Από το "κουβάρι" του ομίλου ΔΕΠΑ θα ξεκινήσει, όπως όλα δείχνουν, η κυβέρνηση την προσπάθεια απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας, επιδιώκοντας την ίδια στιγμή να εισπράξει λεφτά που θα τονώσουν τα δημόσια έσοδα.

Υπό την πίεση της τρόικας ετοιμάζεται να προχωρήσει στον καθυστερούμενο, εδώ και χρόνια, πλήρη διαχωρισμό της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου από την 100% θυγατρική της ΔΕΣΦΑ, καθώς η τελευταία ως διαχειρίστρια του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου δεν μπορεί να βρίσκεται υπό τον έλεγχο εταιρίας που εισάγει και διανέμει αέριο.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν ήδη ολοκληρωθεί η απόσχιση της ΕΔΑ Α.Ε. (Εταιρεία Διανομής Αερίου) από τον ΔΕΣΦΑ και η εισφορά της στη μητρική ΔΕΠΑ Α.Ε. Η απόσχιση και η εισφορά ολοκληρώθηκαν με ημερομηνία ισολογισμού μετασχηματισμού την 31η/3/2010 και έτσι από την 1η Απριλίου ο ΔΕΣΦΑ διαχειρίζεται μόνο τους αγωγούς και τους τερματικούς σταθμούς φυσικού αερίου.

Επόμενο αναμενόμενο βήμα είναι η αυτονόμηση του ΔΕΣΦΑ από τη ΔΕΠΑ. Αυτό το βήμα, όμως, για να υλοποιηθεί πρέπει να επιλυθούν πρώτα κάποιες εκκρεμότητες.

Σήμερα ο όμιλος ΔΕΠΑ ελέγχεται κατά 65% από το Δημόσιο και σε ποσοστό 35% από την Ελληνικά Πετρέλαια. Επιπλέον, η ΔΕΗ διαθέτει δικαίωμα αγοράς 35% του μετοχικού της κεφαλαίου.

Και αν το option της ΔΕΗ δεν έχει αποτιμηθεί από την Επιχείρηση στα βιβλία της και επομένως ο όποιος χειρισμός είναι εύκολος, ο όμιλος ΕΛΠΕ αποτιμά το 35% του ομίλου ΔΕΠΑ και έχει διαμηνύσει αρμοδίως ότι δεν θα δεχτεί να χάσει την έμμεση συμμετοχή του στον ΔΕΣΦΑ χωρίς να αποζημιωθεί.

Η προηγούμενη κυβέρνηση προσανατολιζόταν στη λύση του carve out. Της διανομής δηλαδή του ΔΕΣΦΑ στους μετόχους της ΔΕΠΑ. Με τον τρόπο αυτόν ο ΔΕΣΦΑ θα ανεξαρτητοποιούνταν από τον όμιλο ΔΕΠΑ και στο μετοχικό του κεφάλαιο θα συμμετείχαν με 65% το Δημόσιο και με 35% ο όμιλος ΕΛΠΕ. Κατά το ποσοστό δηλαδή με το οποίο συμμετέχουν και στη ΔΕΠΑ.

Η παραπάνω λύση δεν προσκρούει στο κοινοτικό κεκτημένο, αφού και σε άλλες χώρες της Ε.Ε. επιτρέπεται η συμμετοχή μιας καθετοποιημένης επιχείρησης στον διαχειριστή του δικτύου. Το ίδιο, άλλωστε, συμβαίνει και στην περίπτωση του ΔΕΣΜΗΕ, τον αντίστοιχο διαχειριστή του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, στον οποίο συμμετέχει η ΔΕΗ με 49%.

Η λύση του carve out του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ), ως η πιο απλή, αποτελεί και την πιο ήπια επιλογή της κυβέρνησης. Το μειονέκτημά της είναι ότι δεν εξασφαλίζει έσοδα στον κρατικό κορβανά, σε μια περίοδο όπου το Δημόσιο τα χρειάζεται.

Το ταμείο του ομίλου ΔΕΠΑ και οι σκέψεις κεφαλαιακής μόχλευσης

Παρά την πτώση των κερδών της κατά 50% σχεδόν το 2009 (60,7 εκατ. ευρώ από 120 εκατ. ευρώ το 2008), η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου πέρυσι εμφάνισε θετικές ταμειακές ροές 158,5 εκατ. ευρώ από λειτουργικές δραστηριότητες. Έτσι, αύξησε τα ταμειακά της διαθέσιμα στα 318 εκατ. ευρώ από 258 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2008 και μείωσε τα δάνειά της κατά περίπου 23 εκατ. ευρώ.

Το σύνολο των δανείων της ΔΕΠΑ στο τέλος του 2009 ανερχόταν σε 335 εκατ. ευρώ και ο καθαρός δανεισμός της (μετά την αφαίρεση του ταμείου της) διαμορφωνόταν μόλις στα 17 εκατ. ευρώ. Ο χαμηλός της δανεισμός παρέχει τη δυνατότητα επιστροφής κεφαλαίου έως και 300 εκατ. ευρώ με σύναψη ισόποσου δανεισμού.

Προ ενός περίπου έτους είχε πέσει στο τραπέζι αντίστοιχη πρόταση στην τότε κυβέρνηση, η οποία όμως δεν προχώρησε λόγω της προκήρυξης των εθνικών εκλογών.

Από τα παραπάνω ταμειακά διαθέσιμα, τα 32,2 εκατ. ευρώ ανήκουν στον ΔΕΣΦΑ, ο οποίος το 2009 εμφάνισε μετά φόρων κέρδη 22,5 εκατ. ευρώ, EBITDA 83,7 εκατ. ευρώ και κύκλο εργασιών 220,1 εκατ. ευρώ. Ο ΔΕΣΦΑ στο τέλος του 2009 επιβαρυνόταν με μακροπρόθεσμα δάνεια 277,4 εκατ. ευρώ και βραχυπρόθεσμα 30,3 εκατ. ευρώ, ενώ η καθαρή του θέση ανερχόταν σε 689 εκατ. ευρώ.

Το πλεονέκτημα της εταιρίας είναι ότι ως διαχειριστής του δικτύου φυσικού αερίου εμφανίζει σταθερότητα εργασιών και κερδών και γεννά ελεύθερες ταμειακές ροές. Με δεδομένο, όμως, ότι ο καθαρός της δανεισμός ξεπερνά κατά τρεις φορές τα EBITDA, δύσκολα θα μπορούσε να αποφασιστεί μόχλευση κεφαλαίου, με περαιτέρω δανειακή της επιβάρυνση.

Αντίθετα, η μητρική της, ΔΕΠΑ Α.Ε., διαθέτει χαμηλό δανεισμό και ταμείο ύψους 300 εκατ. ευρώ, που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί άμεσα, ενισχύοντας και τα έσοδα του Δημοσίου.