Γραμμές άμυνας στον τραπεζικό κλάδο «στήνει» η ελληνική πλευρά, ενώ σε παιχνίδι εντυπώσεων επιμένουν οι Τούρκοι σε μία ιδιότυπη αντιπαράθεση, που εξελίσσεται εδώ και καιρό στις αγορές της βαλκανικής και στις χώρες της ΝΑ. Ευρώπης.

Το εγχώριο σύστημα, υπό την εποπτεία της Τραπέζης της Ελλάδος, προχωρά σε αναδιάταξη δυνάμεων σε μία περίοδο όπου οι ελληνικές επιχειρήσεις χάνουν έδαφος στην περιοχή, ενώ τουρκικοί και αυστριακοί όμιλοι διεκδικούν μεγαλύτερο ζωτικό χώρο.

Πρόσφατα ο... κίνδυνος εμπλοκής της γείτονος εμφανίστηκε με αφορμή αναφορά του Reuters ότι δύο εγχώριοι όμιλοι βρίσκονται σε διαδικασία εξεύρεσης αγοραστή, που θα μπορούσε να είναι τουρκικών συμφερόντων.

Το ξένο ειδησεογραφικό πρακτορείο επικαλούνταν δηλώσεις του κ. Erol User, ο οποίος φέρεται να εργάζεται στην προοπτική μιας πιθανής συμφωνίας. Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου User Corp. υποστήριζε πως «έχει εντολή από δύο τράπεζες, μία με δίκτυο 25 - 30 καταστημάτων και μία με 300 καταστήματα, να βολιδοσκοπήσει το τυχόν ενδιαφέρον πιθανών αγοραστών».

Το Reuters «φωτογράφιζε» την Proton Bank, τη First Business και την Emporiki που ανήκει στον όμιλο Credit Agricole. Ανεπίσημα, στελέχη των ελληνικών τραπεζών διαψεύδουν τα σενάρια, ωστόσο οι δηλώσεις του κ. Erol User γίνονται σε συνέχεια ανάλογων αναφορών του κ. Akin Caglar.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Ziraat Bankasi, του μεγαλύτερου ομίλου με ειδίκευση στις χορηγήσεις αγροτικών δανείων, ενδιαφέρεται να εισέλθει στις αγορές της Αλβανίας και των Σκοπίων, όπου οι ελληνικές τράπεζες είτε μειώνουν την παρουσία τους είτε εμφανίζονται προβληματισμένες για τη συνέχεια.

Τραπεζικοί κύκλοι σημειώνουν πως μέχρι τώρα η τακτική τους επικεντρώνεται στο πάγωμα δανείων, στην αύξηση των προβλέψεων για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και στην άμεση εξυγίανση των ισολογισμών κυρίως για τις θυγατρικές τους στις χώρες Ρουμανία, Σκόπια, Σερβία και Αλβανία.

Οι αντοχές στα... ξένα

Αντίθετα, τελείως διαφορετική είναι η κατάσταση των θυγατρικών στην τουρκική αγορά, όπου αυξάνουν συνεχώς τα κέρδη τους και δανείζονται στη διατραπεζική αγορά με ιδιαίτερα ελκυστικούς όρους.

Ο κ. Akin Caglar είχε δηλώσει σχετικά πρόσφατα πως μεγάλες ελληνικές τράπεζες έχουν προσεγγίσει τον όμιλο με στόχο την πιθανή εξαγορά τους. Δηλώσεις που είχαν γίνει πριν από την επίσκεψη της τουρκικής αντιπροσωπείας στην Αθήνα σε μία περίοδο όπου φήμες ήθελαν μέχρι και η Εθνική να συζητά με τουρκικό όμιλο.

Η μεν Εθνική μπορεί να απάντησε μέσω ανακοινώσεων για επέκταση του δικτύου της Finansbank με τη λειτουργία 75 νέων καταστημάτων έως το τέλος του 2010, σύμφωνα με δηλώσεις του κ. Απόστολου Ταμβακάκη, διευθύνοντος συμβούλου του ομίλου, η δε Eurobank ενδυναμώνει τη μικρότερη σε μέγεθος Eurobank Tekfen, που διατηρεί ιδιαίτερη δυναμική στην επενδυτική τραπεζική και στις χρηματιστηριακές εργασίες.

