Αναδρομική αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ θα υποστούν οι επιτηδευματίες οι οποίοι, ενώ πραγματοποίησαν συναλλαγή που υπάγεται σε ΦΠΑ πριν από τις 15 Μαρτίου, δεν έκοψαν το σχετικό τιμολόγιο.

Όπως αναφέρεται σε εξαιρετικά επείγουσα εγκύκλιο του υπουργού Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, «οι αυξημένοι συντελεστές ισχύουν από τη 15η Μαρτίου 2010. Κατά συνέπεια, σε οποιοδήποτε στοιχείο εκδίδεται με ημερομηνία έκδοσης από 15/3/10 και μετά ο ΦΠΑ θα υπολογίζεται με τους νέους αυξημένους συντελεστές.

Με τους νέους συντελεστές ΦΠΑ θα υπολογίζεται ο φόρος και στα φορολογικά στοιχεία που σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΒΣ εκδίδονται με ημερομηνία έκδοσης από 15/3/10 και εφεξής, ανεξάρτητα αν αφορούν σε συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν κατά το προηγούμενο διάστημα».

Σε πιστωτικά τιμολόγια που εκδίδονται από 15/3/10 και αφορούν σε συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν πριν από την ημερομηνία αυτή υπολογίζεται ΦΠΑ με τους νέους αυξημένους συντελεστές. Διαφορετική είναι η κατάσταση στην περίπτωση έκδοσης Ειδικού Ακυρωτικού Σημειώματος (άρθρο 23 παραγρ. 2ε΄ του ΚΒΣ), στο οποίο θα πρέπει να αναγράφεται ο ίδιος συντελεστής ΦΠΑ που είχε η αρχική συναλλαγή, ανεξάρτητα της ημερομηνίας έκδοσής του, δεδομένου ότι στην περίπτωση αυτή ακυρώνεται η συναλλαγή στο σύνολό της.

Για παράδειγμα, επιχείρηση στις 20/2/2010 είχε αποστείλει με Δελτίο Αποστολής σε πελάτη της εμπορεύματα που υπάγονταν σε ΦΠΑ 19% και το Τιμολόγιο δεν εκδόθηκε αμέσως (20/2/2010). Στο τιμολόγιο πώλησης που θα εκδοθεί με ημερομηνία έκδοσης από 15/3/10 θα πρέπει να υπολογιστεί ΦΠΑ 21%.

Ειδικά για τα πιστωτικά τιμολόγια διευκρινίζεται: εταιρεία στις 24/2/2010 είχε πραγματοποιήσει, με έκδοση Δελτίου Αποστολής - Τιμολογίου, πώληση αγαθών σε πελάτη της με συντελεστή ΦΠΑ 9%. Στις 22/4/2010 επιστρέφονται τα αγαθά λόγω ελαττώματος. Στο πιστωτικό τιμολόγιο που θα εκδοθεί θα πρέπει να υπολογιστεί ΦΠΑ 10%.

Για τις ακυρώσεις, έστω ότι επιχείρηση στις 26/2/2010 έστειλε με Τιμολόγιο - Δελτίο Αποστολής σε πελάτη της αγαθά αξίας 2.000 ευρώ και ΦΠΑ 19% 380 ευρώ. Λόγω άρνησης του πελάτη της να τα παραλάβει, τα αγαθά επιστράφηκαν και η επιχείρηση εκδίδει Ειδικό Ακυρωτικό Στοιχείο, στο οποίο θα πρέπει να αναγράψει τα ίδια ποσά, δηλαδή: αξία 2.000 ευρώ και ΦΠΑ 19% 380 ευρώ.

Ανοχή στην προσαρμογή

Από την ίδια εγκύκλιο προκύπτει ότι οι ελεγκτικές υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών θα επιδείξουν «ανοχή» στην προσαρμογή των μηχανογραφικών συστημάτων και των ταμειακών μηχανών από τις 15 Μαρτίου, οπότε θα γίνει η μετάβαση στους νέους αυξημένους συντελεστές ΦΠΑ. Όσον αφορά στις αποδείξεις που εκδίδονται με τη χρήση φορολογικής ταμειακής μηχανής ή συστήματος, η αναγραφή των αξιών - τιμών, που εμπεριέχουν πλέον ποσό ΦΠΑ με τους νέους συντελεστές, δύναται να γίνεται με άμεση πληκτρολόγηση.

