Μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες, η ιδέα και μόνο της πιθανότητας αναδιάρθρωσης χρέους της Ελλάδας έμοιαζε με "πυρηνική" εναλλακτική. Πλέον η αναδιάρθρωση -μια πιο ευγενική εναλλακτική διατύπωση της χρεοκοπίας- δεν είναι μόνο μια ιδέα, αλλά και μια πιθανότητα.

Και είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο, όπως υποστηρίζουν αρκετοί οικονομολόγοι, οι ομολογιούχοι αναμένεται να επωμιστούν μέρος του βάρους.

Σύμφωνα με τον αρθρογράφο των "New York Times", κ. Jack Ewing, στην περίπτωση χρεοκοπίας, όπως αυτή της Αργεντινής, οι επενδυτές θα έχαναν πάνω από το ήμισυ των χρημάτων τους - μια προοπτική πολύ δυσμενής για να την εξετάσει σοβαρά η Ελλάδα. Όμως, ακόμα και ένα επονομαζόμενο haircut, με το οποίο οι πιστωτές απορροφούν μια σχετικά μέτρια μείωση της ονομαστικής αξίας των ελληνικών ομολόγων, θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες για την ευρωζώνη και για τις τράπεζες της περιοχής, οι οποίες κατέχουν τα περισσότερα ελληνικά ομόλογα.

Μια πιο ήπια εναλλακτική θα ήταν η διασπορά των πληρωμών της Ελλάδας στους πιστωτές, οι οποίοι θα έπρεπε να δεχτούν μείωση της τρέχουσας αξίας των επενδύσεών τους - μια εναλλακτική που αρχίζει να μοιάζει με την καλύτερη λύση έπειτα από μια σειρά κακές επιλογές.

"Μόνο μια πολυετής αναδιάρθρωση των ομολογιακών υποχρεώσεων, σε συνδυασμό με σημαντική μείωση του ελλείμματος, μπορεί να επιτύχει μόνιμη προσαρμογή των ελληνικών δημοσιονομικών υποχρεώσεων χωρίς να υπάρξει χρεοκοπία και δίνοντας σε όλους τους ομολογιούχους ένα haircut", ανέφερε σε e-mail του ο οικονομολόγος της High Frequency Economics, κ. Carl B. Weinberg.

Ο κ. Weinberg πρότεινε τη συγκέντρωση όλων των ελληνικών ομολόγων λήξης έως το 2019 και την αναχρηματοδότησή τους με 25ετή ομόλογα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, υπολογίζοντας επιτόκιο 4,5%, η κίνηση αυτή θα μείωνε τις ανάγκες χρηματοδότησης της Ελλάδας κατά περίπου 60%, ή κατά 140 δισ. ευρώ. Καθώς η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου ξεπερνά πλέον το 8%, αυτοί που αγόρασαν πρόσφατα ελληνικά ομόλογα θα είχαν σημαντικές απώλειες.

Ο κ. Daniel Gros, διευθυντής του Center for European Policy Studies, προτείνει ένα παρόμοιο σχέδιο. Τάσσεται υπέρ της παράτασης της λήξης των υφιστάμενων ομολόγων κατά 5 χρόνια, με το ίδιο επιτόκιο. Με τον τρόπο αυτόν, ένα 5ετές ομόλογο με απόδοση 6% θα μετατρεπόταν σε 10ετές ομόλογο, με απόδοση 6%.

Και τα δύο αυτά σχέδια θα "ανακούφιζαν" την Ελλάδα από την πίεση που δέχεται συνεχώς για τη συγκέντρωση χρημάτων από τις όλο και πιο εχθρικές αγορές, προκειμένου να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της. Αντί αυτού, η Ελλάδα θα μπορούσε να επικεντρωθεί στη μείωση του ελλείμματός της, το οποίο σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία της Eurostat ανέρχεται σε 13,6% του ΑΕΠ. Έτσι, θα κέρδιζε χρόνο προκειμένου να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της.

