Eξελίξεις που οδηγούν σε μεγαλύτερη συγκέντρωση μεριδίων στα χέρια λίγων «παικτών» του λιανεμπορίου τροφίμων επιφύλασσε το φετινό καλοκαίρι. Μετά τις εξαγορές των εκπτωτικών αλυσίδων Plus από την ΑΒ Βασιλόπουλος και Dia από την Carrefour Μαρινόπουλος, την τελευταία διετία, η οικονομική κατάρρευση της ελληνικής Atlantic και η πρόθεση αποχώρησης της γερμανικής εκπτωτικής Aldi οδηγούν σε νέες ανακατατάξεις στην αγορά.

Το σκηνικό, όπως είχε διαμορφωθεί ήδη από το τέλος του 2009, έδειχνε ένταση του ανταγωνισμού και μεγάλη συγκέντρωση μεριδίων από τους ισχυρούς του κλάδου, οι οποίοι έχουν την οργάνωση αλλά και την κεφαλαιακή ρευστότητα να επιβιώσουν σε ένα δυσμενές για την κατανάλωση περιβάλλον.

Είναι αποκαλυπτικό το γεγονός ότι από τα οικονομικά αποτελέσματα της χρήσης του 2009 προκύπτει πως οι τρεις σημαντικότερες εταιρείες του χώρου (Carrefour Μαρινόπουλος, ΑΒ Βασιλόπουλος και Σκλαβενίτης) ούτε λίγο ούτε πολύ πέρυσι πραγματοποίησαν τον μισό τζίρο της αγοράς των σούπερ μάρκετ και το 80% των κερδών!

Ο τζίρος των οργανωμένων αλυσίδων του λιανεμπορίου τροφίμων το 2009 έσπασε το φράγμα των 9 δισ. ευρώ, αγγίζοντας τα 9,165 δισ. ευρώ από 8,945 δισ. ευρώ το 2008. Μάλιστα, αν προστεθούν και τα μεγέθη των hard discounters Lidl και Aldi (δεν δημοσιεύουν συγκεντρωτικά αποτελέσματα), το ποσό υπερβαίνει τα 11 δισ. ευρώ, όπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς.

Την ίδια ώρα, πάντως, και παρά το γεγονός ότι οι πωλήσεις τους αυξήθηκαν, σε μια περίοδο κατά την οποία η ελληνική αγορά -ακόμη και αυτή των αλυσίδων τροφίμων, που είναι ο πλέον αμυντικός κλάδος για την οικονομία της Ελλάδας- δείχνει σημάδια κόπωσης, τα αποτελέσματα της πλειονότητας των αλυσίδων σούπερ μάρκετ πιέστηκαν σε επίπεδο κερδοφορίας λόγω του ισχυρού ανταγωνισμού που αναπτύχθηκε μεταξύ τους.

--- Οι μνηστήρες

Σε αυτό το περιβάλλον, η Atlantic δεν άντεξε και λύγισε κάτω από το βάρος χρόνιων οικονομικών προβλημάτων και προσέφυγε στο άρθρο 99 του πτωχευτικού δικαίου, προσπαθώντας να κερδίσει χρόνο και να προστατευτεί από τους πιστωτές της.

Απ’ την άλλη, η γερμανική Aldi, αναγνωρίζοντας πως το πλαίσιο στην Ελλάδα αλλάζει και ο ανταγωνισμός δεν θα της επιτρέψει εύκολη διείσδυση, ενάμιση μόλις χρόνο μετά την εμφάνισή της αποφάσισε να παγώσει προγραμματισμένες επενδύσεις της τάξης του 1,2 δισ. ευρώ και να αναστείλει τη λειτουργία των 38 σημείων πώλησης που ήδη έχει δημιουργήσει.

Ήδη για το δίκτυο 38 καταστημάτων της αλλά και των άλλων εμπορικών και αποθηκευτικών ακινήτων της, που αθροιστικά αγγίζουν τα 100, έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον ο βελγικός όμιλος Delhaize, ο οποίος ελέγχει την ΑΒ Βασιλόπουλος. Εκπρόσωπός του φέρεται να δήλωσε πως «είμαστε πάντα ανοιχτοί σε εξαγορές που είναι συμβατές με τις αγορές στις οποίες έχουμε ήδη παρουσία».

