"Το πρώτο που μας ενδιαφέρει φέτος είναι να στηρίξουμε τους πελάτες μας", είχε δηλώσει ο πρόεδρος του ομίλου Πειραιώς κ. Μιχάλης Σάλλας, αποτυπώνοντας την ανησυχία των τραπεζών για το μέλλον σημαντικού ποσοστού των δανειοδοτήσεών του.

Και μπορεί βέβαια τα πιστωτικά ιδρύματα να έχουν κλείσει την κάνουλα των δανείων προς νέους πελάτες, ωστόσο πολύ πρόθυμα σπεύδουν να αναδιαρθρώσουν δάνεια εταιριών, μετατρέποντας βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις σε μακροπρόθεσμες και προσφέροντας μια σειρά άλλες διευκολύνσεις (ακόμη και επιτόκια πολύ χαμηλότερα από αυτά της αγοράς).

Κάποιες φορές, μάλιστα, η πολύ μεγάλη διάθεση των τραπεζών βρίσκει αντίθετη την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία επιμένει στην επισήμανσή της ότι οι ρυθμίσεις θα πρέπει να γίνονται μόνο στην περίπτωση όπου τα δάνεια προβλέπεται να αποπληρωθούν κανονικά και όχι προκειμένου -απλώς- να μεταφέρουμε για λογιστικούς λόγους τα προβλήματα των επισφαλειών δύο ή και τρία χρόνια αργότερα...

Δεν λείπουν βέβαια και οι περιπτώσεις στις οποίες τα πιστωτικά ιδρύματα μετατρέπονται σε αγοραστές περιουσιακών στοιχείων των εταιριών, προκειμένου να τις διευκολύνουν να αποφύγουν την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων. Για παράδειγμα, μόλις το τελευταίο χρονικό διάστημα πέρασε στην κατοχή ελληνικής τράπεζας η συμμετοχή της Αττικάτ στην Αττική Οδό.

--- Το... γαϊτανάκι των συμμετοχών

Πέραν αυτών, όμως, ολοένα και συχνότερη γίνεται η συμμετοχή των πιστωτικών ιδρυμάτων στο μετοχικό κεφάλαιο εισηγμένων επιχειρήσεων.

* Πριν από αρκετά χρόνια, οι τράπεζες μπήκαν στο μετοχικό κεφάλαιο της Ideal, κεφαλαιοποιώντας μέρος των δανείων που είχαν χορηγήσει προς την εταιρία και υποχρεώνοντας τον βασικό μέτοχο... να βάλει και αυτός χέρι στην τσέπη.

Από τότε μέχρι σήμερα, η εισηγμένη έχει επιστρέψει σε κερδοφόρα πορεία και τα πιστωτικά ιδρύματα γλίτωσαν κάμποσα "χαμένα" εκατομμύρια ευρώ, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι και οι επενδυτές μειοψηφίας έχουν πολλούς λόγους να είναι ικανοποιημένοι από τις εξελίξεις. Γιατί μπορεί μεν να μην έχασαν το σύνολο των κεφαλαίων τους, όμως συνεχίζουν να καταγράφουν σημαντικές απώλειες, παρά το γεγονός ότι "η εγχείρησις πέτυχε"...

* Μετά την Ideal ακολούθησε η κατασκευαστική εταιρία ΑΕΓΕΚ, όπου εκεί μάλιστα τα πιστωτικά ιδρύματα όχι μόνο κάλυψαν αυξήσεις κεφαλαίου, αλλά επιπλέον αγόρασαν ακίνητα και θυγατρικές και έψαξαν και βρήκαν αγοραστή, ή αν θέλετε στρατηγικό συνεταίρο. Στη χειρότερη περίπτωση για τις τράπεζες θα έχουν σώσει τα περισσότερα από τα "σπασμένα", ενώ στην καλύτερη για τους μετόχους μειοψηφίας θα έχουν ανακτήσει κάποια "ψίχουλα" από την επένδυσή τους.

* Όταν "γλυκάθηκαν" οι τράπεζες από το εγχείρημα της Ideal, είπαν να το επαναλάβουν και σε άλλη εταιρία του ίδιου (πανίσχυρου) επιχειρηματικού ομίλου, την Plias. Μόνο που στην περίπτωση αυτή η κεφαλαιοποίηση χρεών δεν στέφθηκε με ανάλογη επιτυχία, οι οικονομικές επιδόσεις παρέμειναν στο "κόκκινο", η αξία της μετοχής κατρακύλησε "όπως ένα κέρμα στην κατηφοριά" και πρόσφατα είχαμε και την αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος και management. Η πορεία των τελευταίων ετών δεν είναι ικανοποιητική, ωστόσο η ελπίδα (για τράπεζες και επενδυτές) πεθαίνει τελευταία...