Αν υπήρχε κάποιου είδους αναδιάρθρωση του χρέους, οι επενδυτές θα συνέχιζαν να παίρνουν τόκους και στο τέλος θα λάμβαναν όλο το τοκοφόρο τους κεφάλαιο. Θα έπρεπε να περιμένουν περισσότερο, ωστόσο, με επίπτωση τη μείωση της τρέχουσας αξίας της τοποθέτησής τους.

Ένα τέτοιο σχέδιο θα μπορούσε να είναι ελκυστικό για τους policy makers, οι οποίοι ανησυχούν για τις επιπτώσεις της χρεοκοπίας σε χώρες όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία -που επίσης έχουν πρόβλημα με τα δημοσιονομικά τους-, αλλά και στις ευρωπαϊκές τράπεζες που μόλις διασώθηκαν.

Για να ανταλλάξουν οι ομολογιούχοι τα ομόλογά τους για τίτλους πιο μακροχρόνιους, η Ελλάδα και οι υποστηρικτές της χρειάζεται να πείσουν τους πιστωτές ότι η αναδιάρθρωση τους δίνει τις καλύτερες πιθανότητες να πάρουν πίσω τα χρήματά τους.

Την ίδια ώρα, η συζήτηση περί χρεοκοπίας εξακολουθεί να αποτελεί "ταμπού" στους πολιτικούς κύκλους. "Οποιαδήποτε ιδέα περί αναδιάρθρωσης δεν βρίσκεται στο τραπέζι για την ελληνική κυβέρνηση, δεν έχει ποτέ τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και δεν υπήρξε ποτέ μέρος προτάσεων που έκανε το ΔΝΤ στην Ελλάδα", δήλωσε την Κυριακή από την Ουάσιγκτον ο υπουργός Οικονομικών κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου.

Τα αναθεωρημένα στοιχεία που ανακοίνωσε την Πέμπτη η Eurostat υπογραμμίζουν το βάθος της "τρύπας" στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα. Το συνολικό χρέος της κυβέρνησης ανερχόταν στα 273 δισ. ευρώ στο τέλος του 2009, ή 115% του ΑΕΠ. Οι τόκοι και μόνο θα μπορούσαν να αγγίξουν τα 97 δισ. ευρώ τα επόμενα πέντε χρόνια, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Weinberg.

Δεν υπάρχει τρόπος η Ελλάδα να διαχειριστεί το βάρος αυτό, τονίζουν τόσο ο κ. Weinberg όσο και άλλοι αναλυτές, χωρίς να υπάρξει βοήθεια πολύ υψηλότερη από αυτήν των 30 δισ. ευρώ για την οποία έχουν δεσμευτεί τα μέλη της Ε.Ε. Ωστόσο, η πολιτική αντίσταση αυξάνεται ακόμα και γι' αυτό το σχετικά μέτριο σχέδιο διάσωσης.

Υπάρχει μια πιθανότητα, αν η Ελλάδα δηλώσει ότι αδυνατεί να εξοφλήσει έγκαιρα τις δανειακές της υποχρεώσεις, ορισμένα hedge funds ή άλλοι πιστωτές να κινηθούν νομικά κατά της Ελλάδας και να προσπαθήσουν να πάρουν υπό την κατοχή τους περιουσιακά στοιχεία της.

Ο κίνδυνος της προσφυγής στη Δικαιοσύνη από διαφωνούντες επενδυτές δείχνει την περιπλοκότητα της όποιας αναδιάρθρωσης.

Όμως, η ιστορία των χρεοκοπιών δίνει πολλούς λόγους στους επενδυτές να ανησυχούν. Και η απειλή της επανάληψης των όσων έχασαν οι επενδυτές στην Αργεντινή θα μπορούσε να είναι αρκετή για να πείσει τους περισσότερους επενδυτές να στηρίξουν την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.