Υπενθυμίζεται ότι η ΑΒ Βασιλόπουλος στις αρχές του 2009 εξαγόρασε τη γερμανική εκπτωτική αλυσίδα Plus του γερμανικού ομίλου Tengelman έναντι 69,5 εκατ. ευρώ, αποκτώντας πρόσβαση στη βόρεια Ελλάδα, όπου κυρίως ήταν τοποθετημένα τα 34 καταστήματα της εν λόγω αλυσίδας, αλλά και ένα υπερσύγχρονο κέντρο logistics. Έτσι, έχοντας ενισχυμένη θέση, εκτιμάται ότι το ενδιαφέρον του για την Aldi θα είναι μάλλον επιλεκτικό και θα αφορά σε συγκεκριμένα σημεία πώλησης ή ακίνητα.

Ως υποψήφιος αγοραστής, ωστόσο, εμφανίζεται και ο ηγετικός όμιλος Carrefour Μαρινόπουλος, ο οποίος φέρεται να εκδηλώνει ενδιαφέρον περισσότερο για ακίνητα της Aldi και για κέντρα logistics, παρά για το δίκτυο των καταστημάτων της. Υπενθυμίζεται επίσης πως στις αρχές του 2009 ο όμιλος Carrefour Μαρινόπουλος προέβη στην εξαγορά της πολυεθνικής αλυσίδας hard discount Dia, η οποία διέθετε παρουσία από το 1995 στην ελληνική αγορά.

Πωλητές ήταν κατά 80% η Dia Ισπανίας, μητρική της Dia Hellas, και κατά 20% εταιρεία συμφερόντων της οικογένειας Μαρινόπουλου. Τα 381 εκπτωτικά καταστήματα Dia στην Ελλάδα, μετά τη σχετική έγκριση που έδωσε πρόσφατα η Επιτροπή Ανταγωνισμού, ενσωματώνονται στο δίκτυο της Carrefour Μαρινόπουλος, το οποίο πλέον αγγίζει τα 900 σημεία πώλησης πανελλαδικά.

Κρούση για την απόκτηση της Aldi Hellas φέρεται να έχει κάνει και ο κυριότερος ανταγωνιστής της, η επίσης γερμανική Lidl Hellas. Οι πληροφορίες υποστηρίζουν πως οι δύο πλευρές βρίσκονται κοντά σε συμφωνία. Σημειώνεται ότι η Lidl, η οποία εγκαταστάθηκε το 1999 στην Ελλάδα, είναι κατά τεκμήριο η πλέον επιτυχημένη εκπτωτική αλυσίδα σούπερ μάρκετ. Σήμερα, έπειτα από έντεκα χρόνια λειτουργίας, μετράει περίπου 200 καταστήματα και, σύμφωνα με πηγές, έχει πωλήσεις ύψους 1,5 δισ. ευρώ.

--- Βολιδοσκόπηση

Ενόσω οι μνηστήρες εξετάζουν τα θέλγητρα της Aldi, το ενδιαφέρον μοιράζεται και στην Atlantic, η οποία διαθέτει επίσης υψηλό χαρτοφυλάκιο ακινήτων (άνω των 100 εκατ. ευρώ) και μπορεί να προχωρήσει σε αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της παρά την αίτηση που κατέθεσε για προστασία από τους πιστωτές της.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η βορειοελλαδική Μασούτης προσεγγίζει τη διοίκησή της ώστε να λάβει πλήρη γνώση για τα τεκταινόμενα στην εταιρεία και να βολιδοσκοπήσει τις προθέσεις της. Το ενδιαφέρον της Μασούτης εστιάζεται κυρίως στα καταστήματα της νότιας Ελλάδας, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν εφαλτήριο για την επέκτασή της σε νέες αγορές όπου δεν έχει παρουσία.

* Αναδημοσίευση από το 644ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 23 - 27 Ιουλίου 2010.