Για τη διευκόλυνση των χρηστών παρέχεται η δυνατότητα προσαρμογής των μηχανογραφικών συστημάτων και των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών του Ν. 1809/1988, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σε όσες περιπτώσεις δεν είναι άμεση η προσαρμογή τους και μέχρι την προσαρμογή αυτών, στα ποσά που αναγράφονται στις αποδείξεις λιανικής πώλησης δεν λαμβάνεται υπόψη ο τυχόν αναγραφόμενος παραπλεύρως αυτών παλαιός συντελεστής ΦΠΑ.

Μέχρι να ολοκληρωθεί η προσαρμογή των συστημάτων, η εγγραφή στα τηρούμενα βιβλία του εσόδου και του ΦΠΑ θα γίνεται αφού επανυπολογιστούν τα δεδομένα που αναγράφονται στα Δελτία Ημερήσιας Κίνησης «Ζ» ή στα Δελτία Περιοδικής (Μηνιαίας) αναφοράς Ανάγνωσης Φορολογικής Μνήμης με τους νέους συντελεστές ΦΠΑ. Τα νέα ποσά μετά τον επανυπολογισμό αναγράφονται εμφανώς επί των ανωτέρω δελτίων ή επί ιδιαίτερου λογιστικού σημειώματος που επισυνάπτεται σ’ αυτά κατά περίπτωση.

Στην περίπτωση όπου γίνεται χρήση Περιοδικής (Μηνιαίας) Αναφοράς Ανάγνωσης Φορολογικής Μνήμης για την καταχώριση της μηνιαίας εγγραφής των εσόδων του μηνός Μαρτίου στα τηρούμενα βιβλία, εκδίδονται δύο διαφορετικά δελτία περιοδικής αναφοράς, ένα για το διάστημα προ της προσαρμογής και ένα με τους νέους συντελεστές ΦΠΑ.

Επισημαίνεται ότι για τη ρύθμιση - προσαρμογή των φορολογικών ταμειακών μηχανών και συστημάτων δεν απαιτείται ούτε είναι απαραίτητη η επέμβαση ή η παρουσία εξουσιοδοτημένου τεχνικού. Για τη ρύθμιση - προσαρμογή ο κάτοχος - χρήστης ακολουθεί τις οδηγίες που αναγράφονται στο συνοδευτικό εγχειρίδιο οδηγιών και χρήσης της μηχανής και δύναται να λαμβάνει τηλεφωνικές οδηγίες από το δίκτυο τεχνικής υποστήριξης της μηχανής που χρησιμοποιεί.

Παρέχεται επίσης η δυνατότητα και ανεξάρτητα του τρόπου έκδοσης όλων των φορολογικών στοιχείων (για χονδρικές ή λιανικές πωλήσεις), αυτά να εκδίδονται μέχρι την προσαρμογή, είτε από χειρόγραφα στελέχη, είτε από μηχανογραφικά έντυπα με χειρόγραφη αναγραφή των δεδομένων, είτε με εμφανή διαγραφή επί των μηχανογραφικών εντύπων των δεδομένων που χρήζουν αλλαγής λόγω των νέων συντελεστών ΦΠΑ και αναγραφής τους, χειρόγραφα ή με έντυπο τρόπο, χωρίς γνωστοποίηση στην αρμόδια ΔΟΥ.

Σε περίπτωση ύπαρξης στοιχείων με προεκτυπωμένα τα δεδομένα της συναλλαγής, οι σχετικές μεταβολές γίνονται χειρόγραφα ή με έντυπο τρόπο μέχρις εξάντλησης των αποθεμάτων.

Τέλος, οι φορολογικές αρχές να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της προσαρμογής με σχετική ανεκτικότητα σύμφωνα και με τα παραπάνω αναφερόμενα και να ελέγχουν, μεταξύ άλλων, την ορθότητα της καταχώρισης στα τηρούμενα βιβλία και της απόδοσης ΦΠΑ.

Οι νέοι συντελεστές

Από τις 15 Μαρτίου -μετά τις αλλαγές που έγιναν στο σχέδιο νόμου που ψηφίστηκε την περασμένη Παρασκευή και αρχικά προέβλεπε αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ από τις 4 Μαρτίου- ισχύουν οι νέοι συντελεστές που διαμορφώνονται ως εξής:

α) ο κανονικός συντελεστής από 19% αυξάνεται σε 21%,
β) ο μειωμένος συντελεστής από 9% αυξάνεται σε 10%,
γ) ο συντελεστής για τον οποίο προβλέπεται μείωση κατά 50% από 4,5% αυξάνεται σε 5%.
Οι μειωμένοι κατά 30% συντελεστές που ισχύουν στα νησιά του Αιγαίου διαμορφώνονται αντίστοιχα σε 15%, 7% και 4%.