Όπως είναι φυσικό, από τη μία πλευρά η οικονομική κρίση και από την άλλη η βούληση των τραπεζών να εξαντλήσουν κάθε περιθώριο αποφυγής επισφαλειών έχουν οδηγήσει σε αρκετά νέα "κρούσματα" κεφαλαιοποίησης τραπεζικών δανείων (αντίθετα, σε περιπτώσεις όπου τα πιστωτικά ιδρύματα δεν είχαν μεγάλη έκθεση σε εταιρίες, οι τελευταίες ωθήθηκαν είτε προς επαναδιαπραγμάτευση δανείων είτε προς το άρθρο 99...).

* Το καλοκαίρι του 2009 οι τράπεζες μπήκαν στο μετοχικό κεφάλαιο της Altec, προχώρησαν σε αναδιάρθρωση του ομίλου, αγόρασαν ένα ακίνητό της προκειμένου να ελαφρύνουν κάπως το παθητικό και, περίπου έναν χρόνο αργότερα, εξακολουθούν να παλεύουν για να αποφευχθούν τα χειρότερα.

* Ίδια... γεύση και με την περίπτωση της Μαΐλλης, όπου οι τραπεζίτες βλέπουν φως στο τούνελ και πιστεύουν ότι το εγχείρημα αξίζει τον κόπο να επιχειρηθεί.

* Κοντά στην κεφαλαιοποίηση τραπεζικών χρεών βρίσκεται και η Cardico, καθώς ένα γενικότερο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης των υποχρεώσεών της θα περιλαμβάνει την κεφαλαιοποίηση χρεών, τη μετατροπή βραχυπρόθεσμων δανείων σε μακροπρόθεσμα και τη λήψη πρόσθετου δανεισμού (βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, προκειμένου να συμφωνηθεί μεταξύ της οικογένειας Καρδασιλάρη και των τραπεζών).

ΟΙ ΕΠΟΜΕΝΟΙ "ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ"

Όλα δείχνουν ότι είναι πολύ πιθανόν να δούμε το ίδιο εγχείρημα να επαναλαμβάνεται και σε άλλες εισηγμένες.

Αν και φυσικά καμία σχετική ανακοίνωση από εταιρία δεν υπάρχει, κύκλοι της χρηματιστηριακής αγοράς κάνουν λόγο για αρκετές πιθανές περιπτώσεις:

* Πιο "κραχτή" αυτή της Ναυτιλιακής Εταιρείας Λέσβου (ΝΕΛ), η διοίκηση της οποίας, ενώ αρχικά έκανε λόγο για συζητήσεις ρύθμισης δανειακών υποχρεώσεων που βρίσκονταν σε καλό επίπεδο, στη συνέχεια ανακοίνωσε την πρόθεσή της για μια μεγάλη αύξηση κεφαλαίου.

Θα πρέπει να συνεκτιμηθεί και η πολύ μεγάλη (για τα μεγέθη της τράπεζας) δανειακή έκθεση της Millennium Bank στην εισηγμένη. Ο βασικότερος μέτοχος έχει δεσμευτεί ότι θα καλύψει το ποσοστό που του αναλογεί (και πάλι με δανειοδότηση της Millennium Bank;), ωστόσο βέβαιο είναι ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον να ρυθμιστούν οι υποχρεώσεις της ΝΕΛ προς τη Millennium Bank.

* Ανοιχτό παραμένει το θέμα της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, όπου, πέρα από το δρομολογούμενο κρατικό πακέτο στήριξης μέσα από εγγυημένα δάνεια, είναι πολύ πιθανή μια γενικότερη "διαπραγμάτευση" για τις υποχρεώσεις της κλωστοϋφαντουργικής εταιρίας προς τα πιστωτικά ιδρύματα, κατά την οποία πολλά πράγματα θα μπορούσαν να αποφασιστούν (από haircut στα δάνεια έως κεφαλαιοποίηση μέρους του δανεισμού κ.λπ.).

* Αντίθετα, στην περίπτωση της Nutriart, γίνεται μεν συζήτηση με τις τράπεζες για αναδιάρθρωση δανεισμού που βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και μήνες, ωστόσο ο βασικός μέτοχος της εισηγμένης φαίνεται να έχει περισσότερες από μία εναλλακτικές επιλογές προκειμένου να συνεχιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία της εταιρίας.

** Αναδημοσίευση από το 645ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 30 Ιουλίου - 3 Αυγούστου 2010.