν την απεριόριστη παροχή ρευστότητας προς το τραπεζικό σύστημα έχει λήξει προ πολλού.

Η αστάθεια, όμως, που παρατηρείται σε αρκετές τράπεζες της Ε.Ε., σε συνδυασμό με τον πρωτοφανή δημοσιονομικό εκτροχιασμό των περισσότερων χωρών, δένει τα χέρια της ΕΚΤ που έχει ήδη δώσει, από τον Σεπτέμβριο, παράταση στο μέτρο, μέχρι τις 11 Ιανουαρίου 2011.

Ωστόσο, έχουν αρχίσει να διαφαίνονται σχίσματα στην ομοφωνία των κεντρικών τραπεζιτών, αφού η ομάδα των σκληροπυρηνικών, με αρχηγό τον ισχυρό άνδρα της Μπούντεσμπανκ (και πιθανό διάδοχο του κ. Τρισέ), κ. Άξελ Βέμπερ, φέρεται να πιέζει για χρονοδιαγράμματα «καθώς δεν μπορεί η ΕΚΤ να ξελασπώνει τις κυβερνήσεις», όπως φέρεται να είπε ο κ. Βέμπερ.

Η χθεσινή συνέντευξη τύπου του κ. Ζαν-Κλοντ Τρισέ δεν αποκάλυψε πολλά πράγματα για τη μελλοντική στάση της τράπεζας, πέραν του παραθύρου που άφησε για νέα παράταση του μέτρου για τη ρευστότητα και μετά τον Ιανουάριο.

Αν και δήλωσε ότι η ΕΚΤ εμμένει στον στόχο της για σταδιακή απόσυρση των έκτακτων μέτρων, τα οποία όπως είπε ήταν κρίσιμα για τη στήριξη της οικονομίας της ευρωζώνης, ο κ. Τρισέ δεν αποκάλυψε πώς και πότε θα γίνει.

Πηγές προσκείμενες στην ΕΚΤ ανέφεραν στο euro2day (28/9) ότι από τον Ιανουάριο και για ένα τρίμηνο ή εξάμηνο οι δημοπρασίες ρευστότητας (μικρής διάρκειας) θα διεξάγονται με κυμαινόμενο επιτόκιο, ενώ ταυτόχρονα το συμβούλιο εξετάζει και πλαφόν στο ύψος της παροχής ρευστότητας, το οποίο όμως να είναι τέτοιο ώστε να διασφαλίζονται οι ανάγκες των τραπεζών.

«Αξιολογούμε την κατάσταση. Δεν αρνούμαστε το γεγονός ότι χρειαζόμαστε τα έκτακτα μέτρα αυτήν τη στιγμή που μιλάμε. Δίνουμε νέο ραντεβού ώστε να αποφασίσουμε το νέο μοντέλο στο τέλος του έτους», δήλωσε ο κ. Τρισέ που φρόντισε να πει ότι οι αγορές θα ενημερωθούν με τα καθιερωμένα «σινιάλα» εκ των προτέρων για τις προθέσεις της ΕΚΤ.

Πίσω από τις κλειστές πόρτες

Πηγές από τη Φρανκφούρτη αναφέρουν ότι η διατήρηση των έκτακτων μέτρων και ιδιαίτερα του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων οφείλεται σε τρεις χώρες: την Ιρλανδία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία. Φαίνεται όμως πως οι λεγόμενοι σκληροί κεντρικοί τραπεζίτες (the hawks) έθεσαν θέμα αύξησης του «κουρέματος» (haircut) στα ομόλογα των χωρών αυτών. Ομοφωνία προς το παρόν δεν υπάρχει επί τούτου.

Στη συζήτηση του συμβουλίου επικράτησε το θέμα της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ με τα κύρια νομίσματα και ιδιαίτερα με το δολάριο, καθώς η ΕΚΤ φοβάται ότι η Fed θα προχωρήσει σε νέο κύκλο ποσοτικής χαλάρωσης (quantitative easing) και ο Λευκός Οίκος σε πολιτική φθηνού δολαρίου.

Παράλληλα, η πιθανότητας νέας υποτίμηση του γεν από την Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας προβληματίζει και συμφωνήθηκε κοινή στάση της Ε.Ε. στην ομάδα των G20 και στη σύνοδο του ΔΝΤ, ώστε να πιεστεί η Αμερική να στηρίξει το δολάριο και η Κίνα να ανατιμήσει το γουάν. Φαίνεται όμως πως δεν υπάρχει διάθεση συμφωνίας μεταξύ των κεντρικών τραπεζών, όπως παραδέχτηκε χθες ο Γ.Γ. του ΔΝΤ κ. Ντομινίκ Στρος-Καν.