Για κατ’ αρχάς επικοινωνιακό παιχνίδι και «επίθεση δηλώσεων» κάνει λόγο ισχυρός παράγοντας της ελληνικής ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος είναι σε θέση να γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα στην αγορά της γείτονος. Ωστόσο, θεωρεί δεδομένα τόσο το ενδιαφέρον όσο και τη μεθοδική προσπάθεια των γειτόνων να απαντήσουν στο «χτύπημα» που είχε κάνει προ ετών η Εθνική με την εξαγορά της Finansbank, γεγονός που δεν είχε προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις και στην Τουρκία.

Άλλωστε, όπως σημειώνει, η Τουρκία ακολουθεί επιθετική, διεισδυτική πολιτική σε πολλαπλά επίπεδα και σε κάθε τομέα (από τις πολιτικές, διπλωματικές μέχρι τις οικονομικές σχέσεις). Γι’ αυτό πολλά θα εξαρτηθούν από τις αντοχές των ελληνικών επιχειρήσεων, που... χάνουν μάχες στα Βαλκάνια.

Και η... αντίσταση των Ελλήνων

Στην Αθήνα συναντήσεις τραπεζικών στελεχών, παραγόντων και επιχειρηματιών - μεγαλομετόχων ιδιωτικών ομίλων γίνονται όλο και συχνότερα. Κάποιες έχουν χαρακτήρα φιλικής προσωπικής συνάντησης (άλλωστε όλοι συνομιλούν με όλους, όπως σημείωνε χαρακτηριστικά μέτοχος ιδιωτικής τράπεζας), άλλες όμως γίνονται με παρόντες και τραπεζίτες κρατικών ιδρυμάτων.

Μέχρι τώρα, υποστηρίζει τραπεζική πηγή, εξετάζονται ο ρόλος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και ο επερχόμενος σκληρός έλεγχος επιβίωσης (stress test) στον οποίο θα προχωρήσει από το φθινόπωρο η Τράπεζα της Ελλάδος. Η ΤτΕ προτίθεται να καταστήσει περισσότερο αυστηρούς τους ελέγχους, την εποπτεία και την ταχύτητα υποβολής στοιχείων.

Στην περίπτωση που, μέσω των «ελέγχων ακραίων συνθηκών», οι εποπτικές αρχές διαπιστώσουν κεφαλαιακά προβλήματα, τότε είτε οι μέτοχοι θα πρέπει να εισφέρουν άμεσα κεφάλαια (μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου), είτε να λαμβάνουν χρήματα από το Ταμείο.

Πρόβλεψη γίνεται και για την περίπτωση όπου οι βασικοί μέτοχοι δεν συμμετάσχουν στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, με την τράπεζα να υπάγεται άμεσα σε καθεστώς ειδικής αναδιάρθρωσης από το Ταμείο. Το θέμα είναι απλό, σημείωνε επιχειρηματίας - μέτοχος ιδιωτικής τράπεζας, «αυτήν τη φορά είτε θα βάλουν χρήματα και θα βρουν μεταξύ τους λύσεις οι μέτοχοι, είτε θα αναλάβει το Ταμείο...».

Κύκλοι της αγοράς εμφανίζονται εξαιρετικά προβληματισμένοι, καθώς εκτιμούν πως οι συνέπειες της ύφεσης θα πλήξουν τους πιο αδύναμους του κλάδου πριν από το τέλος της χρονιάς.

Σε κάθε σενάριο, όμως, που κάνει τον γύρο της αγοράς και συζητείται σε κεντρικό επίπεδο (διοικητής της ΤτΕ, υπουργός Οικονομικών), πρωτεύοντα, κομβικό ρόλο διαδραματίζει η Εθνική Τράπεζα. Άλλωστε, υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών παραδέχονται πως «η Εθνική θα μπορούσε να συνδεθεί με κάποια από τις μεγάλες τράπεζες».

Δεν προχωρούν περισσότερο, όμως, και δεν απαντούν εάν λέγοντας μεγάλη τράπεζα «φωτογραφίζουν» τη μία ή την άλλη ή την τρίτη τράπεζα. Αντί αυτού, απαντούν πως το ζητούμενο δεν είναι τόσο «οι συγχωνεύσεις για τις συγχωνεύσεις», αλλά, μετά τη διενέργεια των stress tests, η δημιουργία βιώσιμων σχημάτων, ανθεκτικών στις όλο και δυσκολότερες συνθήκες τα επόμενα χρόνια.

* Αναδημοσίευση από το 638ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 11 – 15 Ιουνίου 2010.