Τι συνεπάγεται η δήλωση Τρισέ για ευρωζώνη, τράπεζες και Ελλάδα. Η μείωση του κόστους χρηματοδότησης, το άνοιγμα των repomarkets και πώς δυσχεραίνει την κερδοσκοπία. Τι ελληνικά ομόλογα έχουν ευρωπαϊκές και ελληνικές τράπεζες.


Ανάσα στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και έμμεσα στην προσπάθεια ομαλής αναχρηματοδότησης του χρέους προσφέρει η επίσημη, πλέον, πρόθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να συνεχίσει να δέχεται και μετά την 31η/12/2010 κρατικά και εταιρικά ομόλογα με αξιολόγηση έως και «ΒΒΒ-».

Η χθεσινή δήλωση του προέδρου της ΕΚΤ, κ. Ζ.-Κ. Τρισέ, ίσως αποδειχθεί το μεγαλύτερο «δώρο» της ευρωζώνης στη μάχη δημοσιονομικής εξυγίανσης που δίνει η Ελλάδα.

Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, απελευθερώνει από την ιδιότυπη «ομηρία» όχι μόνο το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, που έχει ενεχυριάσει στην ΕΚΤ κρατικά ομόλογα αξίας υψηλότερης των 25 δισ. ευρώ αντλώντας ισόποση ρευστότητα, αλλά και όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Ταυτόχρονα, και αυτό είναι το σημαντικότερο, επισημοποιεί την αλλαγή στάσης της ΕΚΤ, σε σχέση με τις αποφάσεις του περασμένου Οκτωβρίου για «απόσυρση» της έκτακτης ρευστότητας που είχε χορηγήσει στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.

Αναγνωρίζοντας το πρόβλημα ρευστότητας που υπάρχει λόγω των αυξημένων δανειακών αναγκών των κρατών η ΕΚΤ με τη δήλωση Τρισέ δίνει σήμα -πρόσκαιρης- νομισματικής χαλάρωσης.

Σήμα που δηλοί, σύμφωνα με οικονομολόγους, ότι η Κεντρική Τράπεζα προτάσσει, στη συγκυρία, τον στόχο της ανάπτυξης από αυτόν της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Για τον λόγο αυτόν η δήλωση Τρισέ προηγήθηκε του Συμβουλίου Κορυφής.

Με βάση τα προ κρίσης κριτήρια αποδοχής από την ΕΚΤ, τα ελληνικά ομόλογα κινδύνευαν να μη γίνονται αποδεκτά από την κεντρική τράπεζα από τις αρχές του 2011, εάν η Moody's ακολουθούσε τη Fitch και την S&P, υποβαθμίζοντας την αξιολόγηση της Ελλάδας σε επίπεδα «ΒΒΒ»  από «Α-».

Η δήλωση Τρισέ απαλλάσσει από τον παραπάνω «βραχνά» ελληνικές και ευρωπαϊκές τράπεζες οι οποίες διακρατούν ελληνικά κρατικά ομόλογα αξίας περίπου 200 δισ. ευρώ.

Αρκεί να θυμίσουμε ότι ο συνδυασμός της απόφασης της ΕΚΤ να μαζέψει την έκτακτη ρευστότητα και των υποβαθμίσεων της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας συνέβαλε καθοριστικά στο να βρεθούν τα ελληνικά ομόλογα στη δίνη των αγορών.

Σημαντική μείωση στο κόστος χρηματοδότησης για τις τράπεζες

Η στροφή που κάνει η ΕΚΤ αναμένεται να έχει σταδιακά τα αντίστροφα αποτελέσματα.

Εφόσον στην επόμενη συνεδρίασή της η ΕΚΤ αποφασίσει και τυπικά την αποδοχή κρατικών και εταιρικών ομολόγων με αξιολόγηση έως και «BBB-», τότε αυτόματα μειώνεται σημαντικά το κόστος χρηματοδότησης για οποιοδήποτε ευρωπαϊκό χαρτοφυλάκιο καθώς παρατείνεται και διευρύνεται η δυνατότητα άντλησης φθηνής ρευστότητας από την ΕΚΤ με ενέχυρο ομόλογα και χαμηλότερης διαβάθμισης.

Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι μειώνεται το κόστος στη δευτερογενή αγορά, δηλαδή το κόστος άντλησης ρευστότητας από την αγορά αναχρηματοδότησης (repomarket), μια και αυξάνεται η αξία του ενεχύρου. Η λύση είναι καθοριστική γιατί εξασφαλίζει χαμηλότερη ρευστότητα για τα ενδιάμεσα χρονικά διαστήματα των δημοπρασιών που διενεργεί η ΕΚΤ ή για διάστημα πέραν του έτους.