Η ΕΚΤ, που μόνο να πιέσει μπορεί, επιλέγει να κρατηθεί μακριά από τις παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος και αφήνει ελεύθερο το ευρώ, παρά το όποιο κόστος. Παράλληλα, τηρεί στάση αναμονής για το τι αποφάσεις θα πάρουν οι άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη.

Η ΕΚΤ ανησυχεί επίσης και για δημοσιονομικό εκτροχιασμό της Ε.Ε., αφού τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότερες χώρες θα παρουσιάσουν υψηλότερα ελλείμματα και χρέη απ' ό,τι προβλεπόταν. Με τη συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ - δολαρίου να αγγίζει το 1,40, υπάρχουν φόβοι για αποδυνάμωση του -ήδη- ασθενούς ρυθμού ανάκαμψης της ευρωοικονομίας.

«Περισσότερο τώρα από ποτέ οι συναλλαγματικές ισοτιμίες πρέπει να αντανακλούν τα οικονομικά δεδομένα», δήλωσε ο κ. Τρισέ αφήνοντας να εννοηθεί ότι η παρούσα ισοτιμία του ευρώ είναι υπερτιμημένη σε σχέση με την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Πολλές από τις εξελίξεις είναι πέρα από την επιρροή της ΕΚΤ, που αρκείται να επαναλαμβάνει την ανάγκη για σφιχτή δημοσιονομική πειθαρχία από τις κυβερνήσεις της Ε.Ε., ενώ σιωπηλά συζητά και το ενδεχόμενο κάποιες χώρες να χρειαστεί να παρέχουν νέα πακέτα στήριξης στις τράπεζες.

Η Ελλάδα και το μνημόνιο

Παρά τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων, ο κ. Ζαν-Κλοντ Τρισέ δεν απάντησε εάν η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει πρόσθετα μέτρα λόγω της αναθεώρησης των στοιχείων από τη Eurostat. Αρκέστηκε να πει ότι είναι «απολύτως απαραίτητο να εφαρμοστεί πλήρως η συμφωνία». Παρασκηνιακά όμως υπάρχει ανησυχία για την κατάσταση της πραγματικής οικονομίας αλλά και για το γεγονός ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές καθυστερούν.

Η ΕΚΤ περιμένει να δει την τελική αναθεώρηση των μεγεθών και σε συνεννόηση με την Κομισιόν αναμένεται να ζητήσει επίσπευση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και των μόνιμων μέτρων, συμπεριλαμβανομένης και της μείωσης του εργασιακού κόστους.

Τι λένε οι αναλυτές για τη στάση της ΕΚΤ:

Γιούργκεν Μίχελς, Citigroup: Με το να λέει ότι η συναλλαγματική ισοτιμία θα συζητηθεί στη σύνοδο του ΔΝΤ, ο κ. Τρισέ άφησε να εννοηθεί ότι δεν είναι ευχαριστημένος με την άνοδο του ευρώ. Αναμένουμε ότι το βασικό επιτόκιο θα παραμείνει στο 1% μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2011, αλλά ότι τον Δεκέμβριο η ΕΚΤ θα αποφασίσει να σταματήσει τις δημοπρασίες 3Μ LTRO.

Κένεθ Γουάτρετ, BNP Paribas: To μήνυμα νομίζω ότι ήταν πως η στρατηγική εξόδου συνεχίζεται, αλλά η ΕΚΤ θα συνεχίσει την παροχή απεριόριστης ρευστότητας μέχρι το τέλος του χρόνου. Δεν ακούσαμε τίποτα καινούργιο σήμερα. Είναι εμφανές ότι υπάρχει διάσταση απόψεων στο συμβούλιο για το πώς θα προχωρήσουν από εδώ και πέρα.

Έλσα Λίγκνος, Royal Bank of Canada: Αν και δεν αναφέρθηκε στο θέμα της συναλλαγματικής ισοτιμίας στην εισαγωγική του ομιλία (ο κ. Τρισέ), πιστεύουμε ότι θα το κάνει στις επόμενες συνεδρίες.

Κάρστεν Μπρζέσκι, ING: Η ΕΚΤ προσπαθεί να εξαγοράσει χρόνο με τη στάση αναμονής που κρατά. Ο κ. Τρισέ έκανε νύξη ότι δεν θα σταματήσουν απότομα οι παροχές ρευστότητας και άφησε να εννοηθεί ότι θα συνεχιστούν και μέσα στο 2011.