Ανοίγει ξανά η αγορά αναχρηματοδότησης

Για τις ελληνικές τράπεζες σηματοδοτεί, ουσιαστικά, το άνοιγμα της αγοράς αναχρηματοδότησης, η πρόσβαση στην οποία είχε «κλείσει» προ διμήνου καθώς μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες αρνούνταν να δεχτούν ως ενέχυρο χρηματοδότησης κρατικά ελληνικά ομόλογα λόγω του υψηλού risk premium από τον συνδυασμό μαζέματος της ρευστότητας και πιθανής νέας υποβάθμισης.

Οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν ομόλογα ελληνικού δημοσίου αξίας άνω των 43 δισ. ευρώ. Μόνο οι Εθνική, Alpha, EFG Eurobank και Πειραιώς κατείχαν στις 31/12/09 αθροιστικά ομόλογα αξίας 34,2 δισ. ευρώ. Ισόποση ήταν κατά την ίδια ημερομηνία η ρευστότητα που είχαν αντλήσει από την ΕΚΤ δίνοντας ως ενέχυρο κρατικά ομόλογα αλλά και τιτλοποιήσεις ή καλυμμένες ομολογίες.

Η απόφαση της ΕΚΤ επιτρέπει την απρόσκοπτη άντληση ρευστότητας, έστω και με υψηλότερο πιθανώς κόστος, και μετά την 31η/12/2010 μειώνοντας την πίεση που είχαν σε επίπεδο καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου.

Τραπεζικές πηγές σχολιάζοντας την απόφαση της ΕΚΤ τόνιζαν πως έτσι ανακτήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα και αποδείχτηκε ότι οι ελληνικές τράπεζες επλήγησαν όχι από τις δικές τους επιλογές, αλλά από τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας.

Πίεση στους κερδοσκόπους, προσδοκίες αποκλιμάκωσης των spreads

Ταυτόχρονα, η πρόθεση αναμένεται να καταστήσει θελκτικά τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που λήγουν την επόμενη διετία καθώς προσφέρουν υψηλό επιτόκιο και ο κίνδυνος χώρας μειώνεται αισθητά, μια και θα γίνονται αποδεκτά ως ενέχυρο για άντληση ρευστότητας από την ΕΚΤ ακόμη και αν η Moody's υποβαθμίσει τη χώρα.

Στην περίπτωση αυτή οι τιμές των κοντινών κρατικών ομολόγων θα ενισχυθούν και η καμπύλη των επιτοκίων θα γυρίσει θετική, δυσχεραίνοντας όσους σορτάρουν μέσω των ομολόγων μεσοβραχυπρόθεσμου ορίζοντα.

Κλειδί οι λεπτομέρειες του τρόπου εφαρμογής

Κλειδί θα αποτελέσουν φυσικά οι λεπτομέρειες της απόφασης της ΕΚΤ. Και κυρίως η χρονική διάρκεια της παράτασης αποδοχής κρατικών και εταιρικών ομολόγων με αξιολόγηση ως και «BBB-» και βέβαια τα haircuts με τα οποία θα χρεώνει η ΕΚΤ.

Παρά το γεγονός ότι ο κ. Τρισέ δεν υπεισήλθε σε λεπτομέρειες, οι προηγούμενες δηλώσεις Weber δηλούν ότι η ΕΚΤ από 1/1/2011 θα χορηγεί ρευστότητα με κλιμακωτό επιτόκιο ανάλογα με το επίπεδο κινδύνου που ενέχει το κρατικό ομόλογο το οποίο της προσφέρεται ως ενέχυρο.

Το ύψος των haircuts που θα χρεώνονται για τα ελληνικά κρατικά ομόλογα με τη σημερινή αξιολόγηση και το πόσο θα χρεώνονται όσα βαθμολογούνται με «BBB-» θα κρίνει, τελικώς, και το ποια ανάσα θα λάβει το Δημόσιο στην προσπάθειά του να μειώσει τα spreads και το κόστος δανεισμού του.

Τέλος, μένει να αποσαφηνιστεί η χρονική διάρκεια της αποδοχής ομολόγων με αξιολόγηση ως και «BBB-». Αν είναι μόνο για το 2011, ή ακόμη χειρότερα έως τα μέσα του 2011, οι θετικές συνέπειες θα υπάρξουν, αλλά σε πιο περιορισμένο βαθμό για την Ελλάδα σε σχέση με τις ευρωπαϊκές τράπεζες.